مقاله مروری
استعاره‌های مفهومی علیت در دیدگاه لیکاف

وحید خادم زاده؛ محمد سعیدی مهر

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  استعاره در دیدگاه سنتی نوعی آرایه­ی ادبی محسوب می­شود. توصیه ارسطو و حکمای مسلمان این است که  کاربرد استعاره باید منحصر در متون ادبی باقی بماند. لیکاف با نقد این دیدگاه بیان می­دارد که استعاره بخش جدایی ناپذیری از فرایند تفکر در انسان است. اندیشه استعاری امری اجتناب ناپذیر، فراگیر و معمولا ناآگاهانه است. استعاره مفهومی در واقع یک ...  بیشتر

مقاله مروری
چیستی لذت از منظر مسکویه

عین الله خادمی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  مسکویه در آثار مختلفش، تعاریف متعددی از لذت– از قبیل راحت از درد، بازگشت به حالت طبیعی – ارائه داده است و برای آن اقسام مختلفی – از قبیل طبیعی و غیر طبیعی، فعلی و انفعالی، تام و ناقص، محمود و مذموم، حسی و عقلی، حقیقی و غیر حقیقی – عرضه کرده است. پرسش اساسی این جستار عبارت است از اینکه چگونه مسکویه ابعاد مختلف مسأله لذت را تحلیل و تبیین ...  بیشتر

مقاله مروری
بازتولید نشانه‌ها در اندیشۀ بودریار و آثاری از اندی وارهول

عاطفه رحیمیان؛ سید محمد مهدی ساعتچی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  بودریار به جامعۀ اخیر، که از تولید فاصله گرفته و با بازتولید در ارتباط است، عنوان شبیه‌سازی را می­دهد؛ وضعیت کنونی جامعۀ پساصنعتی که بر پایۀ قانون ساختاری ارزش عمل می­کند. سیطرۀ نشانه‌ها، ایماژها، و بازنمایی‌ها در دنیای معاصر آن چنان گسترده و فراگیر است، که امر واقع بطور جدی محو شده است، و نشانه غیاب یک واقعیت اساسی را را نقاب می‌زند ...  بیشتر

مقاله مروری
معرفت‌شناسیِ اختلاف مفهوم‌ها، پرسش‌ها، پاسخ‌ها

روح‌اله رمضانی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  معرفت‌شناسیِ اختلاف بحثی زنده در معرفت‌شناسیِ تحلیلیِ معاصر است. این نوشتار به مفهوم‌ها و پرسش‌های مربوط به این بحث پرداخته و پاسخ‌های موجود را بررسی می‌کند. دو پرسشِ مرتبط طرح خواهد شد: 1) آیا از نقطه‌نظرِ معرفتی باقی‌ماندنِ همتایانِ معرفتی در اختلاف عقلانی است، و 2) وظیفه‌ی معرفتیِ درگیران در این شکل از اختلاف چیست؟ استدلال ...  بیشتر

مقاله مروری
تأثیر سهروردی بر نصیرالدّین طوسی در نظریّه علم خداوند به ماسوی

محمّدامین شاهجوئی؛ حامده راستایی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  آنچه در این مقاله مطرح است، مقایسه نظریه خواجه نصیرالدین طوسی و شهاب­الدین یحیی سهروردی در مسأله علم خداوند به ماسوی، و بررسی تأثیری است که شیخ اشراق در این مسأله بر نصیرالدین طوسی، به عنوان حکیمی مشائی، گذاشته و به عقیده نگارنده باعث شده است که این حکیم مشائی در این بحث، نه در طراز یک متکلّم، و نه در چهره یک فیلسوف مشّائی، بلکه در ...  بیشتر

مقاله مروری
بررسی تلقی مرلوپونتی از وجه دیالکتیکی هنر مدرن و گشایش هستی در آن با تأکید بر نقاشی‌های سزان

نادر شایگان فر؛ پرویز ضیاء شهابی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  موریس مرلوپونتی (1961-1908) فیلسوف پدیدارشناس فرانسوی، سعی دارد بر هم‌سویی فلسفۀ پدیدارشناسانۀ خویش با جنبش هنری مدرن تأکید داشته، و از حدود تقابل­های ذهن و عین، ، ما و جهان و در نهایت رهیافت نظری و رهیافت هنرمندانه عبور کند. به زعم او هنر مدرن به شیوه‌ای دیالکتیکی و بر اساس رابطۀ دو سویۀ هنرمند و اثر قادر است تا فیلسوف را در تأملاتش در ...  بیشتر

