علمی - پژوهشی
احمد علی‌اکبر مسگری؛ موسی محمدیان
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1388
چکیده
کانت در بنیادهای مابعدالطبیعی علم طبیعی، تلاش می‌کند تا با فراهم آوردن بخشی محض برای فیزیک نیوتنی، آن را به علم به معنای حقیقی کلمه تبدیل کند. او در ضمن این کار، فیزیک نیوتنی را از مفاهیمی که از نقطه نظر فلسفة نقدی تهی و فاقد وجاهت‌اند پیرایش کرده و تلاش می‌کند مفاهیمی سازگار با این فلسفه را جایگزین آن‌ها کند. در نتیجه او در چندین ...
بیشتر
کانت در بنیادهای مابعدالطبیعی علم طبیعی، تلاش می‌کند تا با فراهم آوردن بخشی محض برای فیزیک نیوتنی، آن را به علم به معنای حقیقی کلمه تبدیل کند. او در ضمن این کار، فیزیک نیوتنی را از مفاهیمی که از نقطه نظر فلسفة نقدی تهی و فاقد وجاهت‌اند پیرایش کرده و تلاش می‌کند مفاهیمی سازگار با این فلسفه را جایگزین آن‌ها کند. در نتیجه او در چندین موضع مهم در تقابل کامل با نیوتن قرار میگیرد که یکی از این مواضع، بحث ماهیت ماده است. نیوتن از قائلان به نظریة اتمیسم است حال آن که کانت در برابر این تلقی، نظریة دینامیکی ماده را مطرح می‌کند. طبق این نظریه ماده ذاتا دارای نیروهای بنیادینی است که امکان ماده مبتنی بر آنهاست. او با برشمردن ایرادات اتمیسم از نقطه نظر فلسفة استعلایی، نظریة جدید خود را همساز با این فلسفه پیشنهاد می‌دهد. در این مقاله تلاش بر این است که با بررسی متقابل این دو نظریة رقیب، انگیزههای کانت برای ارائة نظریة دینامیکی ماده را بهتر بشناسیم.
علمی - پژوهشی
علی مرادخانی؛ محمدمهدی اردبیلی
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1388
چکیده
هگل در اواخر فصل مربوط به نیرو و فاهمه از کتاب پدیدارشناسی روح به مفهوم "جهان وارونه" اشاره کرده و بخشی را بدان اختصاص می‌دهد. اما از سویی به دلیل دشواری خود متن و از سوی دیگر به واسطة جایگاه این بخش در سیر تکوین روح در پدیدار شناسی، درک معنای وارونگی جهان وارونه و چگونگی تحقق این وارونگی به یکی از مشکلات شارحان پدیدارشناسی تبدیل شده ...
بیشتر
هگل در اواخر فصل مربوط به نیرو و فاهمه از کتاب پدیدارشناسی روح به مفهوم "جهان وارونه" اشاره کرده و بخشی را بدان اختصاص می‌دهد. اما از سویی به دلیل دشواری خود متن و از سوی دیگر به واسطة جایگاه این بخش در سیر تکوین روح در پدیدار شناسی، درک معنای وارونگی جهان وارونه و چگونگی تحقق این وارونگی به یکی از مشکلات شارحان پدیدارشناسی تبدیل شده است. مقاله پیش رو می‌کوشد تا به این مفهوم، که بیشک یکی از پیچیدهترین مفاهیم موجود در فلسفة هگل است، بپردازد و در حد توان خود تفسیری روشن و جامع از آن، به ویژه جایگاه و نقش ان در کتاب پدیدارشناسی، به دست دهد؛ و دست آخر نیز در راه ارائة تفسیری فراگیر از آن، علاوه بر اشاره به تفاسیر فلسفی مختلف، به حوزههایی غیر از فلسفه (برای مثال روانکاوی و ادبیات) نیز بپردازد.
علمی - پژوهشی
رضا ماحوزی
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1388
چکیده
کانت در فلسفة نقادی، ساحت طبیعت را از ساحت آزادی تفکیک کرده و بدین‌ترتیب، جدال دترمینیسم و اختیار را پایان داد. با این‌حال وی در نقد قوة حکم جدایی این دو ساحت را نقصی در نظام عقل محض تشخیص داده و تلاش کرده است به کمک قوة حکم تأملی این شکاف را پر کند. وی در اثر اخیر، با رویکردی ایجابی، اشیاء فی‌نفسه(نومن‌ها) را به‌مثابة فرولایة فوق محسوس ...
