ویژگی‌های معرفت‌شناختی هنر به منزله فرم سمبلیک در اندیشه کاسیرر

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 . دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنراصفهان (نویسنده مسئول

2 استادیار فلسفه، ‌دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

از مهمترین ابعاد فلسفه کاسیرر، تأکیدی است که وی همچون کانت بر استقلال هنر از علم و اخلاق دارد. کاسیرر برخلاف دیدگاه پوزیتیویستی که می‌‌کوشید هنر را به واکنش‌های روان‌شناسانه تقلیل دهد، بر بی‌همتا بودن و بی‌نظیر بودن هنر تأکید می‌‌کند. یکی از ویژگی‌های فلسفه کاسیرر این است که با نقد صورت‌های عقلی شناخت و با گسترش شناخت‌شناسی به حوزه‌هایی از تجربه که قبلاً در نظریۀ شناخت نادیده گرفته می‌‌شدند، توانست به توسعه صورت‌های شناخت کمک نماید. کاسیرر مجموعه فعالیت‌های بشر را فرهنگ نامیده، تجزیه و تحلیل این صورت‌های فرهنگی را برای شناخت انسان ضروری می‌‌داند. او هنر را یکی از این صورت‌های انسانی می‌‌شمارد. کاسیرر با معرفی هنر به منزلۀ یکی از فرم‌های سمبولیک، تلاش دارد تا نشان دهد که هنر نوع خاصی از معرفت را به ما نشان می‌‌دهد، معرفتی که در آن انسان با تأکید بر وجه احساسی و عاطفی به خودآگاهی دست می‌‌یابد. ما در این مقاله نشان خواهیم داد که اولاً وجه معرفتی‌ای که کاسیرر برای هنر ترسیم می‌کند قابل حصول با هیچ یک از انواع دیگر اشکال سمبولیک نخواهد بود و ثانیاً تنها در فرم سمبولیک هنر است که انسان به خود آگاهی زیباشناسانه می‌‌رسد. در همین راستا و به منظور روشن ساختن مفاهیم مورد اشاره کاسیرر، ابتدا به تبیین مفهوم اصلی اندیشه کاسیرر یعنی «فرم سمبلیک» پرداخته، سپس هنر به منزله یکی از صورت‌های سمبلیک مورد مطالعه قرار می‌‌گیرد و در نهایت ویژگی‌های معرفت‌شناختی آن مورد بحث و بررسی قرارخواهد گرفت.

کلیدواژه‌ها


  1. دیویی، جان، هنر به منزله تجربه، ترجمه مسعود علیا، تهران: قفنوس، 1391.
  2. ذاکرزاده، ابوالقاسم، «پیروان جدیدکانت»، پژوهشنامه علوم انسانی، ش 49، صص195-214، 1385.
  3. ضیمران، محمد، گذر از جهان اسطوره به فلسفه، تهران: هرمس، 1379.
  4. کاسیرر، ارنست، زبان و اسطوره، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: مروارید، 1390.
  5. ________، فلسفه روشنگری، ترجمه یدا... موقن، تهران: نیلوفر، 1389.
  6. ________، فلسفه صورت‌های سمبلیک، جلد دوم: اندیشه اسطوره ای، ترجمه یدا... موقن، تهران: هرمس، 1378.
  7. ________، اسطوره دولت، ترجمه یدا... موقن، تهران: هرمس، 1377.
  8. ________، رساله‌ای در باب انسان: درآمدی بر فلسفه فرهنگ، ترجمه بزرگ نادرزاد، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1373.
  9. موقن، یدا... ، ارنست کاسیرر فیلسوف فرهنگ، تهران: دفترپژوهش‌های فرهنگی، 1389.
  10. موسوی، یعقوب، مطالعه رویکرد معرفت‌شناسی کاسیرر با تکیه بر نمادشناسی، معرفت و جامعه، حفیظ ا... فولادی، قم: پژوهشگاه حوزه ودانشگاه، 1384.
  11. سلوکوور، هاری، «هنر و ادبیات در اندیشه ارنست کاسیرر»، ترجمه امیرحسین رنجبر، فصلنامه هنر، ش28، صص 60-78، 1374.
  12. مهرآیین، مصطفی و زهرا افتخاری، «زیبایی برای خودش: نوکانت گرایی ارنست کاسیرر»، خردنامه همشهری، شماره 24، صص90-91، 1386.
  13. Bayer, thora ilin, "art as symbolic form:Cassirer on the educational value of art", journal of aesthetic education, vol 4 no 4, pp 51-64, 2006.
  14. _________, "The Philosophy of Symbolic Forms as a Philosophy of Pluralism", The Pluralist, Vol. 3, No. 3, pp 95-110, 2008.
  15. Bundgaard, peer. f, "The grammar of aesthetic intuition: on Ernst Cassirer’s concept of symbolic form in the visual arts", Synthese, Vol 179, pp 43–57, 2011.
  16. Cassirer, Ernst, "Language and Art I, Symbol, Myth, and Culture: Essays and Lectures" 1935–1945, Yale University Press pp. 145–65, 1957.
  17. Goodman, nelson, languages of art: an approach to a theory of symbol, new York,1968.
  18. Gilbert, Kathrine, "casssirers placement of art" in schilpp, ed, the philosophy of Ernst Cassirer, pp 631-660, 1949.
  19. Kai hammermeiterk, The German Aesthetic Tradition, Cambridge University Press, pp153-158, 2002.
  20. Langer, Susanne, problems of art: ten philosophy lecture, new York, 1957.