مختصات شبکة معرفتی ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

دانشگاه شهید رجایی

چکیده

برخی به صرف شباهت­های ظاهری مسائل و مطالب فلسفة ملاصدرا با آرای پیشینیان، نوآوری­ها، دگردیسی­ها و تولید مسائل نوین ملاصدرا را به تکرار مباحث فیلسوفان پیشین و دانش­هایی همانند کلام و عرفان تقلیل داده­اند. به نظر می­رسد فقدان طرح جامع در خصوص ماهیت و مختصات، یکی از عوامل معرفتی جدی در این فروکاست بوده است. پرسش پایة این جستار به این قرار است:اضلاع معرفتی و مختصات محوری فلسفة ملاصدرا چیست؟ هدف جستار حاضر ترسیم اضلاع و مختصات شبکة معرفتی ملاصدراست. دستاوردهای این جستار عبارت است از: فلسفة ملاصدرا به مثابة شبکة معرفتی مستقل، مشتمل بر اضلاع معرفتی­ای چون، نگرش، مبادی، مبانی، روش، زبان، هدف و مسائل، درصدد ترسیم تصویری متفاوت از جهان است. همچنین، مسائل فلسفة ملاصدرا همگی متأثر از نگرش بنیادین وجودی است و در پی رهیافت وجودی و روش شهودی- برهانی تفکر صدرایی، مؤلفه­هایی چون مؤلفة ثبوتی، سلوکی، اسلامی، شیعی، تحلیلی، گفتگوی تأویلی و ضابطه­مندی می­آیند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Knowledge Network Coordinates of Mullasadra

چکیده [English]

In terms of reliance on superficial resemblances, some asserts
“Mullasadra’s philosophy repeats previous topics such as theology
and mysticism”. It seems that the reduction is due to lack of a
comprehensive plan of nature and characteristics of cognitive
factors. The basis of this article is as follows: what are the main
characteristics of his philosophy, in relation to the knowledge?
The purpose of the present paper is outlining the dimensions and
characteristics of knowledge network of Mullasadra’s thought.
Results of this research shows that his philosophy as a network
of autonomous knowledge, and includes knowledge of the
dimensions, attitudes, principles, methods, language, purpose and
problems that could help to him for drawing a different picture
of the world. Also, His philosophy is influenced by existential
approach. Following the approach, these components are
discussed: component fixing, Seleucid, analytical, interpretive
dialogue and inclusion criteria.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mullasadra
  • Existential approach
  • dimensions of the knowledge
  • Methods
  • Transcendent Wisdom
  1. ابراهیمی دینانی، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، ج3 تهران: انتشارات طرح نو1379.
  2. ایزوتسو، توشی هیکو، بنیاد حکمت سبزواری، ترجمة دکتر سید جلال الدین مجتبوی، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، 1389.
  3. آملى، سید حیدر، المقدمات من کتاب نص النصوص، تهران: انتشارات توس، چاپ دوم، 1367.
  4. بهشتی، احمد، «ذات غیر متغیر و صفات متغیر در حکمت سینوی» در: زلال حکمت (مجموعه مقالات فلسفی)، گردآوری سعید بهشتی، قم: دانشگاه قم، 1391.
  5. جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم شرح حکمت متعالیه، بخش پنجم از جلد اول و بخش یکم از جلد دوم، قم: انتشارات اسراء، 1376 .
  6. ___، شرح حکمت متعالیه، بخش یک از جلد ششم، تهران: انتشارات الزهراء 1368.
  7. حسن زادة آملی، حسن، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، تهران: نشر رجاء 1375.
  8. حکمت، نصرالله، وجود و ماهیت، تهران: الهام 1381.
  9. حلی، کشف المراد، چاپ حسن حسن زاده آملی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، 1417.
  10. داوری اردکانی، رضا ، فلسفة تطبیقی چیست؟تهران: سخن، 1391.
  11. داوری اردکانی، رضا، نگاهی دیگر به تاریخ فلسفة اسلامی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، . 1387.
  12. صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، اسرار الآیات، به انضمام تعلیقات حکیم مولی علی نوری، تحقیق سید محمد موسوی، تهران: انتشارات حکمت، 1384.
  13. ___، تفسیر القرآن الکریم، تصحیح محسن بیدارفر، قم: انتشارات بیدار، 1366الف.
  14. ___، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت: دار احیاء التراث، 1981.
  15. ___، رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تحقیق و تصحیح حمید ناجی اصفهانی ، تهران: انتشارات حکمت، 1375.
  16. ___، رساله الحدوث، چاپ سید حسین موسویان، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1378.
  17. ___، شرح اصول کافی، تصحیح محمد خواجوى و تحقیق على عابدى شاهرودى‏، تهران‏: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1366 ب.
  18. ___، الشواهد الربوبیه، چاپ سید جلال الدین آشتیانی، مشهد،1360.
  19. ___ ، کتاب العرشیه، بیروت: موسسه التاریخ العربی، 1420.
  20. ____ ، المشاعر، به اهتمام هانرى کربن‏تهران‏، کتابخانه طهورى‏، 1363.
  21. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه، 1417.
  22. طوسى، محمد بن حسن‏، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربى، بی‌تا ‏.
  23. فضل الرحمن فلسفة ملاصدرا، ترجمه، نقد و تحلیل مهدی دهباشی، ایلام: ریسمان،1390.
  24. فضلی، علی، حیثیت تقییدی در حکمت صدرایی، علی فضلی، قم: نشر ادیان، 1389.
  25. ___ ، «ساختار عرفان اسلامی»، مجله معارف عقلی ، تابستان - پیش شماره (از صفحه 95 تا 124)، 1384.
  26. فیض کاشانی، ملامحسن(1383)، انوارالحکمه، چاپ محسن بیدارفر، قم: انتشارات بیدار.
  27. ___ ، دیوان اشعار، قم: اسوه،1381.
  28. ___ ، عین الیقین، بیروت: ‏ دارالحوراء، 1428ق.
  29. ___ ، الکلمات المکنونه، حسن زاده، صادق‏، قم: مطبوعات دینى، 1386‏.
  30. ___ ، الوافی، ج‏4، اصفهان: مکتبة الإمام أمیر المومنین علی( ع)، 1406ق.
  31. کاشانی، ملافتح الله ، منهج العارفین، تهران: کتابفروشی محمد حسن علمی، 1336.
  32. کربن، هانری، «زندگی، شخصیت و آثار ملاصدرای شیرازی»، در: مجموعه مقالات، گردآوری و تدوین: محمد امین شاهجویی، زیر نظر شهرام پازوکی، تهران: انتشارات حقیقت، 1384.
  33. مطهری، مرتضی، سیری در نهج البلاغه در: مجموعه ‏آثاراستاد شهید مطهرى، تهران: انتشارات صدرا، 1358.
  34. نصیر الدین طوسی، محمدبن محمد، آغاز و انجام، چاپ حسن حسن زاده آملی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی1373.
  35. یزدان پناه سید یدالله و دیگران، «رابطة فلسفه و عرفان»، میز گرد فلسفه شناسی، مجله معرفت فلسفی، پاییز، شماره 9 (از صفحه 11 تا 45 (،1384.
  36. -------- حکمت اشراق، یدالله یزدان پناه، تحقیق و نگارش مهدی علی پور، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1389.
  37. Jambet, Christian, The Act of Being: The philosophy of Revelation in Mulla Sadra, new York: zone books, 2006.
  38. Kalin, Ibrahi, Knowledge In Later Islamic Philosophy (Mulla Sadra on Existence, Intellect and Intuition),Oxford University Press, 2010.