بیشتر
کانت در فلسفة نقادی، ساحت طبیعت را از ساحت آزادی تفکیک کرده و بدین‌ترتیب، جدال دترمینیسم و اختیار را پایان داد. با این‌حال وی در نقد قوة حکم جدایی این دو ساحت را نقصی در نظام عقل محض تشخیص داده و تلاش کرده است به کمک قوة حکم تأملی این شکاف را پر کند. وی در اثر اخیر، با رویکردی ایجابی، اشیاء فی‌نفسه(نومن‌ها) را به‌مثابة فرولایة فوق محسوس طبیعت مورد بررسی قرار داده و با عرضة تصویری نظاممند(ارگانیکی) از این ساحت، که همانا متعلَّق زیبایی طبیعی نیز هست، وحدت طبیعت و آزادی را امکانپذیر ساخته است. این نوشتار درصدد است پس از معرفی معنای طبیعت و آزادی در اندیشة کانت، چگونگی این گذر را تبیین کند.
علمی - پژوهشی
نصرالله حکمت؛ عارف دانیالی
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1388
چکیده
اسطوره، نه صورت ابتدایی و خام بینش بشری، بلکه منطق غالب بشر جاویدان و مقدس است؛ منطق «خاستگاه» و «تکراری» که در ساختار دقیق و یکپارچه اش، هر امر جزیی را به مرتبة «دال ابدیت» بر می‌کشد. ضرورت و قطعیت این منطق،تنها در قیاس با پارادایم تاریخی فهم می‌شود. «خاستگاه باوری» اساطیری در پی آنست که کثرات و تفاوتها را در یک اصل و سرچشمه گردآورده ...
بیشتر
اسطوره، نه صورت ابتدایی و خام بینش بشری، بلکه منطق غالب بشر جاویدان و مقدس است؛ منطق «خاستگاه» و «تکراری» که در ساختار دقیق و یکپارچه اش، هر امر جزیی را به مرتبة «دال ابدیت» بر می‌کشد. ضرورت و قطعیت این منطق،تنها در قیاس با پارادایم تاریخی فهم می‌شود. «خاستگاه باوری» اساطیری در پی آنست که کثرات و تفاوتها را در یک اصل و سرچشمه گردآورده و بدین ترتیب آن‌ها را به هویتهای جاودانه و نمونههای مثالی بدل سازد؛ هویاتی که همان طبایع یا راز بی زمان اشیا هستند. هر رویداد همان نادرة نخستین است .همین رجعت و بازگشت به منشأیی واحد، در سرشت خود،اشتیاق به «وحدت» و «کل» را مستور ساخته است. برهم نهاد این «خاستگاه باوری» و «وحدتگرایی»، دستیابی به نگرش «ضد تاریخی» در چشمانداز اسطورهای است؛ در چنین جهانی، انکشاف ابدیت با «انکار تاریخ» پیوند میخورد.
علمی - پژوهشی
رضا اکبریان؛ نجمه‌السادات رادفر
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1388
چکیده
طرح نظریه‌های گونه گون در تبیین «نظریة عقل» در اندیشه فیلسوف بر جسته‌ای همچون ابو نصر فارابی، مؤسس فلسفه اسلامی، موجب ابهام، تداخل و تعارض آراء گردیده و ضرورت پژوهشی عمیق توأم با تبیین نظریة صحیح را هویدا می‌گرداند. بر این پایه، نگارندة این مقاله می‌کوشد با تشریح ابعاد مختلف نگاه فارابی در مورد عقل و بررسی و تحلیل آن طی سه گفتار، ...
