نوع مقاله : معرفی و نقد کتاب
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا
2 دانشیار گروه پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا
چکیده
دلوز با توسل به «ریتم» دو شِقِ زیباشناسی را گرد هم می‌آورد. فرض مقالۀ حاضر این است که زیباشناسی دلوز می‌تواند شکل‌گیری شرط تجربۀ زیباشناختی را در خودِ آن تجربه و نیز شرط ترکیب‌بندی زیباشناختی را در خود سطح ترکیب‌بندی با توسل به ریتم توضیح دهد. پرسش اصلی، چگونگیِ رفع شکافِ دوگانه رایج زیباشناسی است. این پرسش در سه بخش، با توضیح شکل‌گیریِ شرط تجربه در خود آن تجربه، شرط تجربه زیباشناختی در خود تجربه زیباشناختی و شکل‌گیری نمودار در سطح ترکیب‌بندی زیباشناختی پاسخ داده می‌شود. این شروطِ واقعی خود پیدا نیستند، اما شرطِ ظهور و پیدایی هستند و به نوعی ریتم در هر سه بخش بر اساس آنها شکل می‌گیرد. این شروط که از آشوب، ناهماهنگی و عدم تعین پدیدار می‌شوند، «نسبت‌های تعین‌بخش» اند و ماحصلِ آنها در هر بخش ریتم است. با توجه به این توضیح، به جای تعیناتِ سوبژکتیو و ابژکتیو، تمرکز دلوز بر نسبت‌ها، روابط، اتصال‌ها و در نتیجه «ترکیب یا تألیف»، « ترکیب‌بندی»، «سنتز» و «ریتم» است. ریتم حاصل از یک نسبت تعین‌بخش است؛ نسبتی که از وقفه در یک سیلان ایجاد می‌شود. در نتیجه شرطِ ایجاد نسبت‌ها و متعاقباً ریتم‌های تازه چه در یک نسبت هستی‌شناختی و زیباشناختی و چه در سطح ترکیب‌بندی، به طور کلی «بنیاد» است که امور نامتعین و متفاوت را در ارتباط با هم قرار می‌دهد. از آنجا که تفاوت دو ساحت یا شکافِ مرسوم زیباشناسی، نزد دلوز به تفاوت درجه‌ای تبدیل می‌شود، در نتیجه ریتم حاصل از تنظیم‌شدگیِ درجه‌های متفاوت است.
کلیدواژه‌ها
- اسپیگلبرگ، هربرت، جنبش پدیدارشناسی در آمدی تاریخی (ج 1)، ترجمه: مسعود علیا، تهران، مینوی خرد، 1391.
- بووی، اندرو، زیباشناسی و ذهنیت: از کانت تا نیچه، ترجمه: فریبرز مجیدی، تهران، فرهنگستان هنر، چ چهارم، 1391.
- سوانه، پیر، مبانی زیباشناسی، ترجمه: محمدرضا ابوالقاسمی، تهران، مرکز، 1391.
- بیکن، فرانسیس و دیوید سیلوستر، گفتگوهای دیوید سیلوستر با فرانسیس بیکن، ترجمه شروین شهامی‌پور، تهران، نظر، چ دوم. 1388.
- دلوز، ژیل، فرانسیس بیکن: منطق احساس، ترجمه: بابک سلیمی‌زاده، تهران ، روزبهان، 1390.
- دلوز، ژیل، نیچه و فلسفه ، ترجمه: عادل مشایخی، تهران، نی، 1391.
- دلوز، ژیل ، یک زندگی اسپینوزا، نیچه، هیوم، برگسون و ....، ترجمه: پیمان غلامی و ایمان گنجی، تهران: نشر زاوش، 1392.
- فوکو، میشل، تئاتر فلسفه، ترجمه: نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران، نی، 1389.
- کاندینسکی، واسیلی، معنویت در هنر، ترجمه: اعظم نوراله‌خانی، تهران، اسرار دانش، چ پنجم. 1390.
- مشایخی، عادل ، دلوز، ایده، زمان، تهران: بیدگل، 1392 .
- مشایخی، عادل، «منطق تکوین زمان در تفاوت و تکرار دلوز»، کتاب ماه فلسفه، شماره 81، خرداد 1393.
- ولار، آمبرواز، هنر و زندگی سزان، ترجمه: علی اکبر معصوم بیگی، تهران، نگاه، 1369.
- هایدگر، مارتین، سرآغاز اثر هنری، ترجمه: پرویز ضیاء شهابی، تهران، هرمس، چ چهارم، 1390.
- Deleuze, Gilles, Logique Du Sens, Paris, Les Editions DE Minuit, 1969.
- Deleuze, Gilles, "spinoza: la dernier seminaire de Anti Oedipe et Mille Plateaux", www.webdeleuze.com.(cours vincennes, 1974/01/14),Utilise en: 2014/05/26[en ligne]
- Deleuze, Gilles, Cours Du Peinture, www.webdeleuze.com.)1981), Utilise en: 2014/03/25[en ligne].
- Deleuze , Gilles and Felix Guattari , A Thousand Plateaus, Trans: Brian Massumi, London, The Athalone Press,1988.
- Deleuze , Gilles and Felix Guattari, What is Philosophy?, trans: Graham Bruchel and Hugh Tomlinson , London and NewYork, verso, 1994.
- Deleuze, Gilles, Difference and Repetition, trans: Paul Patton, Continuum, London &New York, 1994.
- Deleuze , Gilles, Francis Bacon:the logic of sensation, Trans:Daniel W. Smith, continuum, London & New York, 2003.
- Escoubas, eliane, "Henri Maldiney" in Handbook of Phenomenological Aesthetics, springer, ed: Hans Rainer Sepp, Florida Atlantic University, FL, USA, pp 193-196, 2010.
- Goddard , Jean-Christophe, ''Henri Maldiney et Gilles Deleuze. La station rythmique de l'œuvre d'art'', Rhuthmos http://rhuthmos.eu. Utilise en (17 mai 2013 , utilise en 2014/01/12 [en ligne].
- Heidegger, Martin, "The Origin of the Work of Art" in The Continental Aesthetics Reader, ed: Clive Cazeaux, London anf NewYork, Routledge, pp 80-101, 2005.
- Klee, Paul, notebooks, Trans: Ralph Manheim Ed: Yurg Spiler, Vol 1, New York. Wittenborn Art Books, 1961.
- Maldiney, Henri, penser l`homme et la foli, èd: Jerôme Millon, coll.krisis. Grenoble, 2007.
- Nowell-Smith, David, "The Art of Fugue: Heidegger on Rhythm", Gatherings: The Heidegger Circle Annual, 2, www.heideggercircle.org. pp41-64, 2012.
)