علمی - پژوهشی
هیوم و بیداری کانت از خواب جزمیت؛ نگاهی دوباره

سید محمدحسن آیت الله زاده شیرازی؛ ارش جمشیدپور

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 7-30

چکیده
  ایمانوئل کانت در تمهیدات به صراحت می‌گوید که تذکّر و هشدارِ دیوید هیوم بود که او را نخستین بار از خوابِ جزمیت بیدار کرد. علیرغمِ اذعانِ کانت، هنوز بر کانت‌شناسان روشن نیست که هیوم دقیقاً چگونه کانت را از خوابِ جزمیت بیدار کرد. اختلافِ مفسران برخاسته از این است که در موردِ هیچ کدام از جوانبِ این تأثیر و تأثر اجماعی وجود ندارد. آیا بحثِ ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
مقایسه رویکرد جامعه‌شناختی و سیستمی در بیان رابطه امر عقلانی و امر اجتماعی: با تأکید بر نظریه مارتین کوش و نیکلاس لومان

مریم بختیاریان

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 31-50

چکیده
      فلسفه و جامعهشناسی در مسائل مشترک و با روشهای متفاوت به یکدیگر نزدیک میشوند. در این نزدیکسازی به شرط بهرهمندی از نوعی تاریخگرایی پساهگلی، جامعهشناسی قدری انتزاع و فلسفه مایههای انضمامی به دست میآورند که میتوان آن را در روششناسی جدید سیستمی و در مواجههی روشنگری از منظر جامعهشناختی و فلسفی ملاحظه کرد. در این مواجهه امر عقلانی و ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
شناخت و تبیین الگوی زیبایی‌شناسی همگانی (طبیعت – محیط) بر اساس آرای جان دیویی و نسبت آن با زیبایی‌شناسی محیطی معاصر*

مصطفی حسین زاده؛ محمدرضا شریف زاده

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 51-74

چکیده
  زیبایی شناسی معاصر از نیمه ی دوم قرن بیستم به ویژه از سه دهه آخر قرن در آمریکا ظهور و گسترش یافته است. این تغییرات بی ارتباط با پارادایم های فلسفی و علمی زمانه ی خود نیست. امّا مفاهیم بنیادین و تغییر نگرش زیبایی شناسی معاصر در نیمه ی اول قرن بیستم توسط جان دیویی طرح ریزی و مطرح شده است.طبیعت-محیط یکی از مولفه های اصلی در زیبایی شناسی معاصر ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
امر پیشین در اندیشه کانت، هایدگر و گادامر

مهدی خبازی کناری؛ ندا راه بار

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 75-106

چکیده
  مقاله حاضر، ضمن پرداختن به پیشینه تاریخی امر پیشین تصریح می کند که این مفهوم در اندیشه کانت به مثابه قوام بخش احکام ضروری و معرفت شناختی ایفای نقش می کند و در اندیشه هایدگر و گادامر به وجهی دیگر ادامه حیات می دهد. این مقاله در جستجوی فهم این مساله است که وجوه معرفت شناسانه و هستی شناسانه از امر پیشین در اندیشه هایدگر و گادامر چگونه خود ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
زمینه های پیشازبانیِ شکل گیری سوژه در اندیشه کریستوا

مرضیه دارابی؛ مجید اکبری

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 107-126

چکیده
   نظریه سوژه ی سیال کریستوا را میتوان تلفیقی از دو حوزه روانکاوی و زبانشناسی در نظر گرفت. نوشته های اولیه کریستوا بر تحلیل های لاکان از مرحله آینه‌ای و عقده ادیپ مبتنی است. این دو مرحله شرایط لازم را برای شکل‌گیری آنچه وی بعدها «سوژه در فرآیند» می‌داند فراهم می‌آورد. اما برخلاف لاکان، کریستوا جنبه‌های اجتماعی و تاریخی سوبژکتیویته ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
تبیین کیفیات و احکام زیباشناختی در گفتمان انتقادی نزد فرانک سیبلی

هانیه دلاوریان؛ نادر شایگان فر

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 127-166

چکیده
  نظرات فرانک سیبلی در میان فیلسوفان معاصر علاقمند به زیباشناسی تأثیرگزار بوده است. اگرچه عمده ی بررسی ها، تنها بر روی کارهای اولی اش تمرکز داشته اند. وی در مباحث زیباشناختی چنین استدلال می کند که مفاهیم زیباشناختی به آن صورت قاعده مند یا مقید نیستندکه بتوان یک واژه زیبایی شناختی را صرفاً با امکان مشخص ساختن ویژگی های نازیباشناختی شیء ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
ظهور زیبایی و هیأت هنری در پرتو انوار اشراقی فلسفه سهروردی

