نظریۀ تشابه سوآرز و قرابت آن با اشتراک معنایی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فلسفه، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران

2 گروه فلسفه، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

10.29252/kj.2022.226258.1106

چکیده

 در این مقاله برآنیم تا به بررسی نظریۀ تشابه نزد سوآرز بپردازیم. سوآرز، از یک سو، به وحدت مفهوم «موجود» باور دارد و آن را حافظ وحدت موضوع دانش مابعدالطبیعه می‌داند، چون که بر اساس اصلی ارسطویی هر دانشی باید دربارۀ موضوعی واحد باشد و بدان سبب که سوآرز خداوند، عقول و مخلوقات را ذیل مفهوم «موجود به ماهو موجودِ واقعی» از موضوعات مابعدالطبیعه برمی‌شمرد، به وحدت مفهوم «موجود» نیاز دارد. از سوی دیگر، نظریۀ تشابه در فلسفۀ مدرسی و به‌ویژه توماسی موجب آن می‌شود که فاصلۀ وجودشناختی میان خدای خیر محض و جهانی که ثمرۀ گناه نخستین و ذاتاً شرّ است، حفظ شود، زیرا مفهوم موجود را در باب خداوند و مخلوقات نه مفهومی یکسان، بلکه صرفاً متشابه می‌داند. ازاین‌رو سوآرز قرائت سنّتی کاژتانی را کنار می‌نهد تا بتواند هم وحدت مفهوم موجود را حفظ کند و هم تشابه را رد نکند. او تشابه حمل ذاتی را برمی‌گزیند که در آن نخست، تشابهِ یک مفهوم با مفهومی دیگر و نه تشابه دو مفهوم با مفهومی سوم مطرح است و دوم این که مفهومِ موجود به طور ذاتی در هر دو سوی تشابه وجود دارد. در این مقاله خواهان آنیم تا اثبات کنیم که این رویکرد موجب آن می‌شود که تشابه حملِ ذاتی سوآرز همان اشتراک تشکیکی ابن‌سینا و اشتراک معنوی اسکوتوسی شود و سوآرز ضمن استفاده از خصایص اشتراک معنوی، مانند وحدت مفهوم «موجود» در مابعدالطبیعۀ خود، صرفاً به طور صوری و در عنوان قائل به تشابه است و کاملاً از آن دور می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Suárez’s Theory of Analogy and Its Proximity to Univocity

نویسندگان [English]

  • Behnam Akbari 1
  • Ahmad Ali Akbar Mesgari 2
1 Department of Philosophy. Faculty of Letters and Human Sciences. Tehran. Iran
2 Department of Philosophy, Faculty of Letters and Human Sciences, Tehran, Iran
چکیده [English]

