تأثیر فلسفه‌ی نقّادیِ کانت بر صورت‌بنیادی (فُرمالیسم) در موسیقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای دانشگاه بین‌المللی امام خمینی

2 دانشگاه بین المللی امام خمینی

3 استادیار گروه فلسفه دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

10.48308/kj.2024.233791.1206

چکیده

ادوارد هانسلیک، نخستین متفکر صورت‌بنیاد یا فُرمالیست در حوزۀ موسیقی، بر آن بود که موسیقی صورت‌ها یا فُرم‌های متحرک طنین‌ها یا نُت‌هاست. وی این گزاره را مبنا قرار می‌دهد و چنین استدلال می‌کند که موسیقی چیزی جز فرم نیست و محتوا یا درون‌مایه‌ای بیرون از فرم یا صورت خود ندارد. ازاین‌رو، موسیقی نمی‌تواند احساسی را که از بیرون بر آن وارد می‌شود بیان کند، بلکه اگر احساسی نیز وجود دارد، برآیند خود صورت‌ها و ساختار موسیقی است. تفاوت موسیقی با دیگر هنرها در همین است که نمی‌تواند بازنمایندۀ واقعیت باشد. بنابراین، قضاوت زیباشناختی دربارۀ موسیقی باید اندیشه‌ورزانه و مبتنی بر تأمّل باشد و نه احساس. درون‌مایۀ موسیقی نیز نمی‌تواند مفهومی باشد و ،ازاین‌رو، زیبایی موسیقی غایتمند نیست و امری خودمختار و خودبسنده است. ردّپای تمام این اندیشه‌های هانسلیک را می‌توان در نقد سوم ایمانوئل کانت با عنوان سنجش داوری زیباشناختی یافت. کانت بر آن بود که زیبایی در صورت پدیده‌هاست و هرگونه داوری زیباشناختی باید صرفاً برمبنای صورت انجام پذیرد. همچنین کانت اعتقاد دارد که قضاوت زیباشناسانه نباید برمبنای غرض و علاقۀ شخصی و یا غایتی خاص باشد، بلکه باید کلیت و عمومیت داشته باشد تا بتواند به‌مثابۀ حکمی کلی عرضه گردد، یعنی احساسات فردی و شخصی نباید در قضاوت دخیل گردد. رویکرد هانسلیک به نقد موسیقی نیز بر همین مبناست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Influence of Kant’s Critical Philosophy on Formalism in Music

نویسندگان [English]

  • Seyyed Shahab-Aldin Taleghani Isfahani 1
  • Seyyed Mohammad Hakkak 2
  • Mohammad Hasan Heidari 2
  • Mohammad Raayat Jahromi 3
1 PHD student of Imam Khomeini International university
2 Imam Khomeini Internaional University
3 assistant professor in philosophy Imam Khomeini International University
چکیده [English]

Eduard Hanslick, the first formalist thinker in music criticism, believed that music is the moving forms of tones. He argues that music is nothing but a form without any content or theme outside of its form. Therefore, music cannot express the feeling that comes from the outside, but if there is a feeling, it is the result of the forms and the structure of the music itself. The difference between music and other arts is that it cannot represent reality. Therefore, aesthetic judgment on music should be thoughtful and based on reflection rather than feeling. The content of music cannot be conceptual and the beauty of music is not objective. We can find these concepts by Hanslick in Immanuel Kant's The Critique of Judgment. Kant believes that beauty appears in the form of phenomena, on which  any aesthetic judgment should be based. Also, Kant believes that aesthetic judgment should not be based on personal interest or a specific goal, but should be general and universal so that it can be presented as a universal (subjectively necessary) judgment, that is, individual and personal feelings should not be involved in the judgment. Hanslik's approach to music criticism is also based on this concept. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Eduard Hanslick"
  • "Form"
  • "Formalism"
  • "Critical Philosophy of Kant"
  • "Aesthetics"