نسبت فلسفۀ موسیقی فارابی با افلاطون

سید شاهین محسنی؛ نصراله حکمت؛ امیر مازیار؛ حمید عسکری رابری

دوره 15، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 209-235

چکیده
   در مقالۀ حاضر، نسبت فلسفۀ موسیقی فارابی با افلاطون در چهار موضوعِ (1) موسیقی و جهان، (2) ήθος و παιδεία، (3) لذت، (4) دولت‌شهر و موسیقی‌ عملی بررسی ‌شده و نشان ‌داده‌ شده که باآنکه فارابی در حکمت ‌عملی از افلاطون تأثیراتی گرفته، اما در فلسفۀ موسیقی و در تمام موضوعات با افلاطون اختلاف اساسی دارد و بااینکه در ...  بیشتر

رابطۀ زبان و شناخت در فلسفۀ افلاطون

امیرحسین ساکت

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 59-71

چکیده
  مسألۀ زبان در فلسفۀ افلاطون مسأله‌ای ثانوی و از فروع نظریۀ شناخت است. به عقیدۀ او شناخت حقیقی، شناخت ایده‌ها ست، اما مسأله این است که شناخت آن‌ها تنها از طریق شناخت محسوسات امکان‌پذیر می‎‌شود و از این‌رو تبیین ارتباط میان ایده‌ها و محسوسات، و یافتن واسطه‌ای که آن‌ها را به یکدیگر پیوند دهد، از بغرنج‌ترین مسائل فلسفۀ افلاطون ...  بیشتر

شعرزدگی و دوگانه‌ی اصالت و فرهنگ

علیرضا اسمعیل زاده برزی

دوره 13، شماره 1 ، مرداد 1399

چکیده
  در این مقاله پس از تمایز نهادن میان دو نوع مواجهه­ی ممکن با طبیعت از حیث زیباشناختی، ذات این تمایز در تاثیر مخصوصی که هنر بر مخاطب خود می­گذارد جستجو شده است. این تاثیر از آن رو که در اساس بیشتر بر مبنای هنر زبانی ایجاد می­شود به شعر منتسب شده و از آن رو که نسبت اصیل و نخستین انسان با جهان و در پی آن ثبات و نظم درونی او را از میان می­برد ...  بیشتر

تمایز معنای فلسفی‌ـ‌بلاغی دو اصطلاح انارگیا و انرگیا و اهمیت آن برای فهم اکفراسیس در مطالعات کلمه-تصویر

مجید پروانه پور؛ سعید بینای مطلق (نویسنده مسؤول)

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 23-44

چکیده
  مطالعات کلمه-تصویر یکی حوزه­های نوین مطالعاتی است که توجه دانشگاهیان را به خود جلب کرده است. از جمله اصطلاحات رایج در این حوزه مطالعاتی اصطلاح اکفراسیس است. این اصطلاح را عمدتاً به معنای توصیف کلامی یک امر دیداری درک می­کنند. اما چنین درکی چندان با معانی کلاسیک این اصطلاح همسو نیست. برای رسیدن به درکی بهتر از معنای اکفراسیس بررسی ...  بیشتر

تصورات تاریخی افلاطون از پیشینیان و ارتباط آن با ریشه شناسی

امیرحسین ساکت

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 137-164

چکیده
  چکیده: افلاطون در کراتیلوس و دیگر آثار خود عقایدی متعارض درباب ریشه شناسی ابراز کرده که از دیرباز موجب اختلاف نظر بوده است. وی در کراتیلوس استفاده از ریشه شناسی را منع می کند زیرا به عقیدۀ او مطابقتی میان نامها و چیزها وجود ندارد و تحلیل نام به حروف و هجاهای سازنده اش ماهیت نامیده را آشکار نمی سازد. اما او در دیگر آثار خود در چند مورد ...  بیشتر

بررسی تأثیر افلاطون و ارسطو بر سهروردی در بحث زمان و مکان

فاطمه بابامرادی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1394

چکیده
  بحث زمان و مکان از مفاهیم سنتی فلسفه است که در طول تاریخ اندیشه، ذهن تمام فلاسفه را به خود مشغول کرده چنان که آراء و اقوال بسیاری در این باب ابراز کرده اند. افلاطون و ارسطو هر دو بنا به روش خاص خود به تحلیل زمان و مکان پرداخته اند و هر چند افلاطون به اختصار به تحلیل این دو مفهوم پرداخته است ارسطو زمان و مکان را به تفصیل تحلیل کرده است . ...  بیشتر

بدبینی در فلسفۀ افلاطون

ایمان شفیع بیک

دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 157-186

چکیده
  افلاطون در برخی از آثار خود، از دو بُعد معرفت‌شناختی و جهان‌شناختی، دیدگاهی بدبینانه دارد. از جنبۀ معرفت‌شناختی، افلاطون پس از آن‌که در رساله‌های آغازین خود، دیالکتیک سقراطی و در کراتولوس، هرگونه روش متکی بر زبان و واژگان را در معرفت‌بخشی ناکارآمد یافت، در فایدون به این دیدگاه فراگیرتر رسید که آدمی در این جهان به سبب موانع گوناگون ...  بیشتر

جهل سقراطی؛ معنای حقیقی یا مجازی؟

ایمان شفیع‌بیک

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1393

چکیده
  در رساله‌های آغازینِ افلاطون، موسوم به رساله‌های سقراطی، سقراط بارها می‌گوید: «نمی‌دانم». آیا او درحالی‌که چنین می‌گوید، می‌داند یا نمی‌داند؟ هر یک از دو پاسخِ این پرسش، از روزگار باستان، در میانِ معاشرانِ سقراط، تا امروز، در میانِ خوانندگانِ نوشته‌های افلاطون، طرفدارانی داشته ‌است. بسیاری از سقراط‌پژوهانِ معاصر به گزینه ...  بیشتر

نقطه‌های پیوند اندیشۀ حلاج و ابوالحسن خرقانی در موضوع معرفت الهی

آرزو ابراهیمی دینانی

دوره 6، شماره 1 ، شهریور 1392

چکیده
  معرفت از کلیدی‌ترین موضوعاتی است که با تفاوتی بنیادین با علم، مقام عارف بالله را از عالم علم متمایز می-سازد. با تأمل در سخنان حلاج و ابوالحسن خرقانی و تحلیل دیدگاه نظری ایشان می‌توان به نوعی پیوند میان جهان‌بینی عرفانی این دو عارف بزرگ از طریق اظهار نظرات مشابه آنها در باب معرفت الهی اشاره کرد. حلاج با قایل شدن به دو ویژگی خاص برای ...  بیشتر

زمان بندی محاورات افلاطون و جایگاه زمانی رسالۀ کراتیلوس

امیدرضا جانباز

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1391

چکیده
  فعالیت فلسفی افلاطون که در قالب نامه و محاوره به دست ما رسیده است، دس تکم پنجاه سال به طول انجامید. بدیهی است جریان تفکر انسانی با تغییر شرایط حیاتی همواره متحول م یشود و اگر قرار باشد حاصل این تحول در نمایشی پنجاه ساله نظاره شود، نباید تغییر رویکردها و تفاوت نگرش ها از نگاه محقق مخفی بماند. زمان بندی آثار افلاطون و تعیین تعلق هر یک از ...  بیشتر