علمی - پژوهشی
بررسی معناشناسی اخلاق نزد فارابی

حسین احمدی؛ حسن محیطی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 7-29

چکیده
  معناشناسی اخلاق یکی از مباحث فلسفه اخلاق است که به بررسی و تحلیل معنایی مفاهیم و گزاره‌های اخلاقی می‌پردازد. معناشناسی متفاوت از لغت‌شناسی است زیرا معناشناسی اخلاق روی دیگر هستی‌شناسی اصطاحات اخلاقی است که سبب حل شدن بسیاری از معضلات فلسفه اخلاقی می‌شود. عمده مباحث مطرح در معناشناسی اخلاق، بررسی مفاهیم موضوع، محمول و مفاهیم مرتبط ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
تبیین نسبت معرفت شناسی ابزارانگارانه ی جان دیویی و رهیافت هرمنوتیکی

مهناز انصاری؛ نادر شایگان فر

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 29-48

چکیده
  هدف این مقاله بررسی همانندی میان معرفت‌شناسی جان دیویی و رهیافت هرمنوتیکی در فلسفه است. در این مقاله تلاش بر آن است که نشان­ داده­ شود، با وجود سرچشمه‌های فکری متفاوتی که میان دیویی و هرمنوتیسین‌هایی مانند دیلتای وجود دارد، می‌توان همپوشانی‌های قابل توجهی میان رهیافت دیویی در معرفت‌شناسی و رهیافت هرمنوتیکی پیدا کرد، و نشان ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
نقش تمایز گردآوری/داوری در تبیین وظایف چهارگانه‌ی فلسفه از نظر رایشنباخ

احمد عبادی؛ محمد امدادی ماسوله

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 141-164

چکیده
  هانس رایشنباخ نخستین فلسفه‌دانی است که در فلسفه‌ی علم دوره‌ی معاصر به‌طور مدوّن به ارائه‌ی تمایز میان مقام گردآوری و مقام داوری پرداخته است. تفکیک فلسفه‌ی علم از دیگر حوزه‌های مطالعاتی و انکار هرگونه منطق برای مقام کشف دو هدف اصلی وی از بیان این تمایز بوده است. پاسخ به ادعاهای اتو نوراث و چپ‌گرایان حلقه وین، ساختار سیاسی آلمان ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
نقش بدن زیسته در عینیت بخشی به اعیان از منظر مرلوپونتی

سمیه رفیقی؛ محمد اصغری؛ محمود صوفیانی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 71-93

چکیده
  تبیین مرلوپونتی از قصدیت عملی به مثابه قصدیتی تنانه و متحرک راه را برای بیان معنای جدیدی از تقویم و عینیت می­گشاید. تحلیل او از چنین قصدیتی، ابزاری ملموس و پیشاتأملی، اما معنادار و تنانه برای داشتن جهان و اعیان قصدی فراهم می­آورد. مرلوپونتی بر این باور است که آگاهی به واسطه خصلت قصدی خود روی به سوی اعیان خود در جهان دارد. اعیان آگاهی ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
زیست جهان و امکان یک علم ایدتیک در پدیدارشناسی هوسرل

زهرا رمضانلو؛ حسن فتح زاده

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 95-121

چکیده
  زیست­جهان به زمین و بنیان پدیدارهای بالفعل اشاره می‌کند، پیش از آن‌که این پدیدارها به ایدئال­های حاصل از انتزاع علمی تبدیل شوند. انتولوژی زیست­جهان نیز که در پی فهم ماهیت زیست‌جهان یا فهم زیست­جهان به مثابه یک آپریوری است، به دنبال بنیاد نهادن «علم کلی» مدنظر هوسرل است. هوسرل از طرفی زیست­جهان را بنیانی برای چیزها ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
پژوهشی فلسفی درباب نقش رسانه ای هنرگرافیک بر اساس نظریه صنعت فرهنگ مکتب فرانکفورت

آذر رهنما؛ محمد رضا شریف زاده

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 123-140

چکیده
  رسانه و تأثیر آن بر فرهنگ از موضوعات موردتوجه اندیشمندان مکتب فرانکفورت بوده است. خط فکری و تحقیقیِ آنان بر اساس نقدِ وضعیت انسان معاصر از وجه خُرد و کلان به بیان نظریه‌هایی دربارۀ ظهور و نفوذ سرمایه‌داری انجامید. آنان با نگاه انتقادی سلطة نظام سرمایه‌داری در ارتباطات، فرهنگ و هنر را به شکل نظریه‌ای تحت عنوان «صنعت فرهنگ» ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
تجدیدنظرگرایی دربارۀ ارادۀ آزاد و مسئولیت اخلاقی از نظر مانوئل وارگاس

