علمی - پژوهشی
بازنمایی ارزش مبادله در آینۀ ارزش نشانه‌ای

مونا آل سید؛ آیدین کیخایی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 7-23

چکیده
   ژان بودریار (2007–1929) یکی از چهره‌های رویکرد پساساختارگرایی‌ست و موضع نظری قابل‌توجهی نسبت به امر واقع و مسائل اجتماعی دارد. در دیدگاه او، امر واقع دارای وجهی برساختی است که در بطن نظام زبانی شکل می‌گیرد و تنها به‌واسطۀ نظام نشانه‌شناختی قابل‌تبیین و درک است. به همین دلیل، نشانه در نظام اندیشۀ او مرکزیت دارد و همۀ مفاهیم در ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
تبیین ادراک فیلم با بهره‌گیری از نظریة ادراک ابن‌سینا

جواد امین خندقی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 25-42

چکیده
  در میان هنرها، فیلم به دلیل دارا بودن ویژگی‌های منحصر به فردش از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از مسایل مهم در فلسفۀ فیلم، مسئلة «ادراک» است. تبیین و بررسی چیستی و چگونگی ادراک فیلم، زمینة پرداختن به مسایل دیگر در زمینۀ نسبت فیلم و شناخت است. در میان نظریه‌های فیلم، جریانی با عنوان «نظریة شناختی» پدید آمده است که به مسایلی ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
مساهمت بنیادی فیشته در زیبایی‌شناسی آلمانی

سید مسعود حسینی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 43-65

چکیده
  فیشته در زیبایی‌شناسی/فلسفۀ هنر آثاری به عظمت نقد قوۀ حکم کانت یا درسگفتارهایی دربارۀ زیبایی‌شناسی هگل پدید نیاورده است. درنتیجه، تا مدت‌ها عقیده بر این بود که او هیچ سهمی در زیبایی‌شناسی ایدئالیسم آلمانی نداشته است. با وجود این، آثار اندکی از او برجا مانده که در آن‌ها می‌توان مصالح لازم برای طرح و بسط یک فلسفۀ هنر نوآورانه و بدیع ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
ابرانسان، بازگشت‌ جاودان همان و تکنیک

رضا رنجبر؛ اصغر واعظی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 67-91

چکیده
   ابرانسان مشهورترین اندیشۀ نیچه است و شهرت آن محدود به فلسفه نیست. بااین‌حال و درست به همین‌ دلیل، برداشت از ابرانسان در بیشتر موارد برداشتی نادرست است. این برداشت‌های نادرست تنها به فرهنگ عمومی محدود نمی‌شود و تاحدی از دشواری و پیچیدگی طرح خود این اندیشه ناشی شده است. در این مقاله با پیگیری نوشته‌های نیچه –هماهنگ با خوانش ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
نقش نبوغ در عینیت یافتن امر مطلق در فلسفۀ هنر شلینگ

رکسانا ریاحی؛ علی مرادخانی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 93-110

چکیده
  هنر با متجسم‌ساختن صورت‌های ذهنی، تفکرِ آگاهانۀ ما را با طبیعتِ ناآگاه هماهنگ می‌کند. شلینگ شهود هنری را شهود عقلی عینیت‌یافته می‌داند، آنچه فلسفه تنها می‌تواند در قالب امر مثالی شهود کند، هنر به‌صورت امر واقع خلق می‌کند، لذا هنر ارغنون سرمدی فلسفه است. آفرینش هنری که با فعالیت آگاهانه و آزادانه آغاز می‌شود، به‌واسطۀ نبوغ، ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
دست پنهان یا قرارداد اجتماعی: نوزیک، رالز و مسئلۀ عدالت توزیعی

مصطفی زالی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 111-130

چکیده
   رابرت نوزیک، در بخش اول کتاب بی‌دولتی، دولت و آرمانشهر، با استفاده از روش دست پنهان، دولتی را تحت عنوان دولت کمینه استنتاج می‌کند. مقصود از روش دست پنهان آن است که تکوین امر سیاسی با ارجاع به امر غیرسیاسی توجیه می‌شود. ازاین‌رو، بدون پیش‌کشیدن صریح مفاهیم سیاسی، موجودیتی به نام دولت توجیه می‌شود. این دولت، یعنی دولت کمینه، که ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
وجود جهان خارج در نظر بارکلی

