نقش فلسفۀ تاریخ در نظریۀ امیدِ کانت

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

ه گواهیِ کتابِ نقدِ عقلِ محض، یکى از دغدغه‌های اصلیِ کانت در سرتاسرِ پروژۀ نقادانۀ او یافتنِ پاسخى برای مسئلۀ امید است: اگر انسان تکلیف‌های اخلاقی‌اى را که عقل بر گردنِ او نهاده به جای آورد، تا چه اندازه می‌تواند برای رسیدن به سعادت امیدوار باشد؟ جداییِ نظامِ طبیعت از نظامِ اخلاق در فلسفۀ کانت توجیهِ این امید را به مسئله‌ای اساسی بدل می‌کند. اگر چه این مسئله، به گفتۀ خودِ کانت، مسئله‌ای توأمان نظری و عملی‌ست، او در آثارِ نخستینِ خود می‌کوشد تنها با توسل به کارکردِ عملیِ عقل بدان پاسخ دهد، اما به خاطرِ شکافِ عمیقى که در فلسفۀ نظری و عملیِ او میانِ طبیعت و اخلاق وجود دارد، پاسخِ او چندان قانع‌کننده نیست. مدعای اصلیِ این مقاله آن است که کانت در نقدِ قوۀ حکم با پل زدن میانِ طبیعت و اخلاق _ فلسفۀ نظری و فلسفۀ عملی _ در واقع در صددِ رفعِ نواقصِ نظریۀ امیدِ خود برآمد و در نهایت با به‌کارگیریِ مفهومِ غایت‌مندیِ طبیعت در فلسفۀ تاریخ توانست نظریه‌اى قانع‌کننده در بابِ امید بپروراند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

نقش فلسفۀ تاریخ در نظریۀ امیدِ کانت

چکیده [English]

As Critique of Pure Reason testifies, one of Kant’s major concerns in his critical philosophy is to provide an answer for hope question: “If I do what I should, what may I then hope?” if one fulfills moral duties required by reason, how much hope could he have for achieving happiness? In other words, to what extent do requirements of morality and requirements of nature coincide so that virtue could be rewarded by happiness? In his early works, Kant tries to answer this question from a moral point of view, but it fails to be satisfactory because of the deep gap between nature and morality in his theoretical and practical philosophy. The main claim of this essay is that in his Critique of the power of Judgment, Kant actually tries to remove the defects of his theory of hope through bridging the gap between nature and morality and he eventually succeeds in working out a more satisfactory theory by using the idea of purposiveness of nature in philosophy of history

کلیدواژه‌ها [English]

  • theory of hope
  • Morality
  • happiness
  • theoretical philosophy
  • practical philosophy
  • purposiveness
  • philosophy of history