مشکل گتیه و ناتوانی نظریه وثاقت‌گرایی برای حل آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه پیام نور، تهران

چکیده

 «مشکل گتیه» دربرگیرندۀ مجموعه‌ای از مثال‌های نقضی است که تعریف استاندارد و رایج از معرفت در معرفت‌شناسی، تا قبل از نیمه دوم قرن بیستم میلادی، را به چالش می‌کشاند. براساسِ تعریف استاندارد، که به‌اختصار آن را «JTB» می‌خوانیم، معرفت چیزی غیر از «باور صادق موجه» نیست. مشکل اجمالاً این است که تعریف استاندارد از معرفت دربرگیرندۀ شرایط کافی برای معرفت نیست، به‌دلیلِ آنکه می‌توان مثال‌هایی نقضی نشان داد که هرچند مصداق باور صادق موجه هستند، اما نمی‌توانند معرفت دانسته شوند. از زمان گتیه به بعد، معرفت‌شناسان تلاش‌های بسیاری برای پرهیز یا حل یا حتی نفی مشکل گتیه انجام داده‌اند. یکی از تلاش‌ها برای حل این مشکل در نظریه‌ای موسوم به «برون‌گرایی» انجام شده است. برون‌گرایی دو شکل عمده دارد: «نظریۀ علّی» و «وثاقت‌گرایی». وثاقت‌گرایی عامل اصلی پیدایش مشکل را مفهوم یا شرط «توجیه» می‌داند و، بنابراین، سعی دارد مفهوم یا شرط دیگری به‌جایِ آن قرار دهد. این مفهوم یا شرط بر فرایند موثق بیرونی تمرکز دارد که در اکثر اوقات باعث پیدایش باورهای صادق در شخص می‌شود. از نگاه این مقاله، نظریۀ برون‌-‌وثوق‌گرایانه و اندیشۀ «فرایند موثق» در آن، به دلایلی که در متن مقاله خواهد آمد، توانایی لازم را برای حل مشکل گتیه ندارد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Gettier Problem and the Inability of Reliabilism’s Proposals to Resolve It

نویسنده [English]

  • Mohammad Ali Abbasian Chaleshtori
Associate Professor, Payame Noor University, Tehran
چکیده [English]

 The Gettier problem is a set of counter examples that challenges the standard definition of knowledge within  epistemology before the second half of the 20th century. According to the standard definition, which we call JTB, knowledge is nothing more than a justified true believing.  The problem, roughly, is that the standard definition does not include the necessary and sufficient conditions of knowledge, since there might be some counter examples that are not cases of knowledge, even if they are cases of justified true believing.  Since then epistemologists have gone to a lot of trouble to avoid, or resolve, or even to deny, the Gettier problem. One of the main efforts to resolve the problem has been done by a theory called externalism which has two main forms: causal theory and reliabilism. Reliabilism considers the concept or the condition of justification as the main source of the Gettier problem and tries to replace it, accordingly, with a second and different one, i.e. a reliable process. This concept or condition is focused on the role of an external process that creates mostly the true beliefs in a person. This article argues that the externalist-‌reliabilist proposal is not capable of resolving the Gettier problem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gettier problem
  • justification
  • JTB
  • theory of knowledge
  • reliable process
  • reliabilism