چکیده

سؤال اصلی مقاله این است که پاتوس «pathos» چیست و چه ارتباطی می‌تواند با هنر داشته باشد؟ پاتوس یکی از مفاهیمی است که در اندیشة ارسطو، از اهمیت زیادی برخوردار است. تا جایی‌که در پژوهش‌های معاصر بر اهمیت پاتوس و نقش بنیادین آن در خوانش اندیشة ارسطو بسیار تأکید می‌شود. یکی از نخستین اندیشمندانی که در دوران معاصر به پاتوس توجه کرده هایدگر بوده است. پس از آن میشل آنری پدیدارشناس فرانسوی در نسبتی انتقادی با هیدگر متوجه پاتوس شده است و خاستگاه نظری این مقاله نیز ریشه در اندیشه‌های آنری دربارة پاتوس دارد. میشل آنری، خوانشی انتقادی از هایدگر و هوسرل دارد و پدیدارشناسی خود را «پدیدارشناسی زندگی» می‌نامد. او معتقد است زندگیِ حقیقی نامرئی است و معنی مخفی زندگی، به‌عنوان پاتوسی است که تنها می‌تواند در درون خود تجربه شود. به عقیدة آنری، هنر به‌ویژه هنر انتزاعی توانسته این معنای نامرئی را نشان دهد. او وظیفة هنر را نه افشای جهان بیرونی، بلکه بیان درونی پاتوس‌های زندگی می‌داند. همچنین او هنر را، راه نجات انسان از جهان‌بینی مدرن می‌داند. آنری ریشة «پاتوس» را از یونان می‌گیرد، اما معنایی که از آن برداشت می‌کند از تلقی مرسوم تاریخی‌اش متفاوت است. درنهایت، او پاتوس را درد و لذتی می‌داند که موجب رهایی و ارتقا می‌شود و آن را در مرکز زندگی انسان قرارمی‌دهد و در این راستا، خاستگاه هنر را در زندگی قرار‌می‌دهد و معتقد است برخی آثار هنری می‌توانند به خوبی آن را نشان دهند.