,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
چکیده: افلاطون در کراتیلوس و دیگر آثار خود عقایدی متعارض درباب ریشه شناسی ابراز کرده که از دیرباز موجب اختلاف نظر بوده است. وی در کراتیلوس استفاده از ریشه شناسی را منع می کند زیرا به عقیدۀ او مطابقتی میان نامها و چیزها وجود ندارد و تحلیل نام به حروف و هجاهای سازنده اش ماهیت نامیده را آشکار نمی سازد. اما او در دیگر آثار خود در چند مورد به ریشه شناسی نامها پرداخته است که ظاهراً ناقض سخنان قبلی او به نظر می رسد و به همین جهت مفسران درباب موافقت یا مخالفت او با ریشه شناسی اختلاف نظر داشته اند. کراتیلوس به زعم اکثر محققان از آثار دورۀ میانی افلاطون است در حالی که ریشه شناسیهای مذکور در آثار متأخر وی مطرح شده است و این نشان می دهد که او احتمالاً پس از کراتیلوس دربارۀ ریشه شناسی تجدید نظر کرده و به استفاده از این روش گرایش یافته است. ریشه شناسی در کراتیلوس بدین سبب منع شده است که به عقیدۀ افلاطون نامگذاران یونانی ماهیت حقیقی چیزها را نمی شناخته اند و در نتیجه نامهایی که وضع کرده اند ماهیت چیزها را منعکس نمی سازد. نامگذاران که افلاطون معمولاً آنان را قانونگذار می خواند، همان پیشینیانی هستند که علاوه بر نامها، قوانین و سنن و اعتقادات یونانیان را بنیاد گذاشته اند. افلاطون در کراتیلوس و آثار نزدیک به آن به دانش پیشینیان بدگمان است و مخالفت او با ریشه شناسی نیز از نتایج همین بدگمانی است. وی در آثار متأخر خود به علتی نامعلوم از عقیده سابق خود برگشته، فضایل پیشینیان را ستوده و به دانش برتر آنان اذعان کرده است. همزمان با این تغییر عقیده و برخلاف آنچه در کراتیلوس مطرح شده بود، گفته می شود که نامهای یونانی از هر جهت با چیزها مطابقت دارند و این ناشی از دانش نامگذارانی است که به گفتۀ افلاطون ماهیت حقیقی چیزها را می شناخته اند. بر اثر این تغییر عقیده افلاطون به ریشه شناسی گرایش یافته و در آثار این دوره در چندین مورد از این روش استفاده کرده است. بنابراین علت مخالفت و سپس موافقت افلاطون با ریشه شناسی، تغییر عقیدۀ او دربارۀ دانش نامگذاران و پیشینیان بوده است. در این مقاله ضمن گردآوری و تحلیل فقراتی از محاورات افلاطون که در آنها به موضوع نامها، نامگذاران و پیشینیان اشاره می شود، ارتباط میان این موضوعات و سیر تدریجی تغییر عقیدۀ او بررسی خواهد شد.
- - ارسطو، مابعدالطبیعه، ترجمۀ شرف الدین خراسانی، تهران، انتشارات حکمت، 1379ش.
- - افلاطون، دورۀ آثار، ترجمۀ محمد حسن لطفی، تهران، انتشارات خوارزمی.
- - گمپرتس، تئودور، متفکران یونانی، ترجمۀ محمد حسن لطفی، تهران، انتشارات خوارزمی، 1375ش.
- - Allan, D. J. ‘The problem of Cratylus’, American Journal of Philology 75, 1954, 271–87.
- - Barney, Rachel, Names and Nature in Plato’s Cratylus, Routledge, New York & London, 2001.
- - Berg, R. M. van den, R. M., Proclus’ Commentary on the Cratylus in Context, Leiden, 2008.
- - Boys-Stones, G. R., Post-Hellenistic Philosophy, Oxford University Press, 2001.
- - Calvert, B. ‘Forms and flux in Plato’s Cratylus’, Phronesis 15, 1970, 26–47
- - Guthrie, W. K. C. A History of Greek Philosophy, Cambridge, 1962.
- - Hesiod, ‘Works and Days’, The Homeric Hymns and Homerica, with an English Translation by Hugh G. Evelyn-White, London, 1974.
- - Irwin, T. ‘Plato’s Heracliteanism’, Philosophical Quarterly 27, 1977, 1–13.
- - Kahn, Ch. H., ‘On Platonic chronology’, in Annas and Rowe, 2002, 93–127.
- - Kirk, G. S. ‘The Problem of Cratylus’, American Journal of Philology, 1951, 225-253.
- - Liddel, H. G.& Scott, R., A Greek-English Lexicon, Oxford, 1983.
- - Luce, J. V. ‘The date of the Cratylus’, American Journal of Philology 85, 1964, 136–54.
- - Mackenzie, M. M., ‘Putting the Cratylus in its place’, Classical Quarterly 36, 1986,124–50.
- - Owen, G. E. L. ‘The place of the Timaeus in Plato’s dialogues’, Classical Quarterly 47, 1953, 79–95.
- - Plato, The Dialogues, Translated by B. Jowett, M. A., Random Hause, New York, 1937.
- - Proclus, On Plato’s Cratylus, Translated by Brian Duvick, Cornell University Press, Ithaca, New York, 2007.
- - Ross, W. D. Plato’s Theory of Ideas, Oxford, 1951.
- - id ‘The date of Plato’s Cratylus’, Revue Internationale de Philosophie, 32, 1955, 187–96.
- - Sedley, D., Plato’s Cratylus, New York, 2003.
- - Id, “Plato on Language” , in a Companion to Plato, ed. Hugh H. Benson, Wiley-Blackwell, 2006.
- - Taylor, A. E., Plato, The Man and his Work, London, 1929.
- - Young, C. M. ‘Plato and computer dating’, Oxford Studies in Ancient Philosophy 12, 1994, 227–50.
)