نسبیت‌گرایی در پژوهشهای فلسفی ویتگنشتاین

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

کارشناس ارشد فلسفه، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

نحوۀ بحث و بررسی پیرامون برخی مسائل در کتاب پژوهشهای فلسفی به گونه‌ایست که امکان ارائۀ تفاسیری نسبی‌گرایانه از آنها را فراهم می‌کند. بازیهای زبانی و قرائت کریپکی از مفهوم پیروی از قاعده از جملۀ مهمترینِ این مسائل هستند. در باب استقلال سبکهای مختلف زندگی و بازیهای زبانی و امکان گفتگو و سنجش آنها با یکدیگر نیز مباحثات دامنه داری میان برخی فلاسفۀ معاصر در گرفته است. عده ای با تکیه بر بعضی فقرات پژوهشها و نیز انگشت نهادن بر تفاوت میان سبکهای مختلف زندگی، امکان مقایسۀ آنها با یکدیگر و فهم یکی از دیگری را منتفی دانسته اند. در مقابل عده ای با اشاره به فقراتی دیگر از پژوهشهای فلسفی و نیز یادآوری مشی ویتگنشتاین در رویارویی با سبکهای زندگی و بازیهای زبانی گوناگون، وی را از اتهام نسبیت‌گرایی مبرّی می‌سازند. ادعای دستۀ دوم مشخصا با تکیه بر این مطلب شکل می‌گیرد که چنانچه سبکهای زندگی را بصورت کاملا مجزا و مستقل از هم بدانیم، شرکت کنندگان در یک سبک زندگی قادر نخواهند بود هیچ شناختی از سبکهای زندگی دیگر حاصل کنند، یا در باب آنها سخنی بگویند یا حتی  از آنها ذیل عنوان سبک زندگی یاد کنند. به همین ترتیب، در باب قرائت کریپکی از ویتگنشتاین نیز، صف‌آرایی ادلۀ دو جبهه خودنمایی می‌کند. یکی جبهه ای که بر عدم وجود معیاری عینی به منظور تعیّن معنا تکیه می‌کند و دیگری که کاربرد صحیح بر اساس قاعده، مطابق با آنچه کاربران زبان انجام می‌دهند، را معیاری کافی جهت تعیّن معنا می‌داند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Relativism in Wittgenstein’s Philosophical Investigations

چکیده [English]

Some parts of Philosophical Investigations are prey to relativistic interpretations. Some of the most important of them are Language games and Kripke’s reading of the concept of rule following. In addition, contemporary philosophers discuss the possibility of dialogue and comparison between forms of life and their independency .Some of these philosophers concentrate on differences of forms of life and deny the possibility of comparison and understanding each other stressing on special paragraphs of philosophical Investigations. On the other hand, another group emphasizes on other parts of philosophical Investigations and invokes Wittgenstein’s approach to various forms of life. They don’t accept relativistic readings of philosophical Investigations. They argue that when forms of life are completely different and independent, people living in a form of life cannot recognize any other forms of life and they cannot even speak about them or even name them as “form of life”. Similarly, Interpreters have adverse views concerning kripkie’s reading of Wittgenstein. On the one side, a group believes in an objective criterion for determination of sense. On the other, a group thinks that following a rule according to what language users do, is the only criterion we have.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wittgenstein
  • Form of Life
  • language game
  • Kripke
  • relativism
  1. پرتی، کنسلو. کریپکی. حسین واله. تهران: گام نو. 1388
  2. حجت، مینو. بی دلیلی باور. تهران: هرمس. 1391
  3. حسین خانی، علی، ”بررسی استدلال و پاسخ شک گرایانه ی کریپکی و برخی از واکنش ها به آن"، مجلۀ ذهن، بهار 1390، شمارۀ 45
  4. دباغ، سروش.”فرگه، ویتگنشتاین و استدلال زبان خصوصی“، سکوت و معنا. تهران: صراط. 1386
  5. کلاگ، جیمز کارل، ویتگنشتاین در تبعید. ترجمۀ احسان سنایی اردکانی، چاپ اول ، ققنوس، تهران، 1394
  6. گریلینگ، ای.سی. ویتگنشتاین. ابوالفضل حقیری. تهران: انتشارات بصیرت. 1388
  7. مک‌گین، ماری. راهنمایی بر پژوهشهای فلسفی. ایرج قانونی. تهران: علم. 1389
  8. مگی، برایان. فلاسفۀ بزرگ. عزت الله فولادوند. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی. 1377
  9. ویتگنشتاین، لودویگ. در باب یقین. مالک حسینی. تهران: هرمس. 1390
  10. ویتگنشتاین، لودویگ. کتاب آبی. مالک حسینی. تهران: هرمس. 1385
  11. AUDI, ROBERT (General Editor). The Cambridge Dictionary of Philosophy. New York: Cambridge University Press. (1999).
  12. Conway, Gertrude D, Wittgenstein on foundations, Atlantic Itighlands: Humanities press international. (1989)
  13. Dejnozka, jan, THE ONTOLOGY OF THE ANALYTIC TRADITION AND ITS ORIGINS. Boston: Rowman & littlefield Publisher. (1996).
  14. Glock, Hans juhann. A Wittgenstein dictionary. Cambridge: Blackwell. . (1996)
  15. Glock, Hans-Johann, “ALL KINDS OF NONSENSE ”, WITTGENSTEIN AT WORK, London and New York. Erich Ammerelller, Routledge. (2004).
  16. Kishik, David. Wittgenstein’s form of life. New York: Continuum. . (2005)
  17. Kripke, SAUL A. Wittgenstein on Rules and Private Language. Cambridge: Harvard University press. . (1982)
  18. Lacey. A. R. A Dictionary of Philosophy. London: Routledge. . (1996)
  19. Putnam, Hilary. REASON TRUTH AND HISTORY. United kingdom: Cambridge University Press. .(1998)
  20. Putnam, Hilary. “Was Wittgenstein a Pragmatist?”. PRAGMATISM. Cambridge: Blackwell. (1995).
  21. Wittgenstein, Ludwig. Philosophical Investigations. ed. G. E. M. Anscombe and R. Rhees, trans. G. E. M. Anscombe. Oxford: Blackwell. (1958).