مقاله مروری
هگل و توهم زمان

منوچهر صانعی دره بیدی؛ حسین خدادادی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  بر اساس تفسیر رایج از فلسفة هگل که ناشی از غلبه قرائت چپ­گرایانه بر ادبیات هگل­پژوهی است، دیالکتیک در زمان محقق شده و غایت آن نیز تاریخی است. اما با قبول این دیدگاه، سازش دادن دو جنبه منطقی و تاریخی دیالکتیک با مشکلات زیادی مواجه می­شود. منشأ این سوء تعبیر، یکسان پنداشتن معنای عرفی زمان با معنای موردنظر هگل است. از نظر ما زمان ظرف وقوع ...  بیشتر

مقاله مروری
مختصات شبکة معرفتی ملاصدرا

عبدالله صلواتی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  برخی به صرف شباهت­های ظاهری مسائل و مطالب فلسفة ملاصدرا با آرای پیشینیان، نوآوری­ها، دگردیسی­ها و تولید مسائل نوین ملاصدرا را به تکرار مباحث فیلسوفان پیشین و دانش­هایی همانند کلام و عرفان تقلیل داده­اند. به نظر می­رسد فقدان طرح جامع در خصوص ماهیت و مختصات، یکی از عوامل معرفتی جدی در این فروکاست بوده است. پرسش پایة این جستار به این ...  بیشتر

مقاله مروری
شاخصه‌های نوع طبیعی و ارتباط آن با ذات

سکینه کریمی؛ امیر احسان کرباسی زاده

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  مسأله انواع طبیعی در زمره مسائل پیچیده و عمیق فلسفی است، که از یک سو با مسأله افراد و از سوی دیگر با مسأله «ذات» گره خورده است. در این مسأله، نام­گرایان با اصیل دانستن افراد و برشمردن ویژگی­های مشترک میان آنها، هرگونه هویت هستی­شناختی برای انواع را نفی می­کنند. در مقابل، واقع­گرایان به وجود انواع طبیعی با الزامات خاصّی باور دارند و ...  بیشتر

مقاله مروری
نقش فلسفۀ تاریخ در نظریۀ امیدِ کانت

مرتضی نوری

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  ه گواهیِ کتابِ نقدِ عقلِ محض، یکى از دغدغه‌های اصلیِ کانت در سرتاسرِ پروژۀ نقادانۀ او یافتنِ پاسخى برای مسئلۀ امید است: اگر انسان تکلیف‌های اخلاقی‌اى را که عقل بر گردنِ او نهاده به جای آورد، تا چه اندازه می‌تواند برای رسیدن به سعادت امیدوار باشد؟ جداییِ نظامِ طبیعت از نظامِ اخلاق در فلسفۀ کانت توجیهِ این امید را به مسئله‌ای اساسی ...  بیشتر

مقاله مروری
بررسی نقش کردارهای تقسیم‌گر در شکل‌گیری سوژه منقاد در عصر مدرن از نظر فوکو

اصغر واعظی؛ عاطفه صاحب قدم

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  فوکو بر این باور است که انسان غربی در عصر مدرن تبدیل به سوژه منقاد شده ‌است. وی برای یافتن سازوکارهای شکل‌گیری این سوژه منقاد به سراغ سه شیوه ابژه‌سازی می‌رود. بر طبق تحلیل فوکو، انسان‌ها از طریق سه شیوه ابژه‌سازی، تبدیل به سوژه منقاد می‌شوند. آنچه ما در این مقاله به آن می‌پردازیم، تنها دومین شیوه ابژه‌سازی انسان است که مربوط به ...  بیشتر

مقاله مروری
وجود نزد سهروردی و فرگه

حسین واله؛ مینا شمگانی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  شیخ شهاب‌الدین سهروردی، بنیان­گذار فلسفه اشراق، نوآوری­هایی ریشه­ای در فلسفۀ اسلامی دارد از جمله در بحث­ از انواع انگاره‌ها (مفاهیم). در این بحث ضمن نقد نگاه مشائی، انگاره­ها را به دو بخش حقیقی و اعتباری تقسیم می‌کند و وجود را  در دسته دوم قرار می‌دهد. دیدگاه فرگه در تقسیم انگاره‌ها به مرتبه یک و مرتبه دو و نظر او در باره انگاره ...  بیشتر