نسبت فلسفۀ موسیقی فارابی با افلاطون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه هنر

چکیده

 در مقالۀ حاضر، نسبت فلسفۀ موسیقی فارابی با افلاطون در چهار موضوعِ (1) موسیقی و جهان، (2) ήθος و παιδεία، (3) لذت، (4) دولت‌شهر و موسیقی‌ عملی بررسی ‌شده و نشان ‌داده‌ شده که باآنکه فارابی در حکمت ‌عملی از افلاطون تأثیراتی گرفته، اما در فلسفۀ موسیقی و در تمام موضوعات با افلاطون اختلاف اساسی دارد و بااینکه در بعضی مواضع آرای مشابهی صادر شده، اما مبادی یا غایات رأی تفاوت داشته است. افلاطون که فیثاغورسی است، با گرایش اخلاقی پررنگ، با تغییر در نظر و عملِ موسیقی زمانۀ خویش مواجه است و سعی در اثبات اصول موسیقایی و حفظ سنت و آیین ‌موسیقایی پیشین دارد، درحالی‌که فارابی در چنان بزنگاه تاریخی مشابه افلاطون قرار ندارد، اما در مرکز تمدن اسلامی با پیشینه‌های فرهنگی متفاوت و آرای مختلف موسیقایی قرار گرفته و همین‌طور کتب موسیقیِ‌ نظری یونانی را نیز پیش دست دارد و دغدغۀ اصلی وی تشکیل علمِ جامع موسیقی در نظر و عمل است. فارابی، با غایت قراردادن سعادت در حکمت عملی، استفاده از موسیقی را نیز در جهت سعادت تبیین می‌کند. او، با انکار منشأبودنِ روابط کیهانی در علم‌ موسیقی و با گرایش به فلسفۀ‌ علم ارسطویی، مبادی علم ‌موسیقی را بر تجربه بنا نهاده و از گفتمان فیثاغورسی‌ای که افلاطون در آن قرار داشته گذر کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A comparison of alFarabi`s and Plato`s philosophy of music

نویسندگان [English]

  • Sayyid Shahin Mohseni 1
  • Nasrolah Hekmat 1
  • Amir Maziar 2
  • Hamid Askari Rabri 2
1 Shahid Beheshti University
2 Art University
چکیده [English]

The current article studies the relation between alFarabi`s philosophy of musicand that of Plato.Plato as a Pythagoras with a strong ethical inclination has many arguments on music the most signicant of wich are given in Laws and the republic. Plato is faced with a theoretical and practical change in music in his time and is striving to prove the musica principles and maintain the old musical traditions, Whereas, alFarabi is not in such a historic turning point. He is in the center of Islamic civilization with musical ideas from different cultural backgrounds, has access to the books on Greek music theory, and is obsessed with developing a comprehensive musical sience.
The relation between alFarabi`s and Plato`s philosophy of music is studied in four areas: music and cosmos, ethos and paideia, pleasure, utopia, and practical music, and significant differences in all areas have been concluded. Although they share views in same matters, their ideas are basically different. AlFarabi, being beyond Pythagorian discourse, has founded music on experience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • music
  • philosophy of music
  • Greek music
  • alFarabi
  • Plato