بررسی همتایی طرفین اختلاف‌نظر دربارۀ وجود خدا: عدم‌احراز همتایی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته کارشناسی ارشد فلسفه علم، دانشگاه صنعتی شریف، تهران

10.29252/kj.2022.223332.1060

چکیده

 وجود اختلاف‌نظرِ غیرقابلِ‌انکار دربارۀ وجود خداوند ما را با این پرسش رو‌به‌رو می‌سازد که «آیا وجود چنین اختلاف‌نظری توجیه و معقولیت باور به خدا را کاهش می‌دهد؟». در معرفت‌شناسی اختلاف‌نظر، تقلیل‌گرایان  عمدتاً با ارجاع به موارد شهودی، نظیر مورد رستوران، استدلال ازراهِ تقارن معرفتی و اشکال خودراه‌اندازی، بر این باورند که بروز اختلاف‌نظر بین همتایان معرفتی، ازآنجاکه نشان‌دهندۀ امکان (معتنابه) خطا در توجیه است، به کاهش توجیه و معقولیت باورهای‌ طرفین اختلاف‌نظر می‌انجامد. بدین‌ترتیب، بررسی همتا‌یی طرفین اختلاف‌نظر دربارۀ خدا به یک مسئلۀ جدی مبدل می‌گردد. مقالۀ پیشِ ‌رو، به ‌دنبال بررسی همتایی طرفین این اختلاف‌نظر است. نخست، استدلال فردریک چو در نفی همتایی طرفین اختلاف‌نظر را توضیح می‌دهم که، با انگشت‌گذاشتن بر تفاوت‌ در روش‌شناسی‌های طرفین، نفیِ همتایی را نتیجه می‌گیرد. در نقد چو خواهم گفت که چنین نیست که صرف اتکا بر وجود تفاوت‌های عمده، الزاماً، نفی همتایی را نتیجه دهد. زیرا، مطابق تلقی مقبول و شهودی‌تر از مفهوم همتایی، طرفین اختلاف‌نظر، به‌رغمِ داشتن تفاوت‌های عمده‌، همچنان ممکن است همتای یکدیگر باقی بمانند. باوجودِ این اشکال در نتیجه‌گیری استدلال چو، به‌هیچ‌وجه نمی‌توان منکر تفاوت‌های روش‌شناسانه‌ای بود که چو بر آن‌ها انگشت می‌گذارد. بنابراین، تقلیل‌گرا برای دفاع از موضع تقلیل‌گرایی درموردِ اختلاف‌نظر دربارۀ خدا باید نشان دهد که طرفین به‌رغمِ وجود چنین تفاوت‌هایی همتا هستند. سپس، به مقالۀ جیمز کرفت می‌پردازم که در پاسخ به چو و به نفع همتایی طرفین استدلال می‌کند. کرفت سعی دارد که، با برگرداندن تفاوت‌های عمدۀ طرفین اختلاف‌نظر به زمینه‌های معرفتی مشترک، همتایی طرفین را در نسبت با زمینۀ مشترک نتیجه بگیرد. در نقد کرفت استدلال خواهم کرد که زمینۀ مشترک موردِارجاعش کفایت لازم برای احراز همتایی را ندارد، زیرا با ارجاع به آن، امکان خطای جدی (در نسبت با موارد شهودیِ موردِارجاعِ تقلیل‌گرایان) نشان داده نمی‌شود. همچنین، ازآنجاکه امکان خطا نشان داده نمی‌شود، نتیجه می‌گیرم که کرفت نتوانسته همتایی را نشان دهد. بنابراین، درنهایت نتیجه می‌گیرم که، چنانچه طرفین اختلاف‌نظر دربارۀ وجود خدا از روش‌شناسی‌های متفاوتی استفاده کنند، آگاهی از اختلاف‌نظر تأثیری جدی در کاهش توجیه و معقولیت باور طرفین ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Enquiry into Peerhood in Disagreements over the Existence of God: the Impossibility of Achieving Peerhood.

نویسنده [English]

  • jalal abdollahi
M.A. in philosophy of science, Sharif University of Technology, Tehran, Iran
چکیده [English]

 the question of whether the existence of such disagreements reduces the justification and rationality of belief in God. Reductionists (or Conciliationists) in the epistemology of disagreement, argue that the awareness of disagreement among epistemic peers, which indicates the possibility of relevant and serious error, will lead to the reduction of justification and rationality of beliefs. Thus, examining whether disputants who disagree about God’s existence are epistemic peers becomes an important problem: if parties are epistemic peers, these disagreements lead to the reduction of beliefs in God. In this article, I examine the peerhood of the disputants in this dispute. Firstly, I describe Frederick Choo’s argument which concludes that the parties of disputes are not epistemic peers by pointing out the difference in the methodologies of disputants. Secondly, I discuss James Kraft’s article which argues in response to Choo and in favor of confirmed peerhood (claims that disputants are epistemic peers). By tracing the significant differences of disputants back to common epistemic grounds, Kraft tries to show that the disputants are epistemic peers. After evaluating and criticizing the arguments, I show that if the disputants use different methodologies to disagree about God’s existence, the awareness of disagreement will not have a serious effect on reducing the justification and rationality of the disputants’ beliefs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Belief in God
  • disagreements
  • epistemic peer
  • difference in methodology
  • common epistemic ground
زیباکلام، سعید (1395)، عقل، استدلال، عقلانیت، نشر اسم، تهران
زیباکلام، سعید (1396)، افسانه‌های بیشتر، نشر اسم، تهران
چالمرز، آلن (1394)، چیستی علم، ترجمۀ سعید زیباکلام، چاپ پانزده، نشر سمت، تهران