محمد رحیمیان شیرمرد؛ عباس ذهبی

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 167-186

چکیده
  شأن وجودشناختی و حیث  معرفتی زیبایی به مثابه یک مفهوم و امر زیبا به عنوان وجه تحققی آن، زمینه های تأملات فلسفی در این باب را فراهم آورده است. از تبیین سقراطی تا صورتبندی های قرن هیجدهمی در قبال زیبایی، با وجود رهیافت ها و تفاوت رویکردها، زمینه های فلسفی برای نظریه پردازی در مورد هنر همچون متعلق شناخت پدید آمده است. در این میان فلسفی ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
اهمیت اصالت اثر هنری از منظر مخاطب در زیباشناسی تکاملی دنیس داتن

روجا علیزاده؛ هادی صمدی

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 187-208

چکیده
  دنیس داتن[1]، فیلسوف معاصر امریکایی (1941-2010)، دعوی آن دارد که هنر و زیباشناسی گونه­ای سازگاری تکاملی و برآمده از انتخاب طبیعی و انتخاب جنسی­اند و ریشه در غرایز انسانی و سرشت مشترک انسان­ها دارند. او که نظریه‌ی تکامل را مبنای نظریه­ی هنر خود قرار می­دهد در کتاب غریزه­ی هنر: زیبایی، شعف و تکامل در تأیید ادعای خود، به موارد گوناگونی می­پردازد ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
نسبتِ میانِ ارزش‌هایِ اخلاقی و ارزش‌هایِ زیبایی‌شناختی در اثرِ هنری

محسن کرمی؛ مالک حسینی

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 209-226

چکیده
  مسأله‌یِ وجودِ نسبت میانِ ارزش‌هایِ اخلاقی و ارزش‌هایِ زیبایی‌شناختی یکی از مهمّ‌ترین دغدغه‌هایِ فلسفه‌یِ هنر در روزگارِ ما است. به عبارتِ دیگر، مسأله از این قرار است که آیا نقدِ اخلاقی و نقدِ زیبایی‌شناختیِ اثرِ هنری ارتباطی با یکدیگر دارند یا نه. در پاسخ به این پرسش موضع‌گیری‌هایِ گوناگونی صورت گرفته است، که، از آن میان، ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
پراتیکِ فلسفه، سیاست و نقد ایدئولوژی نزد لویی آلتوسر

نوید گرگین پاوه

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 227-245

چکیده
  آلتوسر مسئله ی ایدئولوژی را وارد سطح جدیدی از بحث می کند. او با وام گرفتن ایده هایی از «روانکاوی» فرویدی مفاهیم علوم انسانی را دوباره صورتبندی می کند. وقتی آلتوسر ایدئولوژی را نه «آگاهی کاذب» و یا «آگاهی از جهان واژگون»، بلکه قسمی «ناآگاهی» تعریف میکند؛ همزمان با انسانگرایی (humanisme) و اقتصادگرایی (economisme) سر ستیز دارد. نزد آلتوسر این امر ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
تبیین نحوه دگردیسی تجربه عام زیسته و طبیعی به تجربه زیباشناختی در اندیشه دیویی

سعیده گل محمدی؛ شمس الملوک مصطفوی

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 247-274

چکیده
  جان دیویی(1952-1859)، فیلسوف پراگماتیست آمریکایی در مرحله ای از تأملاتش،درباره هنر و  زیباشناسی  تأمل کرده که حاصل آن کتاب هنر به مثابه تجربه(1958)است.این اثر در فرمی تحلیلی و با محتوایی رمانتیک و با تکیه بر ساده ترین انگاره های زیستی برای به دست دادن تجربه ای اعلی از  زیباشناسی تألیف گردیده است.دیویی در به دست دادن مبانی عمل گرایانه اندیشه ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
متافیزیک نزد پوزیتیویست‌های منطقی و ویتگنشتاین متقدم

امیررضا جوادی؛ حسین واله

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 275-305

چکیده
  لودویگ ویتگنشتاین از پیشگامان و پدران فلسفۀ زبان است که در قبال متافیزیک رویکردی انتقادی اتخاذ می‌کند. ویتگنشتاین متقدم با طرح نظریۀ تصویری، در نهایت با توجه به اینکه گزاره های متافیزیکی تصویری از امور واقع نیستند، حکم به بی‌معنایی متافیزیک می‌کند. درک صحیح این حکمِ ویتگنشتاین در گرو داشتن تلقی درستی از متافیزیک است و در پرتو تفکیک ...  بیشتر