,
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
چکیده
شناخت اندیشه‌های منطقی، فخرالدین محمد رازى، در فهم آرای منطق‌دانان قرن هفتم و هشتم، اهمیت به‌سزایی دارد. نقش او در رشد و بالندگى منطق‌نگارى دوبخشى مکتب منطقی سینوی و طرح چالش‌هاى نوین در این دانش، انکارناپذیر است. مرکب‌انگارى تصدیق، بدیهى‌انگارى همۀ تصورات، بسط و توسعۀ انواع تعریف و رویکرد خاص به تعریف اسمی، تلازم طرفینی دلالت مطابقه و التزام، انواع ششگانۀ کلی و اعرفیت آن نسبت به جزئى، حمل ناپذیری مفهوم جزئی، دیدگاه حداقل‌گرایانه در شرائط تناقض میان قضایا، تمایز میان قضیۀ حقیقیه و خارجیه،
- ابن سینا، حسین بن عبدالله، الإشارات و التنبیهات، شرح خواجه نصیر طوسی، تهران: دفتر نشر کتاب، 1403ق.
- _______ ، الشفا، المنطق، البرهان، تصحیح و مقدمۀ ابراهیم مدکور، تحقیق أبوالعلا عفیفی، قم، مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی‌النجفی، 1404ق‌الف.
- _______ ، الشفا، المنطق، العباره، تحقیق الأب قنواتی و دیگران، قم: مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی‌النجفی، 1405ق‌الف.
- _______ ، الشفا، المنطق، القیاس، با تصحیح و مقدمۀ ابراهیم مدکور، تحقیق سعید زاید، قم: مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی‌النجفی، 1404ق‌ب.
- _______ ، الشفا، المنطق، المقولات، تحقیق الأب قنواتی و دیگران، قم: مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی‌النجفی، 1405ق‌ب.
- _______ ، منطق‌المشرقین، مقدمۀ شکری النجار، بیروت: دار الحداثه، 1982م.
- _______ ، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، ویرایش و دیباچۀ محمد تقی دانش‌پژوه، تهران: دانشگاه تهران، 1364ش.
- ابن سهلان ساوی، عمر بن سهلان، البصائر‌النصیریه فی علم المنطق، تعلیقات شیخ محمد عبده و مقدمه و تحقیق حسن المراغی، تهران: شمس تبریزی، 1383ش.
- _______ ، تبصره (مجموعۀ تبصره و دو رسالۀ دیگر در منطق)، به‌کوشش محمد تقی دانش‌پژوه، تهران: دانشگاه تهران، 1337ش‌الف.
- _______ ، رساله در منطق پیوست مجموعۀ تبصره و دو رسالۀ دیگر در منطق، به‌کوشش محمد تقی دانش‌پژوه، تهران: دانشگاه تهران، 1337ش‌ب.
- ابهری، اثیرالدین محمد بن عمر، تنزیل الافکار فی تعدیل الاسرار، ضمن تعدیل المعیار فی نقد تنزیل الافکار نصیرالدین طوسی، نسخۀ خطی، کتابخانۀ آستان قدس رضوی، شمارۀ 974، 1107ق.
- ارسطو، متافیزیک (مابعدالطبیعه)، ترجمۀ محمد حسن لطفی، تهران: طرح نو، 1385ش.
- _______ ، منطق ارسطو، تحقیق عبد الرحمن بدوی، بیروت: دار القلم، 1980م.
- بغدادی، محمد بن احمد، المعتبر فی الحکمه، اصفهان: دانشگاه اصفهان، 1373.
- ارموی، سراج‌الدین محمود(بی‌تا)، مطالع‌الانوار فی المنطق، نسخۀ خطی، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، شمارۀ 15789.
- بدوی، عبد الرحمن، المنطق الصوری و الریاضی، کویت: وکاله المطبوعات، 1981م.
- حلی، حسن بن یوسف، الجوهر‌النضید، شرح منطق‌التجرید خواجه‌نصیر، قم: بیدار، 1363ق.
