نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار موسسه آموزش عالی فردوس

10.29252/kj.2021.101708

چکیده

در میان هنرها، فیلم به دلیل دارا بودن ویژگی‌های منحصر به فردش از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از مسایل مهم در فلسفۀ فیلم، مسئلة «ادراک» است. تبیین و بررسی چیستی و چگونگی ادراک فیلم، زمینة پرداختن به مسایل دیگر در زمینۀ نسبت فیلم و شناخت است. در میان نظریه‌های فیلم، جریانی با عنوان «نظریة شناختی» پدید آمده است که به مسایلی از این دست می‌پردازد. در این پژوهش، با بهره‌گیری از روش گردآوری کتابخانه‌ای و تحلیل کیفی محتوا، ادراک فیلم در بستر نظریة ادراک ابن سینا تبیین می‌شود. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ادراک فیلم از مرتبة ادراک حسی آغاز و تا مرتبة ادراک عقلی متناسب با گونه‌های فیلم ادامه دارد. چیزی که تماشاگر می‌بیند، ترکیبی از نور رنگی و پرده است و زمان و مکان را نیز در همین قالب ادراک می‌کند. همچنین فلسفة ابن سینا قابلیت بحث فلسفی در بارة فیلم را دارد و پژوهش‌هایی از این دست، می‌تواند بستر تدوین نظریۀ شناختی فیلم در زمینة فلسفة اسلامی باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining of Film Perception Using Avicenna’s Perception Theory

نویسنده [English]

  • Javad Amin Khandaghi

Assistant Professor, Ferdows Institute of Higher Education

چکیده [English]

 Film perception is a more complex issue than other arts due to its unique characteris‌tics and multifaceted nature. Among film theories, a movement called “cognitive theory” deals with such problems. However, despite all the capacities of Islamic philosophy in cognitive issues, no research has been done in the context of Islamic philosophy. But can this be pursued in the context of Islamic philosophy? The main ques‌tion in this research is how does the viewer perceives the film? In this research, I use the method of qualitative content analysis and library collection. Based on the common interpretation of perception in Ibn Sina’s texts, perception is form acquisition. The film is a hand-made art, and its production is the photographic way. Display it on a surface or screen. Provides animated images, or at leas‌t it is possible. This research is the s‌tarting point for developing the philosophy of film and cognitive theory in Islamic philosophy. According to Ibn Sina’s view, film perception begins with the level of sensory perception by obtaining visual and auditory forms and continues to the level of intellectual perception appropriate to the form and content of each film. In the context of Ibn Sina’s philosophy, color exis‌ts in the real world. Ins‌tead, the viewer sees a combination of colored light and curtains that emit their light from the device’s light source. This s‌tudy shows film perception’s challenging and critical context for designing and responding to film theory/philosophy issues.

کلیدواژه‌ها [English]

  • film perception
  • theory of perception
  • Avicenna
  • interpretation
  • the meaning of the film
ابن‌سینا، (1363)، المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: موسسة مطالعات اسلامی، 1363.
ابن‌سینا، (1371)، المباحثات، تحقیق محسن بیدارفر، قم: بیدار.
ابن‌سینا، (1375)، الإشارات و التنبیهات، قم: نشر البلاغه.
ابن‌سینا، (1379)، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، تصحیح محمدتقی دانش پژوه، تهران: دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، (1383)، رسالة نفس، تصحیح موسی عمید، همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
ابن‌سینا، (1400)، رسائل ابن‌سینا، قم: بیدار.
ابن‌سینا، (1404الف)، التعلیقات، تحقیق عبدالرحمن بدری، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن‌سینا، (1404ب)، الشفاء: الإلهیات، تصحیح سعید زائد و الاب قنواتی، قم: مرعشی نجفی.
ابن‌سینا، (1404ج)، الشفاء: الطبیعیات، تصحیح سعید زائد و الاب قنواتی، قم: مرعشی نجفی.
ابن‌سینا، (1405)، الشفاء: المنطق، قم: مرعشی نجفی.
ابن‌سینا، (2007)، أحوال النفس: رساله فی النفس و بقائها و معادها، تحقیق فواد الاهوانی، پاریس: دار بیبلیون.
امین خندقی، جواد، (1394)، «بررسی دیدگاه‌های فلسفی در بارة نسبت ارزش زیباشناختی و ارزش اخلاقی»، اخلاق، سال پنجم، شمارة 20، صص189ـ220.
امین خندقی، جواد، حکمت، نصرالله و شهدادی، احمد، (1396)، «تبیین ادراک حرکت در فیلم با بهره‌گیری از نظریة ادراک ابن‌سینا»، الهیات هنر، سال چهارم، شمارة 8، صص133ـ157.
حکمت، نصرالله، (1385)، متافیزیک خیال، تهران: فرهنگستان هنر.
حکمت، نصرالله، (1393)، مفتاح فتوحات، تهران: نشر علم.
رازی، فخر الدین، (1384)، شرح الإشارات و التنبیهات، تصحیح علیرضا نجف‌زاده، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
سانتاگ، سوزان، (1394)، علیه تفسیر، ترجمه‌ی مجید اخگر، تهران: نشر بیدگل.
شریعتمداری، علی، (1387)، روان‌شناسی تربیتی، تهران: امیرکبیر.
کریستنسن، یان؛ واگنر، هاگ و هالیدی، سباستین، (1385)، روان‌شناسی عمومی، ترجمة ابوالقاسم بشیری، جمشید مطهری  و رحیم میر دریکوندی، قم: موسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
ماتلین، مارگارت، (1386)، روان‌شناسی احساس و ادراک، ترجمة زهرا درویزه، تهران: دانشگاه الزهرا (سلام الله علیها).