نوع مقاله : مقاله مروری
نویسنده
دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
فلسفه روایت عام و فراگیر دربارة وحدت و ثبات، و کثرت و تغییر در عالم و ذهن انسان است. ارسطو، ابن‌سینا و توماس آکوئینی به تبیین آن در موضوع مابعدالطبیعه پرداختند. اگرچه به نظر می‌رسد که هر سه متفکر موضوع مابعدالطبیعه را موجود بماهو موجود دانسته‌اند، اما معنا و سپهر موجود نزدشان متفاوت است. ارسطو در موضوع مابعدالطبیعه وحدت و ثبات را در سه حوزه دیده است؛ به عنوان حکمت در چهار علت طبیعی، به عنوان فلسفة اولی در موجود، که محمول نیست، و به عنوان الهیات در مبدأ و علت‌العلل. ابن سینا با دوری جستن از نظر ارسطو، وحدت و ثبات را در وجود مطلق دید و مبدأ و دیگر موجودات را از عوارض و اقسام وجود در نظر گرفت. نزد او وجود محمول، واحد، مطلق و مشترک معنوی است. توماس آکوئینی با بازگشت به ارسطو و دیگر یونانیان، و به عنوان یک متکلم مسیحی، وحدت و ثبات را در مبدأ یا خدا جستجو کرد. وجودشناسی او قائم به دو جوهر سرمدی و مخلوق است و به نوعی، جوهرشناسی ارسطو و افلاطونیان میانه را پی گرفته است. هر جوهر موجودی ذاتاً متمایز از دیگری است. وجود در این دو جوهر متشابه است و موجود بماهو موجود در جوهر مخلوق است. این دو متفکر با دو رأی متفاوت دربارة وحدت و ثبات، دو سرنوشت مختلف در هستی‌شناسی در غرب و عالم اسلامی رقم زدند.
کلیدواژه‌ها
- ابن سینا، الشفاء، الالهیات، به تصحیح الأب قنواتی و سعید راید، قم، 1404.
- ایلخانی، محمد، «وجود (esse) در قرون وسطای متقدم»، دوفصلنامه شناخت، پاییز و زمستان 1387، شماره 59، صص 7-26.
- ـــــ ، «نظریة تشابه نزد آلبرتوس کبیر و توماس اکوئینی»، فلسفه، بهار 1386، شمارة 1، صص 38-5.
- حکمت، نصراله5، متافیزیک ابن سینا، تهران، الهام، 1389.
- فارابی، «فی اغراض الحکیم فی کل مقالة من الکتاب الموسوم بالحروف»، بعض رسائل الفارابی فی الفلسفة، نشر فردریخ دیترسی، جامعه فرانکفورت، 1999.
- فارابی، «مقاصد متافیزیک ارسطو»، رسائل فلسفی فارابی، مترجم سعید رحیمیان، تهران 1387.
- Aristotle, Aristotle’s Metaphysics, A revised text with introduction and commentary by W. D. Ross, 2 vol., Oxford, 1970.
- ______, Metaphysics, in Complete Works, Jonathan Barnes, Princeton University Press, Princeton, N.J. 1991.
- ______, La Methaphysique, Trad., intr., notes et index par J. Tricot, Paris, 1986.
- Avicenna, The Metaphysics of the Healing, tran. by Michael E. Marmura, Provo, Utah, 2005.
- Avicenne, La Metaphysique du Shifa, intr., tra., et notes par George c. Anawati, 2 vol., Paris, 1978.
- Jaeger, W.. Aristotle: Fundamentals of the History of his Development, Oxford: Oxford University Press, 1962.
- Owens J., The Doctrine of Being in the Aristotelian Metaphysics, Toronto, 1978.
- Thomas Aquinas, Quaestiones disputatae de veritate, roma, 1970.
- ______, Super De Trinitate, Corpus Thomisticus, Roma, 1959.
- ______, Scriptum super Sententiis, Parma, 1856.
- ______, Summa contra Gentiles, Taurino, 1961
- ______, Summa Theologiae, Roma, 1888,
- ______, In dudecim libros Metaphysicorum Aristotelis expositio, Turin-Rome, 1990.
- ______, Quaestiones disputatae De veritate, in Opera omnia, vol. 23, Rome, 1882.
- ______, Summa theologiae, Translated by Fathers of the English Dominican, Benziger Bros. edition, 1947.
- ______, Commentary on Aristotle’s Metaphysics, trans. By J. P. Rowan, Indiana, 1995.
- ______, De veritate (On Truth), trasl. by R. W. Mulligan, J. V. McGulynn and R. W. Scmidt, Indianapolis, Cambridge, 1995.
- ______, Quaestiones disputatae de malo, Nouvelle traduction pour Internet de Damien Saurel à partir de la traduction des moines de l'Abbaye de Fontgombault, mai 2005.
- http://docteurangelique.free.fr
- ______, La somme contre les gentilles, Mise à disposition du site sur les œuvres complètes de Saint Thomas d'Aquin http://docteurangelique.free.fr, 2004
- ______, Scriptum super Sententiis, Traduction et notes par Raymond Berton, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, Edition numerique http://docteurangelique.free.fr
- ______, Questions quodlibetiques, Traduction par Jacques Menard, 2006, Traduction revue et corrigee par Dominique Pillet, Deuxième edition numerique http://docteurangelique.free.fr, Les œuvres complètes de Saint Thomas d’Aquin, mars 2009.
- ______, Somme Theologique, bibliothèque de l’edition du Cerf, 1984 Suivie du Supplementum realise par frère Reginald et de la Bible de Jerusalem. Mise à disposition du site sur les œuvres complètes de Saint Thomas d'Aquin Edition numerique http://docteurangelique.free.fr, 2010.
- ______, De potentia Dei, Traduction de Raymond Berton, Édition numerique, http://bibliotheque.editionsducerf.fr/ Mise à disposition pour le site http://docteurangelique.free.fr,
- ______, Questions quodlibetiques, Traduction par Jacques Menard, 2006, Traduction revue et corrigee par Dominique Pillet, Deuxième edition numerique http://docteurangelique.free.fr, Les œuvres complètes de Saint Thomas d’Aquin, mars 2009.
- ______, Super Boethium De Trinitate, Questions 1-4, translated by Rose E. Brennan, S.H.N. (Herder, 1946), Questions 5-6, translated by Armand Mauer, Toronto, 1953.
)