- _______ ، کشف‌المراد فی شرح تجرید‌الاعتقاد، قم: مؤسسۀ مطبوعات دینی، 1366ش.
- سبزواری، هادی بن مهدی، شرح‌المنظومه، تعلیقات آیت‌الله حسن‌زادۀ آملی، مقدمه و تحقیق مسعود طالبی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی، 1432ق.
- سهروردی، شهاب‌الدین یحیی، کتاب حکمه الاشراق، پیوست مجموعۀ دوم مصنفات شیخ اشراق، تصحیح و مقدمۀ هانری کربن، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372ش.
- شهابی خراسانی، محمود، رهبر خرد، قسمت منطقیات، تهران: خیام، 1361ش.
- طوسی، محمد بن حسن، اساس‌الاقتباس، تصحیح مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران، 1367ش.
- _______ ، تلخیص‌المحصل، معروف به نقد المحصل بانضمام رسائل و فوائد کلامى، تهران: دانشگاه تهران، 1359ش.
- غزالی، ابوحامد محمد، معیار‌العلم فی فن المنطق، مصر: المطبعه العربیه، 1927م.
- فارابی، محمد بن محمد، التعلیقات (ضمن مجموعۀ نُه رساله)، نسخۀ خطی، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، شمارۀ 64489 ، تحریر 1330ق.
- _______ ، المنطقیات الفارابی، با تحقیق محمد تقی دانش پژوه، قم: مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی‌النجفی، 1408ق.
- فخررازی، محمد بن عمر (بی‌تا)، الرساله‌الکمالیه فی الحقایق الإلهیه، تحقیق محی‌الدین علی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
- _______ ، منطق الملخص، مقدمه و تصحیح و تعلیق احد فرامرز قراملکی و آدینه اصغری‌نژاد، تهران: انتشارات امام صادق(ع)، 1381ش.
- _______ ، شرح الإشارات و التنبیهات، تصحیح علیرضا نجف‌زاده، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1384ش.
- _______ ، شرح عیون‌الحکمه، تحقیق احمد حجازی السقا، تهران: مؤسسه‌الصادق للطباعه و النشر، 1373ش.
- _______ ، کتاب‌المحصل و هو محصل افکار‌المتقدمین و‌المتأخرین من الحکماء و‌المتکلمین، تحقیق حسین أتای، قاهره: مکتبه دار التراث، 1411ق.
- _______ ، المطالب‌العالیه من العلم‌الالهی، تحقیق احمد حجازی السقا، بیروت: دارالکتاب العربی، 1407ق.
- فرامرز قراملکی، احد، مقدمه منطق الملخص فخررازی، تهران: انتشارات امام صادق(ع)، 1381ش.
- قطب‌الدین رازی، محمود بن محمد، شروح‌الشمسیه، تحقیق احمد حجازی السقا، قاهره: مکتبه الازهریه للتراث، 1432ق.
- ملکشاهی، حسن، ترجمه و شرح اشارات و تنبیهات ابن سینا، منطق، تهران: سروش، 1369ش.
- Berg, Jan, Aristotle's theory of Definition, 1982, ACTS of the International Congress of the History of Logic, San Gimignano. 4 to 8 December 1982. CLUEB, Bologna (Italy) in 1983, pp. 19-30
- Ibrahim, Bilal, un-dated, freeing Philosophy from Metaphisics: Fakhr al-Din al-Razi’s Philosophical Approach to the Study of Natural Phenomena, A thesis presented for the degree of Doctor of Philosophy in the Institute of Islamic Studies, MacGill University of Montreal.
- Kennedy-Day, Kiki, Definition in the Philosophy of al-Kindi, al-Farabi, Ibn Sina, A thesis presented for the degree of Doctor of Philosophy, New York University, 1996.
- Louise Deslauriers, Marguerite, Aristotle of Definition, A thesis presented for the degree of Doctor of Philosophy, University of Toronto, 1986.
)