سعید عدالت جو؛ علی ارشد ریاحی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 185-206

چکیده
  در این مقاله تجدیدنظرگرایی از نگاه مانوئل وارگاس بررسی شده است که نظریه‌ایست دربارۀ ارادۀ آزاد به عنوان شرط مسئولیت اخلاقی. این نظریه معتقد به دو تعبیر تشخیصی و تجویزی دربارۀ فهم متعارف از ارادۀ آزاد و مسئولیت اخلاقی است. تعبیر تشخیصی دربارۀ این است که در فهم متعارف ما، ارادۀ آزاد و مسئولیت اخلاقی با موجبیت علّی ناسازگار و انسان دارای ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
درنگی در نقد هیدگر بر مفهوم سوژه در متافیزیک کانت و هوسرل

علی فتحی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 207-228

چکیده
  بنابر تفسیر هیدگر «سوبژکتیویسم» بنیاد متافیزیک است که از افلاطون آغاز می‌شود و با دکارت شتاب افزون‌تری یافته و تا هگل و نیچه استمرار پیدا می‌کند، هیدگر در تفسیری که از کانت و هوسرل ارائه می‌‌دهد معتقد است نه تنها ایشان راه دیگری غیر از آن چه از بدو ظهور مابعدالطبیعه در افلاطون و در ادامه با ارسطو و پس از آن در دورة قرون وسطی ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
تبیین رابطۀ کارکردهای غیر ذهنی واژه شبح با کارکردهای معرفت‌شناختی آن از دیدگاه ملاصدرا

امیرحسین منصوری نوری؛ حوریه شجاعی باغینی؛ عین الله خادمی

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 229-245

چکیده
  پژوهش حاضر برای پاسخ به پرسش «رابطه میان کارکردهای غیر ذهنی واژۀ شبح با مباحث معرفت­شناختی در آثار ملاصدرا چیست؟» شکل گرفته و با روی­کرد بررسی واژۀ شبح در شبکه واژگانی ملاصدرا به کند و کاو در آثار ملاصدرا  پرداخته است؛ ایشان در مقام بحث از موارد غیر ذهنی و غیر معرفت­شناسانه کارکردهایی از واژه شبح مانند روح حیوانی، تطابق ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
دفاعی از سهروردی در برابر اشکال ملا صدرا

حسین واله

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 247-261

چکیده
  اختلاف مشهور ملاصدرا با سهروردی بر سر  مدلول وجود است.  سهروردی می گوید "در جهان چیزی نداریم که حقیقتش هستی باشد" در حالیکه ملاصدرا می گوید "جز حقیقت هستی درجهان حقیقتاَ چیزی نداریم". یک پاسخ ملاصدرا به استدلال سهروردی مبتنی بر تحلیل تازه ای از محمول "موجود" است که در آن " امری دارای هستی" جای خود را به " هر آنچه هست" می دهد. در نتیجه ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
بدن پدیده‌شناختیِ مرلوپونتی و برخی چالش‌های تفسیری

محمدحسین محمدعلی خلج

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 49-69

چکیده
  چکیده: در این مقاله معنای بدن در پدیده شناسی ادراک مرلوپونتی مورد بحث قرار می گیرد. در ابتدای مقاله دو مسئلۀ تفسیری چالش برانگیز در این مورد، یعنی مسئلۀ تمایز تصویر بدنی از شاکلۀ بدنی ومسئلۀ بدن به مثابه ابژه-سوژه، مورد ارزیابی قرار می ‌گیرد. سپس ساختار تفسیریِ پیشنهادیِ این مقاله از معنای بدن در نظر مرلوپونتی به بحث گذاشته می شود. ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
نحوه حصول ارتباط نفس انسانی با بدن و نحوه فعالیت نفس انسانی در بدن، از نظر ابن سینا و آکوئیناس

نوشین عبدی ساوجیان

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، صفحه 165-184

چکیده
  تامل در اظهارات ابن سینا و آکوئیناس تردید در باب تقابل نظر ایشان در مورد نحوه حصول ارتباط نفس انسانی با بدن را برطرف می‌سازد. دو نظریه به ظاهر مقابل که در یک طرف آن ابن سینا با این اعتقاد که نفس انسانی به منظور ارتباط با بدن نیازمند واسطه است و در سوی دیگر آکوئیناس که معتقد است نفس بدون نیاز به واسطه با بدن متحد می‌شود. رفع تعارض ظاهری ...  بیشتر