نویسندگان
1
دانشجوی دکتری فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان
2
استاد گروه فلسفه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان
,
نوع مقاله : مقاله مروری
چکیده
دکارت استفاده از زبان و تنوع رفتار آدمی را نشانه‌ی تمایزی بنیادین میان حیوان-ماشین و انسان می‌دانست. بدیع و متنوع، فارغ از محرک درونی وبیرونی، و همچنین انسجام و تناسب با موقعیت در گفتار و رفتار آدمی توانایی‌های انسانی‌اند که هیج حیوان-ماشینی نمی‌تواند از عهده آنها برآید. وی منشاء چنین توانایی را اراده آزاد انسان‌ها که هدیه خداوندی است، می‌دانست. چامسکی، این سه ویژگی را تحت عنوان وجه خلاق کاربرد زبان صورتبندی می‌کند. وی مساله اصلی را در اینجا چرایی و چگونگی تولید یک عبارت زبانی توسط زبانگر می‌داند، و از آن به عنوان مساله دکارت یاد می‌کند. چامسکی هرچند راه‌حل مناسبی برای این پرسش سراغ ندارد اما وجود جوهری روحانی که دکارت مطرح کرده بود را نیز نمی‌پذیرد. از آنجا که این مساله پاسخ روشنی نیافته است، نقدهای موجود نیز پیش‌فرض‌هایی که توانایی امکان طرح چنین مساله‌ای را به چامسکی داده‌اند، نشانه رفته‌اند. هدف این مقاله بررسی بخشی از ادعاهای چامسکی است که بر این پیش‌فرض‌ها استوار است. از اینرو در این مقاله مساله دکارت را به ترتیب از منظر دکارت و چامسکی مطرح نموده‌ایم. و در بخش چهارم، ابتدا برخی نقدهای موجود بر امکان طرح مساله دکارت به همراه پاسخ‌های چامسکی را بررسی کرده و در ادامه نقدها (و پرسش‌هایی) که از منظر این مقاله بر امکان طرح مساله دکارت می‌توان وارد نمود را طرح کرده‌ایم.
- اربابی، بهین، ضرب فهم‌ها، تهران: اربابی، 1389.
- اعتماد، شاپور، "نوآم چامسکی: مسئله افلاطون، مسئله ارول، مسئله دکارت" در فرهنگ، شماره6، صص 11-62، 1369.
- بی‌یرویش، مانفرد، زبانشناسی جدید، ترجمه محمدرضا باطنی، تهران: آگاه، 1355.
- جنکینز، ریچارد، پی‌یر بوردیو، ترجمه لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: نشر نی، 1385.
- چامسکی، نوام، معماری زبان، ترجمه محمد فرخی یکتا، تهران: روزبهان، 1390.
- چامسکی، نوام، زبان و ذهن، ترجمه کورش صفوی، تهران: هرمس، 1387.
- چامسکی، نوام، "زبان و آزادی" در نامه فرهنگ، شماره 53، ترجمه رضا نیلی‌پور، صص123-135، 1383.
- چامسکی، نوآم، زبانشناسی دکارتی: فصلی از تاریخ تفکر عقلگرا، ترجمه احمد طاهریان، تهران: هرمس، 1377.
- دکارت، رنه، تاملات در فلسفه اولی، ترجمه احمد احمدی، تهران: سمت، الف 1385.
- دکارت، رنه، گفتار در روش درست راه بردن عقل و جستجوی حقیقت در علوم، ترجمه محمد علی فروغی، مشهد: مهردامون، ب1385.
- دکارت، رنه، اصول فلسفه، ترجمه صانعی دره‌بیدی، تهران: آگاه، 1364.
- سعیدی‌مهر محمد و حسین‌پور غلامرضا، "بررسی و نقد تفسیر کریپکی از استدلال زبان خصوصی ویتگنشتاین" در آینه معرفت، شماره 24، صص 79-104، 1389.
- مدینا، خوسه، زبان: مفاهیم بنیادی در فلسفه، ترجمه محمود کریمی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1389.
- ویتگنشتاین، لودویگ، پژوهشهای فلسفی، ترجمه فریدون فاطمی، تهران: مرکز، 1381.
- Brattico, Pauli and Liikkanen, Lassi, “Rethinking the Cartesian Theory of Linguistic Productivity” in Philosophical Psychology, Vol.22, No. 3, pp 251-279, 2009.
- Chomsky, Noam, New Horizons in the Study of Language and Mind, Cambridge: Cambridge University Press, 2000.
- Chomsky, Noam, Powers and Prospects: Reflections On Human Nature and the Social Order, London: Pluto Press, 1996.
- Chomsky, Noam, Language and Problems of Knowledge, MIT Press, 1988.
- Chomsky, Noam, “A Note on the Creative Aspect of Language Use” in the Philosophical Review, Vol. 91, No. 3, pp 423-434, 1982.
- Chomsky, Noam, Reflections on Language, New York: Pantheon Books, 1975.
- Das Gupta, Amitabha, “Descartes and Chomsky: an interface between language and Mind” in Indian Philosophical Quarterly, Vol. XXVI, No. 1, pp 125-147, 1999.
- Drach, Margaret, “The Creative Aspect of Chomsky’s Use of the Notion of Creativity” in The Philosophical Review, XC, No. 1, pp 44-65, 1981.
- Dresher, Elan, “Meno’s paradox and the acquisition of grammar” in Living on the Edge: 28 Papers in Honour of Jonathan Kaye (Studies in Generative Grammar 62), Stefan Ploch, ed., Berlin: Mouton De Gruyter, pp. 7-27, 2003.
- Kane, Robert, A Contemporary Introduction to Free Will, Oxford: Oxford University Press, 2005.
- Lin, Francis, “Chomsky on the 'Ordinary Language' View of Language” in Synthese, Vol 120, No. 2, pp. 151-192, 1999.
- Lycan, William G, Philosophy of Language: A Contemporary introduction, London and New York: Routledge, 2nd Ed, 2008.
- Sabramiz, Abolfazl,” Meaning and Linguistic Sound: Why Are Sounds Imposed on Our Minds?” in Dialogue: Journal of Phi Sigma Tau, Vol 56, No.1, pp 14-24, 2013.
- Smith, Neil, Chomsky, Ideas and Ideals, Cambridge: Cambridge University Press, 2ed, 2004.
- Wegner, Daniel, The Illusion of Conscious Will, Cambridge, MA: MIT Press, 2002.
)