اصل احتیاط (Le principe de précaution)به مثابة نشانه‌ای از ذهنیت و نیازهای انسان پست مدرن

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

اهمیتی که اصل احتیاط در جوامع پست مدرن پیدا کرد، از پیدایش فرهنگ جدیدی حکایت می‌کند که براساس آن، ضرورت جلوگیری از وقوع کوچکترین خطر برای انسان به عنوان اصل مسلم و امر مقدس شمرده می‌شود. این اصل همچنین نشان‌دهندة وجود رابطة دیگری با علوم و تکنولوژی است که تشنگی برای آن با نگرانی و نوعی از ترس آمیخته می‌شود. اصل احتیاط مبتنی بر اصل شمردن زندگی مادی انسان و تأمین آن براساس افق کوتاه‌مدت است. با اینکه این اصل در مقابل افراط و تفریط منطق سودجویی نظام کاپیتالیست مطرح شد، براساس نگرش کلی خاصی یا بر مبنای ارزشهای انسانی و اخلاقی عمل نمی‌کند بلکه جلوة جدیدی از عقل محاسبه‌گر عصر مدرن را به نمایش می‌گذرد که در حوزه‌های وسیع‌تر به خاطر وجود شرایط جدید در عصر پست مدرن به کار برده می‌شود. از جهت دیگر، اهمیت احساسات و جایگاه قوة خیال در مقابل عقلانیت در عموم مردم هنگام پیدایش وضعیت نامعلوم و بالقوه خطرناک، سیاست‌گذاری را بسیار مشکل می‌سازد. کوتاه سخن آنکه به قول استاد ژو ورهون «در مورد اصل احتیاط و احتیاط، باید بسیار احتیاط کرد.»

کلیدواژه‌ها