نویسندگان
1
دانشجوی دکتری فلسفه‌ی هنر: دانشگاه علوم و تحقیقات تهران
2
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشکده‌ی الاهیّات و فلسفه
,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
مسأله‌یِ وجودِ نسبت میانِ ارزش‌هایِ اخلاقی و ارزش‌هایِ زیبایی‌شناختی یکی از مهمّ‌ترین دغدغه‌هایِ فلسفه‌یِ هنر در روزگارِ ما است. به عبارتِ دیگر، مسأله از این قرار است که آیا نقدِ اخلاقی و نقدِ زیبایی‌شناختیِ اثرِ هنری ارتباطی با یکدیگر دارند یا نه. در پاسخ به این پرسش موضع‌گیری‌هایِ گوناگونی صورت گرفته است، که، از آن میان، موضعِ مؤیّدانِ میانه‌رو بیش از همه پذیرفتنی می‌نماید. مؤیّدانِ میانه‌رو در تأییدِ وجودِ نسبتی میانِ ارزش‌هایِ اخلاقی و زیبایی‌شناختی با یکدیگر هم‌داستان‌اند، امّا در چگونگیِ برقراریِ این نسبت با یکدیگر اختلاف‌نظر دارند، و محاسن/معایبِ اخلاقی و مزایا/نواقصِ زیبایی‌شناختی را به انحاءِ متفاوتی با یکدیگر مرتبط می‌دانند. در این میان، دست‌کم ردِّ چهار نسبت را می‌توان در آراءِ ایشان پی گرفت: (1) گاهی حسنِ اخلاقیِ اثرِ هنری سبب‌سازِ مزیّتِ زیبایی‌شناختیِ آن می‌گردد، (2) گاهی عیبِ اخلاقیِ اثر موجبِ نقصِ زیبایی‌شناختیِ آن می‌شود، (3) گاهی عیبِ اخلاقیِ اثر به مزیّتِ زیبایی‌شناختیِ آن می‌انجامد، و (4) گاهی مزیّتِ زیبایی‌شناختیِ اثر به حسنِ اخلاقیِ آن ختم می‌شود.
- کرول، نوئل. (1392الف). «هنر و قلمروِ اخلاق». در: هنر و قلمروِ اخلاق، ترجمه‌یِ محسن کرمی. تهران: ققنوس، صص 67-11.
- ـــ (1392ب). «هنر و نقدِ اخلاقی: گزارشِ مختصری از سمت‌وسویِ تحقیقاتِ اخیر». در: هنر و قلمروِ اخلاق، ترجمه‌یِ محسن کرمی. تهران: ققنوس، صص 147-69.
- کرمی، محسن. (1394). «نقدِ اخلاقی و نقدِ زیبایی‌شناختی: جستاری در دفاع از خودآیینی»، مقاله‌یِ ارائه‌شده در نخستین هم‌اندیشیِ هنر و اخلاق، فرهنگستانِ هنر.
- گات، بریس. (1387). «هنر و شناخت»، در: مسائلِ کلّیِ زیبایی‌شناسی، به کوششِ جرولد لوینسون، ترجمه‌یِ فریبرز مجیدی. تهران: فرهنگستانِ هنر، صص 34-203.
- مِرداک، آیریس. (1387). سیطره‌یِ خیر. ترجمه‌یِ شیرین طالقانی. تهران: شور.
- مِرداک، آیریس. (1389). «گفت‌وگو با برایِن مَگی»، در: مردانِ اندیشه: پدیدآورندگانِ فلسفه‌یِ معاصر، ترجمه‌یِ عزّت‌اللّه فولادوند. تهران: طرحِ نو، صص 99-463.
- ملکیان، مصطفی. (1388). «تخیّل آری، توهّم نه». مقدّمه بر: دنیایی را تصوّر کن که...، نوشته‌یِ برژیت لابه، میشل پوش، ترجمه‌یِ پروانه عروج‌نیا. تهران: آسمانِ خیال، صص 15-3.
- یانگ، جیمز. (1388). هنر و شناخت. ترجمه‌یِ هاشم بناپور، بهاره آزاده سهی، ارشیا صدّیق. تهران: فرهنگستانِ هنر.
- Anderson, James, and Dean, Jeffrey. (1998). “Moderate Autonomism.” British Journal of Aesthetics, 38: 150–66.
- Arendt, Hannah. (1963). Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil. Penguin Adult.
- Bell, Clive. (1914). Art. London: Chatto & Windus.
- Beardsley, Monroe C. (1981). Aesthetics: Problems in the Philosophy of Criticism. Indianapolis, IN: Hackett.
- Carroll, Noel. (1996). “Moderate Moralism.” British Journal of Aesthetics, 36: 223–37.
- —— (1998). “Moderate Moralism versus Moderate Autonomism.” British Journal of Aesthetics, 38: 419–24.
- Gaut, Berys. (1998a). “The Ethical Criticism of Art,” in Aesthetics and Ethics. Jerrold Levinson (ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
- —— (1998b). “Just Joking: The Ethics and Aesthetics of Humor.” Philosophy and Literature, 22: 51–68
- —— (2007). Art, Emotion and Morality. Oxford: Oxford University Press.
- —— (2013). “Art and Ethics,” in The Routledge Companion to Aesthetics. 3rd edition. New York: Routledge, pp. 397-403.
- Giovannelli, Alexandro. (2007). “Ethical Criticism of Art: a New Mapping,”
- Hume, David. (1993). Of the Standard of Taste. In Selected Essay. Oxford: Oxford University Press, pp. 133–54.
- Jacobson, D. (1997) “In Praise of Immoral Art,” Philosophical Topics 25: 155–99.
- —— (2006) “Ethical Criticism and the Vice of Moderation,” in M. Kieran (ed.) Contemporary Debates in Aesthetics and the Philosophy of Art, Oxford: Blackwell.
- Kieran, Matthew. (2003). “Forbidden knowledge: The challenge of immoralism.” in Art and Moralidy. ed. Jose Luis Bermúdez, Tim Crane and Peter Sullivan, pp. 56-73.
- —— (2005). Contemporary Debates in Aesthetics and the Philosophy of Art. Oxford: Blackwell.
- —— (2006). “Art, Morality and Ethics: On the (Im)Moral Character of Art Works and Inter-Relations to Artistic Value.” in Philosophy Compass, Volume 1, pp. 129–143.
- —— (2010) “Emotions, Art, and Immorality,” in P. Goldie (ed.) The Oxford Handbook of Philosophy of Emotion. Oxford: Oxford University Press.
- Lamarque, Peter. (1995). “Tragedy and Moral Value.” Australasian Journal of Philosophy, 73: 239–49.
- Nagel, Thomas. (1979). Mortal Questions. Oxford: Oxford University Press.
- Murdoch, Iris. (1989). The Sovereignty of Good. London and New York: Routledge.
- —— (1992). Metaphysics as a Guide to Morals. New York: Allen Lane, The Penguin Press.
- Schiller, Friedrich. (1967). On the Aesthetic Education of the Man. Edited and Translated from the German with an Introduction, Commentary and Glossary of Terms by Elizabeth M. Wilkinson and L.A. Willoughby, Clarendon Press.
- Wilde, Oscar. (1992). The Picture of Dorian Gray. Ware: Wordsworth.
)