محمد ساکت نالکیاشری؛ سید محمد حکاک

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 131-148

چکیده
   باور ما به واقعیت اشیا و اشخاصی که با آنها سروکار داریم موضوع بحثی بنیادی در فلسفه موسوم به مسئلۀ جهان خارج است. پرسش‌های اساسی این است که آیا ما به وجود جهان خارج معرفت داریم و آیا جهان خارج وجود دارد یا نه. معرفت‌شناسی بارکلی و تحلیل او از وجود اشیا او را بدان سو رهبر است که معرفت به وجود جهان خارج را به‌مثابۀ امر مدرک بپذیرد و ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
چرا برخی پیشنهادها هنوز نتوانسته‌اند مثال‌های نقض گتیه(وار) را برطرف کنند؟

مهدی سلیمانی خورموجی؛ علی فتح طاهری؛ سید مسعود سیف

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 149-176

چکیده
   بسیاری از معرفت‌شناسان اذعان دارند که اهمیت مثال‌های نقض گتیه در آشکارسازی معضلی است که هنگام تحلیل مفهومی معرفت با آن مواجه می‌شویم. آنان معتقدند ریشه این ‌معضل به نحوۀ ارزیابی‌مان از شهودهای متعارفی برمی‌گردد که برای تحلیل مفهومی به‌کار می‌آیند. در این ‌مقاله، به واکاوی شهودهای متعارفی می‌پردازیم که، بیش از طبیعت معرفت، ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
بررسی مفهوم‌سازی خدا در ارسطو و کندی

حسن عباسی حسین آبادی؛ مستانه کاکایی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 177-194

چکیده
   ارسطو در بحث الهیات از «محرک نامتحرک» و «فکر فکر» سخن می‌گوید و برای آن مختصات و مؤلفه‌هایی مانند جوهر، غیرمادی بودن و فعلیت محض لحاظ می‌کند و کندی در بحث از مفهوم خدا از اصطلاحاتی مانند «علت»، «فاعلیت» و «خالقیت» بهره می‌گیرد. نقطۀ تلاقی این دو فیلسوف در تعریف آنها از فلسفه است. اصطلاحات و مفاهیمی ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
منطق استعلایی امیل لاسک

سعید گلستانی؛ مهدی معین‌زاده

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 195-211

چکیده
  امیل لاسک (1915-1875) آخرین نوکانتی و نقطۀ اوج این سنت شمرده می‌شود. او در گسست و پیوست سنت نوکانتی قرار می‌گیرد. وی از سویی نوکانتی است، زیرا با پروژۀ «منطق استعلایی» کانت توافق دارد. کانت و سایر نوکانتی‌ها در هر دو مکتب ماربورگ و بادن مقولات را نه همچون ارسطو به‌عنوانِ اموری هستومند در ابژه، که در فاهمۀ سوژه می‌جستند. ولی از سوی ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
بُرون‌شدِ فیثاغوری از یگانه‌انگاریِ مطلقِ پارمنیدس؛ یک تبیین ممکن

علی ملک محمدی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 213-232

چکیده
  بُرون‌شدِ فیثاغوری از یگانه‌انگاریِ مطلقِ پارمنیدسی به یک جریانِ تأثیر و تأثّر میانِ دو نماینده‌ی برجسته و تأثیرگذارِ تفکر پیش‌سقراطی اشاره دارد. اگر تبیین موجودات به‌عنوانِ کثرات را یکی از اهدافِ فکریِ مستتر در اندیشه‌ی پیش‌سقراطیان بدانیم، نه‌تنها چنین تبیینی در اندیشه‌ی پارمنیدس نخواهیم یافت، بلکه بنابر «بنیانی» ...  بیشتر

علمی - پژوهشی
معیار سنجش اثر هنری در نظر مارتین هایدگر بر مبنای رساله "سرچشمه اثر هنری" مطالعه موردی: تابلویی از سهراب سپهری

مهدی همایونی؛ اصغر فهیمی فر

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 233-252

چکیده
  هایدگر در رسالۀ سرچشمۀ اثر هنری، با روش فلسفی به چیستی هنر و اثر هنری می‌پردازد. او شرط وجود اثر هنری و شرط مواجهه با آن را منوط به بحث هستی‌شناسانه دانسته و در این حالت، آن را گشاینده حقیقت هستی معرفی می‌کند، حقیقتی که حتی در دوران رونهان‌کنندگی هستی امکان گشایش را مهیا می‌کند. بر این اساس، اثر هنری زمانی که بتواند به پرسشگری از ...  بیشتر