بیشتر
طرح نظریه‌های گونه گون در تبیین «نظریة عقل» در اندیشه فیلسوف بر جسته‌ای همچون ابو نصر فارابی، مؤسس فلسفه اسلامی، موجب ابهام، تداخل و تعارض آراء گردیده و ضرورت پژوهشی عمیق توأم با تبیین نظریة صحیح را هویدا می‌گرداند. بر این پایه، نگارندة این مقاله می‌کوشد با تشریح ابعاد مختلف نگاه فارابی در مورد عقل و بررسی و تحلیل آن طی سه گفتار، به بررسی معانی مختلف عقل بپردازد و از این رهگذر، رویکرد فلسفی فارابی به «نظریة عقل» را به دست آورد. از این رو، در بخش نخست به بررسی رسالة مهم معانی فی العقل فارابی میپردازد و در بخش دوم معانی شش گانه از «عقل» را مورد تحلیل قرار می‌دهد و در بخش نهایی ابتکارات و ابداعات فارابی در نظریة عقل را مطرح می‌کند.
علمی - پژوهشی
محمد اصغری؛ نبی الله سلیمانی
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1388
چکیده
در این مقاله سعی شده است مفهوم حقیقت از منظر اندیشة نئوپراگماتیستی رورتی مورد بررسی قرار گیرد. رورتی همانند بسیاری از فیلسوفان پست مدرن مفهوم حقیقت را انکارمی کند. او در این کار از تفکرات پراگماتیستی و پست مدرنیستی بهره می‌جوید. رد ذهن به مثابة آینة طبیعت، ضدبازنمودگرایی، ضدماهیت‌باوری و تأکید بر زبان از جمله مقدماتی است که رورتی ...
بیشتر
در این مقاله سعی شده است مفهوم حقیقت از منظر اندیشة نئوپراگماتیستی رورتی مورد بررسی قرار گیرد. رورتی همانند بسیاری از فیلسوفان پست مدرن مفهوم حقیقت را انکارمی کند. او در این کار از تفکرات پراگماتیستی و پست مدرنیستی بهره می‌جوید. رد ذهن به مثابة آینة طبیعت، ضدبازنمودگرایی، ضدماهیت‌باوری و تأکید بر زبان از جمله مقدماتی است که رورتی از طریق آن‌ها حقیقت را انکار می‌کند. او با توجه به این مقدمات نظریة مطابقت صدق را رد و از نظریة پراگماتیکی صدق از نوع جیمزی دفاع می کند. در این مقاله کوشیدهایم با استناد به نوشتههای رورتی مسالة انکار حقیقت را مورد بررسی قرار دهیم.
علمی - پژوهشی
سید حسن احمدی؛ حسن عباسی حسین‌آبادی
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1388
چکیده
در این مقاله به بررسی تعریف مشهور ارسطویی نفس از نگاه کتاب اثولوجیا پرداخته شده است. افلوطین خود در کتاب تاسوعات در جانب وجه سلبی علم النفس خویش و در دفاع از موضع افلاطونی خود دربارة ذات و ماهیت مجرد و روحانی نفس، آراء رواقیان و اپیکوریان را که قائل به مادیت و جسمانیت نفس بوده وهمچنین اقوال فیثاغوریان و ارسطو را که به نوعی نفس را مرتبط ...
بیشتر
در این مقاله به بررسی تعریف مشهور ارسطویی نفس از نگاه کتاب اثولوجیا پرداخته شده است. افلوطین خود در کتاب تاسوعات در جانب وجه سلبی علم النفس خویش و در دفاع از موضع افلاطونی خود دربارة ذات و ماهیت مجرد و روحانی نفس، آراء رواقیان و اپیکوریان را که قائل به مادیت و جسمانیت نفس بوده وهمچنین اقوال فیثاغوریان و ارسطو را که به نوعی نفس را مرتبط و متصل با جسم و بدن میدانند ابطال مینماید. در کتاب اثولوجیا امّا برخلاف تاسوعات، مولف تا آن جا که میتوانسته سعی در تصحیح مذهب ارسطویی دربارة نفس و عرضة تفسیری مقبول و معقول از تعریف نفس ارسطو داشته است و انتقادات وارد برتعریف ارسطویی در تاسوعات را مرتبط با تفسیرمادی گرایانه از ارسطو دانسته و حال آن که به زعم صاحب اثولوجیا و با تفسیرصحیح کلام ارسطو این مناقشات برکلام او وارد نمیآید.