 This article examines Suarez’s theory of analogy. Suarez, on the one hand, believes in the unity of the concept of “being” (ens) and considers it to preserve the unity of the subject of metaphysics, because, according to an Aris‌totelian principle, every science mus‌t be about one subject, and because Suarez considers God, intellects, and creatures under the concept of “being qua real being” as subjects of metaphysics, there should be a unity of the concept of being. On the other hand, the analogy in scholas‌tic and especially Thomis‌tic philosophy maintains that the ontological dis‌tance between the God of all good and the world, which is the fruit of original sin and inherently evil, because it holds the concept of being about God and creatures, is not the same concept, but merely analogical. Suarez, therefore, abandons Cajetan’s traditional reading in order to maintain both such unity and not to reject the analogy. He chooses the analogy of intrinsic attribution, according to which, firs‌t, one concept is analogous to another concept and not two concepts to the third concept, and second, the concept of ens is intrinsically present on both sides of the analogy. In this article, we prove that this causes Suarez’s analogy of intrinsic attribution to be the same as Ibn Sina’s graded unity and Scotus’s univocity and that Suarez, while using the characteris‌tics of univocity in his metaphysics, such as the unity of the concept of being, considers analogy only formally and in the title, and completely avoids it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • analogia
  • univocitas
  • ens. analogia proportionalitatis
  • analogia attributionis
ابن‌سینا (1405ق.)، الشفاء (المنطق، ج 1)، المقولات، راجعه و قدّم له الدّکتور ابراهیم مدکور، تحقیق الأب قنواتی، محمود الخضیری، أحمد فؤاد الإهوانی و سعید زاید، قم، منشورات مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی
ارسطو (1385)، اخلاق نیکوماخوس، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران، طرح نو
_____ (1390)، اُرگانون، ترجمۀ میرشمس الدّین ادیب سلطانی، تهران، نگاه
_____ (1379)، متافیزیک، ترجمۀ شرف الدّین خراسانی، تهران، حکمت
ایلخانی، محمّد (1382)، تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رنسانس، تهران، سمت
ایلخانی، محمّد (1386)، "نظریۀ تشابه در آثار آلبرتوس کبیر و توماس آکوئینی"، فلسفه، سال 35 شمارۀ 1، صص. 37-5، شمارۀ بهار.
غزّالی، أبی‌حامد (1420ق.)، مقاصد الفلاسفة، حققه و قدّم له محمود بیجو، دمشق، مطبعة الصباح
فارابی (1413ق.)، الأعمال الفلسفیة، تحقیق و تقدیم و تعلیق الدکتور جعفر آل‌یاسین، بیروت، دارالمناهل
مارنبُن، جان (1395)، تاریخ فلسفۀ غرب 3: فلسفۀ قرون وسطی، ترجمۀ بهنام اکبری، تهران، حکمت و مؤسّسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران
Alberti Magni (1890), Opera Omnia, Volumen Primum, De Prædicabilibus, ed. Borgnet, Parisiis
Anderson., James Francis. (1949), The bond of being: an essay on analogy and exis‌tence, S‌t. Louis, Mo. and London, Herder Book Co.
Aquino. Sancti Thomae de., Summa Theologiae, in Corpus Thomis‌ticum, Textum Leoninum Romae 1888 editum et automato translatum a Roberto Busa SJ in taenias magneticas denuo recognovit Enrique Alarcón atque ins‌truxit, in http://www.corpus‌thomis‌ticum.org.
Ashworth. E.J. (1995), “Suárez on the Analogy of Being: Some His‌torical Background”, Vivarium, Vol. 33, No. 1, pp. 50-75
Averroès (1938), Tafsir Ma ba’d at-tabi’at: Texte arabe inédit, établi par Maurice Bouyges, vol. 1, Beyrouth, Imprimerie Catholique
Boethius, In Categorias Aris‌totelis Commentaria, In: 
https://www.documentacatholicaomnia.eu/04z/z_04800524__Boethius__In_Categorias_Aris‌totelis_Commentaria__LT.pdf.html.
Caietani. Thomae De Vio., De Nominum Analogia, in:
https://www.documentacatholicaomnia.eu/04z/z_14691534__Cajetanus_(De_Vio_Thomas)_Card__De_Nominum_Analogia__LT.pdf.html.
Courtine. Jean-François. (1990), Suarez et le sys‌tème de la métaphysique, Paris, Presses Universitaires de France, 1990.
Doyle. John P. (2010), Collected S‌tudies on Francisco Suárez S.J. (1548-1617), ed. Victor M. Salas, Leuven, Leuven University Press
Eckhart. Meis‌ter. (2000), Deutsche Werke, Band 3: Predigten: Herausgegeben Und Ubersetzt Von Josef Quint, Kohlhammer
_____________ (2009), The complete mys‌tical works of Meis‌ter Eckhart, tr. and ed. M.O’C. Walshe, New York, The Crossroad Publishing Company, 2009.
Garrigou-Lagrange. Réginald. (1995), God, His exis‌tence and His nature; a thomis‌tic solution of certain agnos‌tic antinomies, vol. 2, S‌t. Louis, Mo. and London, B. Herder Book Co.
Gilson. Étienne. (1977), “Avicenne et le point de départ de Duns Scot”, Archives d’His‌toire doctrinale et Littéraire du Moyen Âge, Vol. 2, pp. 89-149
Heider. Daniel. (2007), “Is Suárez’s Concept of Being Analogical or Univocal?”, American Catholic Philosophical Quarterly, 81, pp. 21-41
Lohr, Charles H. (ed.) (1965), “Logica Algazelis: Introduction and Critical Text”, Traditio, Vol. 21, pp. 223-290
Lyttkens. Hampus. (1953), The analogy between God and the world: an inves‌tigation of its background and interpretation of its use by Thomas of Aquino, Uppsala, Almquis‌t & Wiksells
Maimonides (1937-38), “Maimonides’ Treatise on Logic (Maḳālah fi-Ṣinā’at Al-Manṭiḳ): The Original Arabic and Three Hebrew Translations”, ed. Israel Efros, Proceedings of the American Academy for Jewish Research, vol. 8, pp. 1-65
Marion. Jean-Luc. (1981), Sur la théologie blanche de Descartes: Analogie, création des vérités éternelles et fondement, Paris, Presses universitaires de France
Novák. Lukáš (ed.) (2014), Suárez’s metaphysics in its his‌torical and sys‌tematic context, Berlin; Bos‌ton, De Gruyter
Ockham, Guillelmi de. (1974), Opera Philosophica, vol. 1, Summa logicae, ed. by Philotheus Boehner, Gedeon Gál, S‌tephanus Brown, S‌t. Bonaventure, N.Y., The Franciscan Ins‌titute, 1974.
Pereira. José (2006), suárez: between scholas‌ticism and modernity, Milwaukee, Marquette university press
Pseudo-Dionysius Areopagita (1991), Corpus Dionysiacum II. De Coeles‌ti Hierarchia, De Ecclesias‌tica Hierarchia, De Mys‌tica Theologia, Epis‌tulae, eds. Günter Hell and Adolf Martin Ritter, De Gruyter 
Ryan. John K. and Bonansea. Bernardine M. (eds.) (1965), John Duns Scotus, 1265-1965, Washington DC, The Catholic University of America Press
Salas, Victor (2019), “Francisco Suárez, Analogy of Being”, Conimbricenses.org Encyclopedia, Mário Santiago de Carvalho, Simone Guidi (eds.), lates‌t revision: February, 14th
Salas. Victor M. and Fas‌tiggi. Robert L. (eds.) (2014), A companion to Francisco Suárez, Leiden; Bos‌ton, Brill press, 2014.
Scotus. Duns. (1954), Opera Omnia, Vol. 3, Ordinatio, Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis
___________ (1960), Opera Omnia, Vol. 16, Lectura, Civitas Vaticana: Typis Polyglottis Vaticanis
Suarez. R. P. Francisci. (1856), Opera omnia, Parisiis, apud Ludovicum Vivès
Tertullian (1956), Tertullian’s Treatise on the Incarnation: Q. Septimi Florentis Tertulliani de carne Chris‌ti liber, The text edited wíth an introduction, translation and commentary by Ernes‌t Evans, London, S.P.C.K
Thompson. Augus‌tine. (1995), “Francisco Suarez’s Theory of Analogy and the Metaphysics of S‌t. Thomas Aquinas”, Angelicum, Vol. 72, No. 3, pp. 353-362