عالم مثال و نظام نوری شیخ اشراق

زهرا عسلی؛ حسن بلخاری قهی؛ مهدی حسینی؛ عباس ذهبی

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 117-130

چکیده
  الم مُثُلِ معلّقه به‌عنوان رابط میان دو عالم معقول و عالم محسوس در حکمت اشراق از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. سهروردی اولین حکیمی است که در فلسفۀ اسلامی از عالم مثال سخن می‌گوید. این عالم در فلسفۀ سهروردی کارکردهای زیادی دارد و بسیاری از عجایب عالم از جمله قیامت و رستاخیز، معجزات پیامبران و کرامات اولیا را توجیه می‌کند. در این تحقیق، ...  بیشتر

خلاقیت هنری در حکمت اشراق سهروردی

بهروز عوض پور؛ نادر شایگان فر؛ بهمن نامورمطلق

دوره 13، شماره 1 ، مرداد 1399

چکیده
  امروزه نظرورزی ضروری‌ترین وجهِ مباحث هنر محسوب می‌شود، اما، این مهم در فرهنگ ما سابقه‌ای درخور ندارد. هنر ما از اواخر صفویه رو به افول نهاده است، این افول دلایل متعددی دارد که قسمی از آن‌ها با هنر مناسبت درونی دارند و قسمی بیرونی، و عدم خلاقیت مهم‌ترین دلیل درونی است. پس، نظرورزی در خصوص خلاقیت نه تنها شایسته بلکه حتی بایسته می‌نماید. ...  بیشتر

دفاعی از سهروردی در برابر اشکال ملا صدرا

حسین واله

دوره 12، شماره 2 ، بهمن 1398، ، صفحه 247-261

چکیده
  اختلاف مشهور ملاصدرا با سهروردی بر سر  مدلول وجود است.  سهروردی می گوید "در جهان چیزی نداریم که حقیقتش هستی باشد" در حالیکه ملاصدرا می گوید "جز حقیقت هستی درجهان حقیقتاَ چیزی نداریم". یک پاسخ ملاصدرا به استدلال سهروردی مبتنی بر تحلیل تازه ای از محمول "موجود" است که در آن " امری دارای هستی" جای خود را به " هر آنچه هست" می دهد. در نتیجه ...  بیشتر

ظهور زیبایی و هیأت هنری در پرتو انوار اشراقی فلسفه سهروردی

محمد رحیمیان شیرمرد؛ عباس ذهبی

دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 167-186

چکیده
  شأن وجودشناختی و حیث  معرفتی زیبایی به مثابه یک مفهوم و امر زیبا به عنوان وجه تحققی آن، زمینه های تأملات فلسفی در این باب را فراهم آورده است. از تبیین سقراطی تا صورتبندی های قرن هیجدهمی در قبال زیبایی، با وجود رهیافت ها و تفاوت رویکردها، زمینه های فلسفی برای نظریه پردازی در مورد هنر همچون متعلق شناخت پدید آمده است. در این میان فلسفی ...  بیشتر

تفاوت هیأت در حکمت اشراق با عرض در حکمت مشاء

سعید انواری

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1395، ، صفحه 23-38

چکیده
  بسیاری از محققان اصطلاح هیأت در آثار اشراقی سهروردی را معادل عرض در اصطلاح مشائی دانسته‌اند و معتقدند که شیخ اشراق در این زمینه تنها لفظی جدید وضع کرده است. در این مقاله با مقایسة هیأت در حکمت اشراق با عرض در حکمت مشاء و نیز با مراجعه به تصریحات شیخ اشراق در این زمینه، نشان داده می‌شود که این دو اصطلاح متفاوت با یکدیگر هستند. اصطلاح ...  بیشتر

زمان و مکان در اندیشه ارسطو و سهروردی

عزیزالله افشار کرمانی؛ فاطمه بابامرادی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 37-50

چکیده
  بحث زمان و مکان از جمله مباحث ریشه‌دار و سنتی در تاریخ فلسفه است که در طول تاریخ اندیشه بشر، ذهن فلاسفه را از دوران یونان باستان به خود مشغول کرده چنان که آراء و اقوال بسیاری در این باب ابراز کرده‌اند. فلاسفه اسلامی نیز به سهم خود و به تأثیر از فیلسوفان یونان باستان به ویژه ارسطو، نظراتی در این باره ارائه کرده‌اند. ارسطو بحث از مکان ...  بیشتر

بررسی تأثیر افلاطون و ارسطو بر سهروردی در بحث زمان و مکان

فاطمه بابامرادی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1394

چکیده
  بحث زمان و مکان از مفاهیم سنتی فلسفه است که در طول تاریخ اندیشه، ذهن تمام فلاسفه را به خود مشغول کرده چنان که آراء و اقوال بسیاری در این باب ابراز کرده اند. افلاطون و ارسطو هر دو بنا به روش خاص خود به تحلیل زمان و مکان پرداخته اند و هر چند افلاطون به اختصار به تحلیل این دو مفهوم پرداخته است ارسطو زمان و مکان را به تفصیل تحلیل کرده است . ...  بیشتر

وجود نزد سهروردی و فرگه

حسین واله؛ مینا شمگانی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1393

چکیده
  شیخ شهاب‌الدین سهروردی، بنیان­گذار فلسفه اشراق، نوآوری­هایی ریشه­ای در فلسفۀ اسلامی دارد از جمله در بحث­ از انواع انگاره‌ها (مفاهیم). در این بحث ضمن نقد نگاه مشائی، انگاره­ها را به دو بخش حقیقی و اعتباری تقسیم می‌کند و وجود را  در دسته دوم قرار می‌دهد. دیدگاه فرگه در تقسیم انگاره‌ها به مرتبه یک و مرتبه دو و نظر او در باره انگاره ...  بیشتر

معرفت شهودی و عقلانی در حکمت اشراقی سهروردی

محمدتقی جان‌محمدی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1390

چکیده
  «حکمت» اصیل نزد سهروردی آن است که بر دریافت‌های شهودی و ذوقی مبتنی باشد. ولی دریافت‌های شهودی، دفعی، بسیط، بیان‌ناپذیر و غیرگزاره‌ای‌اند، حال آنکه مخاطب حکمت اشراق با نظامی فلسفی مواجه است که از تألیف مفاهیم و گزاره‌ها پدید آمده است و دو ویژگی مهم آن تدریجی‌الحصول و تفصیلی بودن است. با این اوصاف چگونه ممکن است معرفتی که فی‌نفسه ...  بیشتر