بررسی اعتبار آزمایش‌های فکری به‌عنوانِ روش فلسفه‌ورزی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

گروه فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

10.48308/kj.2025.240440.1330

چکیده

آزمایش‌های فکری در فلسفۀ معاصر کاربردهای مختلفی (معرفتی، توصیفی، اکتشافی) داشته‌اند. استفادۀ معرفتی از آن‌ها با هدف دریافت شهودهایی‌ست که قضاوت­های­ ناشی از آن­ها به‌عنوانِ شواهد در مقدمات استدلال‌های فلسفی به کار روند. موافقان استفاده از چنین آزمایش­هایی به تشابه قضاوت­های ناشی از آن­ها با قضاوت­های روزمره و، درنتیجه، اعتبار یکسان این دو نوع قضاوت اشاره دارند. استدلال اصلی آن­ها در این مورد دفاع همسانی است که، مطابق آن، استدلال می­کنند که قضاوت­های آزمایش­های فکری ظرفیت روان‌شناختی یکسانی با قضاوت­های روزمره دارند. از سمت دیگر، مخالفان اغلب از غیرقابل‌اتکابودن این نوع از شهودها سخن می‌گویند و تلاش می­کنند نشان دهند که این دو نوع قضاوت، اولاً، یکسان نیستند و، ثانیاً، حتی با پذیرش همسانی آن­ها، درخصوصِ اعتبارِ خودِ قضاوت­های روزمره نیز باید محتاط بود. در اینجا قصد دارم، با دسته‌بندیِ انواع اعتراضات به به‌‌کارگیری آزمایش‌های فکری و دفاع‌هایی که از چنین آزمایش‌هایی صورت گرفته است، به آن دسته از اعتراض‌هایی بپردازم که کاربرد معرفتی شهودهای به‌دست‌آمده را زیر سؤال می‌برند. قصدم آن است که، پس از معرفی این اعتراض‌ها، استدلال کنم که حتی اگر فرض کنیم که برخی انتقادات واردند، کنارگذاشتنِ این روش به دقیق‌تر شدن نتایج استدلال‌ها کمکی نخواهد کرد و، درنهایت، در بخشی از مسیر فلسفه­ورزی ناچاریم از آزمایش­های فکری استفاده کنیم و بر شهود تکیه داشته باشیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Validity of Thought Experiments as a Method of Philosophy

نویسنده [English]

  • Amirreza Farzamkia
Department of Philosophy, humanities faculty, tarbiat modares university, tehran, Iran
چکیده [English]

Thought experiments have been used for different purposes in contemporary philosophy, such as epistemic, illustrative, and heuristic reasons. The epistemic function of thought experiments typically aims to elicit intuition-based judgments that can serve as evidence for the premises of arguments. Advocates for the use of thought experiments aim to demonstrate that the judgments they elicit often possess the same validity as those made in everyday life, an argument known as the Parity defense. The parity defense shows that both judgments use the same psychological capacity. Opponents, on the other hand, argue that these intuitions are unreliable and even if the parity defense is true, the validity of ordinary judgments themselves must be questioned. Here, besides categorizing different definitions of what we mean by the epistemic function of thought experiments, I will examine criticisms of the epistemic function of these intuitions to show that even if some are considerable, it cannot be concluded that the use of thought experiments must be set aside from philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : method
  • thought experiment
  • intuition
  • ordinary judgments
  • evidence

مراجع

Alexander, J., & Weinberg, J. M. (2007). Analytic Epistemology and Experimental Philosophy. Philosophy Compass, 2(1), 56–80. https://doi.org/10.1111/j.1747-9991.2006.00048.x
Brown, J. R., & Fehige, Y. (2023). Thought Experiments. In E. N. Zalta & U. Nodelman (Eds.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2023). Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/archives/win2023/entries/thought-experiment/
Knobe, J. M., & Nichols, S. (Eds.). (2008). Experimental philosophy. Oxford University Press.
Machery, E. (2011). THOUGHT EXPERIMENTS AND PHILOSOPHICAL KNOWLEDGE. Metaphilosophy, 42(3), 191–214. https://doi.org/10.1111/j.1467-9973.2011.01700.x
Machery, E. (2017). Philosophy within its proper bounds (First edition). Oxford University Press.
Pölzler, T., & Paulo, N. (2024). Thought experiments and experimental ethics. Inquiry, 67(1), 355–383. https://doi.org/10.1080/0020174X.2021.1916218
Pust, J. (2024). Intuition. In E. N. Zalta & U. Nodelman (Eds.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2024). Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/archives/fall2024/entries/intuition/
Rosenqvist, S. (2020). Hedonistic act utilitarianism: Action guidance and moral intuitions. Department of Philosophy, Uppsala University.
Sorensen, R. A. (1998). Thought Experiments. Oxford University Press, Incorporated.
Stratton-Lake, P. (2020). Intuitionism in Ethics. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2020). Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/archives/sum2020/entries/intuitionism-ethics/
Thomson, J. J. & The Hegeler Institute. (1976). Killing, Letting Die, and the Trolley Problem: Monist, 59(2), 204–217. https://doi.org/10.5840/monist197659224
Williamson, T. (2007). The philosophy of philosophy. Blackwell.
Williamson, T. (2016). Philosophical Criticisms of Experimental Philosophy. In J. Sytsma & W. Buckwalter (Eds.), A Companion to Experimental Philosophy (1st ed., pp. 22–36). Wiley. https://doi.org/10.1002/9781118661666.ch2

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 تیر 1404
  • تاریخ بازنگری: 30 تیر 1404
  • تاریخ پذیرش: 29 مرداد 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار