آگامبن و فوکو: حاکمیت یا قدرت؟ (مقایسه اندیشه‌های آگامبن و فوکو درباب قدرت و زیست‌سیاست)

محبوبی آرانی, حمید رضا; جمالی, عباس

آگامبن و فوکو: حاکمیت یا قدرت؟ (مقایسه اندیشه‌های آگامبن و فوکو درباب قدرت و زیست‌سیاست)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

فلسفه سیاسی آگامبن تاثیر عمیقی از اندیشه‌های سیاسی میشل فوکو پذیرفته است. آگامبن نیز همچون فوکو سیاست معاصر غربی را نوعی زیست سیاست می داند که زندگی (زیست) را ابژه خود قرار داده است. اما با وجود این نظر مشترک و تأکید آگامبن به اینکه در راستای تصحیح و تکمیل اندیشه‌های فوکو گام بر می دارد، به نظر می رسد که اختلافات عمیقی نیز میان ایشان وجود دارد. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که دیدگاه دو متفکر درباب قدرت و زیست سیاست چگونه است و چطور می توان پذیرفت که اندیشه سیاسی آگامبن در راستای تفکر سیاسی فوکو قابل تعریف است؟ لذا با بررسی دو مفهوم زیست قدرت و زیست سیاست در آثار این دو متفکر روشن خواهد ساخت که خاستگاه نظریه سیاسی آگامبن دقیقاً در دل تحلیل های فوکو نهفته است هرچند از نظر آگامبن، نمونه‌های عینی زیست قدرت در قرن بیستم، یعنی دولت های مدرن و مخصوصا نازیسم، نشان می‌دهند که زیست قدرت و حاکمیت چنانکه فوکو و دیگرانی پنداشته‌اند از هم جدا نبوده بلکه از ابتدا قرین هم بوده و این ویژگی در قرن بیستم به اوج خود میرسد. بدین روی تصحیح و تکمیل اندیشه های فوکو منطقاً آگامبن را وادار به بازگشت به خوانش حقوقی قدرت میکند اما این بار در بستر زیست‌سیاست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Agamben and Foucault: Sovereignty and Power

نویسندگان [English]

Hamidreza Mahboobi Arani
Abbas Jamali

University of Tarbiat Modares

چکیده [English]

Despite Agamben’s assertion that his project somehow corrects or completes Foucault’s political thoughts, it seems that there are some deep and fundamental differences between them. Foucault rejects any kind of theory of power and believes that the analysis of power in the contemporary world should be freed from juridical-theological presuppositions. In contrast, in Agamben’s thought we come across some obvious elements of the classical understating of power and its theological presupposition so that political theology is a basic constituent of his theory about sovereign power. Though Foucault’s aim is mostly to analyze power’s mechanisms according to a micro-politics, he never thinks about the role of a person or state and his/her or its decision as a foundation for political situation. In contrast, he regards such a point of view as the feature of the classical theories about power. For him power is a Nietzschean concept which is the foundation of everything. Agamben, following Schmitt, regards power as the sovereign power. He believes that there is a logic for our contemporary political situation called “the state of exception”, that is the result of sovereign decision. This article tries to analyze the meaning and mechanism of biopower and biopolitics in both thinkers and explain the way that Agamben’s political theory can be said to be rooted in Foucault’s analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

Foucault
Agamben
Biopower
Biopolitics
Bare Life
the State of Exception

مراجع

آگامبن، جورجو، و دیگران (1389)؛ قانون و خشونت (مجموعه مقالاتی از آگامبن، دریدا، آرنت و ...)، گزینش، ویرایش و ترجمه مراد فرهادپور، صالح نجفی و ... ، انتشارات رخ‌داد نو، چاپ نخست.
---- ----- (1389)؛ قانون و خشونت، قدرت حاکم و حیات برهنه(بخش نخست کتاب هومو ساکر)، ترجمه مراد فرهادپور و امید مهرگان، در قانون و خشونت.
---- ----- (1390)؛ وسایل بی‌هدف، یادداشت‌هایی درباب سیاست، ترجمه امید مهرگان و صالح نجفی، نشر چشمه، چاپ دوم.
---- ----- (1391)؛ زبان و مرگ، درباب جایگاه منفیت، ترجمه پویا ایمانی، نشر مرکز، چاپ نخست.
---- ----- (1396)، باقی‌مانده‌های آشویتس (شاهد و بایگانی)، ترجمه مجتبی گل محمدی، نشر بیدگل، چاپ نخست.
فوکو، میشل (1382)؛ سوژه و قدرت (موخره بر کتاب دریفوس و رابینو)، ترجمه حسین بشریه، نشر نی، چاپ سوم.
---- ---- (1386)؛ اراده به دانستن، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، نشر نی، چاپ چهارم.
---- ---- (1390الف)؛ تئاتر فلسفه (گزیده‌ای از درسگفتارها، کوته نوشت‌‌ها، گفتگو‌ها و...)، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، نشر نی، چاپ دوم.
---- ----(1390ب)، باید از جامعه دفاع کرد، درسگفتارهای کلژدوفرانس 1975-1976، ترجمه رضا نجف زاده، انتشارات رخداد نو، چاپ نخست.
---- ---- (1388)؛ مراقبت و تنبیه( تولد زندان)، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، نشر نی، چاپ هشتم.
- بنیامین، والتر(1389الف)؛ عروسک و کوتوله، مقالاتی درباب فلسفه زبان و فلسفه تاریخ، ترجمه مراد فرهاد‌پور و امید مهرگان، نشر گام نو، چاپ سوم.
- ---- ---- (1389ب)؛ نقد خشونت، ترجمه امید مهرگان و مراد فرهاد‌پور، در آگامبن 1389.
- دریفوس، هیوبرت و رابینو، پل(1382)؛ میشل فوکو، فراسوی ساختگرایی و هرمنیوتیک، ترجمه حسین بشیریه، نشر نی، چاپ سوم.
- میلز، کاترین (1393)؛ فلسفه آگامبن، ترجمه پویا ایمانی، نشر مرکز، چاپ نخست.
منابع لاتین
- Agamben,Giorgio (1998); Homo Sacer: Sovereign Power and Bare Life, trans. by Daniel Heller-Roazen, Stanford University Press.
- ------------------- (1999); Remants of Auschwitz: The Witness and The Archive (Homo Sacer III), trans. by Daniel Heller-Roazen, Zone Books• New York.
- ------------------- (2005a); State of Exception, tran. by Kevin Attell, the University of Chicago Press.
- ------------------- (2005b); The Time That Remains: A Commentary on the Letter to the Romans, trans. by Patricia Dailey, Stanford University Press.
- ------------------ (2009); The Signature of All things: On Method, trans. by Luca D'isanto with Kevin Attell, Zone Books• New York.
- De La Durantaye, Leland (2009); Giorgio Agamben : A Critical Introduction, Stanford University Press.
- Dreyfus, Hubert (2003); Being and Power: Heidegger and Foucault, in: http/socrates.berkeley.edu/hdreyfus/html.
- Foucault, Michel(1980); Power/Knowledge, Selected Interviews and Other Writings 1972-1977, Trans. by Colin Gordon and others, Pantheon Books.
- ---------------- (1990); Politics, Philosophy, Culture; translated by Alan Sheridan and others .Rutledge.
- Flynn, Bernard(1992); Political Philosophy at the Closure of Metaphysics, Humanities Press.
- Ojakangas, Mika (2005); Impossible Dialogue on Bio-power: Agamben and Foucault, Foucault Studies, No 2. pp 5-28
- Lightbody, Brian(2010); Philosophical Genealogy, An epistemological reconstruction of Nietzsche and Foucault's genealogical method, Peter Lang Punlishing, New York.
- Schmitt, Carl (2005); Political Theology: Four Chapters on the Concept of Sovereignty, Trans. by George Schwab, University of Chicago Press.
- Ugilt, Rasmus (2014); Giorgio Agamben: Political Philodophy, Humanities-Ebooks.
- Prozorov, Sergei (2014); Agamben And Politics: A Critical Introduction, Edinburgh University Press Ltd.