چیستی لذت از منظر مسکویه

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

دانشگاه شهید رجایی

چکیده

مسکویه در آثار مختلفش، تعاریف متعددی از لذت– از قبیل راحت از درد، بازگشت به حالت طبیعی – ارائه داده است و برای آن اقسام مختلفی – از قبیل طبیعی و غیر طبیعی، فعلی و انفعالی، تام و ناقص، محمود و مذموم، حسی و عقلی، حقیقی و غیر حقیقی – عرضه کرده است. پرسش اساسی این جستار عبارت است از اینکه چگونه مسکویه ابعاد مختلف مسأله لذت را تحلیل و تبیین می­کند؟ هدف از جستار حاضر، تحلیل ابعاد مختلف مسأله لذت از دیدگاه مسکویه است. دستاوردهای این پژوهش عبارتند از: طرح تشکیکی لذات جسمانی و روحانی از سوی ابن مسکویه، تأثر شدید او از شریعت مقدس اسلام در تحلیل لذت و عدم استحکام تعاریف او از لذت در نسبت با تعاریف ابن سینا.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Quiddity of Enjoyment in the Meskavayh‘s View

چکیده [English]

In various works, Meskavayh gives numerous definitions for
enjoyment - such as pain relief, backing to normal posture.
He also refers to divisions of it- such as natural and unnatural,
actual and passive, total and partial, good and bad, sensory and
rational, real and unreal. The central question of this paper is the
manner of analyzing and explanation of all aspects of enjoyment
in Meskavayh‘s works. The purpose of the present paper is to
analyze different aspects of the problem of enjoyment in the
view of Meskavayh. Results of this study are: physical and
spiritual pleasures analogical design by Ibn Meskavayh, The
strong influence of Sharia Islam on his definition of pleasure
and lack of strength in his definition of pleasure in relation to the
definition of Avicenna.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meskavayh
  • pleasure
  • sensory
  • rational
  • total
  • partial
  • natural
  • unnatural

مراجع

  1. ابن‌سینا، الاشارات والتنبیهات، ج 3، دفتر نشر الکتاب، 1403ق.
  2. ____ ، الشفاء، الالهیات، مقدمه ابراهیم مدکور، تحقیق الاب قنواتی و سعید زاید، انتشارات ناصرخسرو، تهران1363.
  3. ____ ، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، تصحیح و مقدمه محمد تقی دانش‌پژوه، تهران، دانشگاه تهران1364.
  4. ارسطو، اخلاق نیکوماخوس، ترجمه سید ابوالقاسم پورحسینی، ج 1 – 2، انتشارات دانشگاه تهران، تهران1381.
  5. ارسطو، اخلاق نیکوماخوس، ترجمه محمدحسن لطفی، طرح نو، تهران 1378.
  6. اینتایر، السدرمک، تاریخچه فلسفه اخلاق، ترجمه انشاءالله رحمتی، انتشارات حکمت، تهران1379.
  7. توفیقی، حسین آشنایی‌با‌ادیان‌بزرگ، طاها، انتشارات‌سمت و مرکز‌جهانی‌علوم‌اسلامی،‌تهران 1384.
  8. پالمر مایکل، مسائل اخلاقی، ترجمه علی رضا آل بویه، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و سمت 1388.
  9. خادمی، عین الله، «جستاری درباره چیستی لذت از منظر ابن‌سینا»، فلسفه و کلام اسلامی (مقالات و بررسی‌ها) ش 1، بهار و تابستان 1389.
  10. رازی، زکریا الطب‌الروحانی، در رسائل‌فلسفیه‌لابی‌بکر‌الرازی، بیروت، دارالآفاق‌الجدیده1410ق.
  11. فخر رازی، المباحث المشرقیه، تحقیق و تعلیق محمد المعتصم بالله البغدادی، دارالکتاب العربی، بیروت1410ق.
  12. علامه حلی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، انتشارات مصطفوی، قم، بی‌تا.
  13. مسکویه، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، قم، بیدار، 1373.
  14. ___، الفوز الاصغر، دار مکتبه الحیاه، بیروت، بی‌تا.
  15. ___، رسالتان فی اللذات والآلام والنفس والعقل، مکتبه الثقافه الدینیه، قاهره،1421ق.
  16. کاپلستن، فردریک تاریخ فلسفه، ترجمه سید جلال‌الدین مجتبوی، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1362.
  17. مصباح یزدی، محمدتقی، خودشناسی برای خودسازی، موسسه در راه حق، قم، 1371.
  18. ___، خودسازی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم،1380.
  19. ___، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم 1384.
  20. ملاصدرا، الاسفار الاربعه، 9 جلدی، قم، انتشارات مصطفوی، 1378.
  21. ملکیان، مصطفی، مهر ماندگار (مقالات در اخلاق شناسی)، نگاه معاصر، تهران، 1385.
  22. ناصرخسرو، زادالمسافرین، تصحیح محمد بذل الرحمن، انتشارات کتابفروشی محمودی، تهران، بی‌تا.
  23. نصری، عبدالله، خدا و انسان در فلسفه یاسپرس، آذرخش، تهران، 1375.
  24. ___، سیمای انسان کامل از دیدگاه مکاتب، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، 1376.
  25. ___، فلسفه آفرینش، دفتر نشر معارف، 1386.
  26. Brand. B. Richard, happiness “The encyclopedia of Philosophy”, by G.E Paul Edvard. Maclillan rublishiny, V. 3, 1972.
  27. Griffin J.P: happiness, (), “encyclopedia of Philosophy”, by G.E Edward carry. Routledge, London and New yourk, 1998 .V. 4, 1998.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 شهریور 1394
  • تاریخ بازنگری: 01 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار