نحوه علم الهی به وجود منبسط و سایر موجودات از نظر ملاصدرا و علامه طباطبایی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مساله وجود منبسط از مهم ترین موضوعاتی است که  فلاسفه اسلامی  در تبیین نظام هستی شناسی خود به آن توجه ویژه ای داشته اند. ملاصدرا در پرتو  اصول حکمت متعالیه مانند اصالت وجود و اعتباریت ماهیت و اختصاص جعل به وجود و همینطور تقسیم وجود به رابط و مستقل، توانست تفسیری جدید از این مساله ارائه دهد. بر این اساس واحد صادر شده -که همان وجود منبسط امکانی است- واحدی بلا ماهیت است و از این رو نحوه علم الهی به وجود منبسط تبیین درستی خواهد داشت. از سوی دیگر، با توجه به اینکه از نظر ملاصدرا ماهیات در وجودات رابط به تبع وجود موجود است، علم الهی به ماهیات موجودات به تبع وجود آنها وبالعرض خواهد بود. این مقاله سعی دارد با نشان دان اشکالات دیدگاه ملاصدرا، با طرح مبانی علامه طباطبایی نشان دهد که ایشان با علم به این مشکل، با ارائه دیدگاهی جدید به حل این مساله و تبیین  علم خداوند به موجودات مقید نائل آمده است. در این دیدگاه ماهیات شأن معرفت شناختی داشته و متعلق معرفت بشرای ا ند نه علم الهی و بنابراین علم الهی به وجودات مقید تعلق می گیرد و ماهیت جنبه ذهنی و مفهومی برای بشر خواهد داشت. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Divine knowledge to The Extending Existence and other existents From point of view Mollasadra and Tabatabai

چکیده [English]

The problem of The Extending Existence is most important issue that Islamic philosophers attention to it for explaining of ontological system. MollaSadra with regard to principle of Exalted Theosophy like fundamental reality of existence and related of essence and allocation of making to existence and division of existent to Connective being and Independent being, can presented new comment from this axiom. According Mollasadra, Effusion unity – that it is Potential Extended Being- is a unity without essence and therefor the divine knowledge to Extended Being will be truth. On the other hand, since that on the mollasadra ‘s view the essences are existents consequi of existence, the divine knowledge to essences will be consequily and by accidently. This article try to indicate mollasadra’s difficulties , to propounding of tabatabai’s foundation indicate that he attention to these difficulties, to presenting a new view, attain to solve this problem and explain of divine knowledge. In this view Esences have epistemological position not Divine knowledge So divine knowledge belongs to determined being and the essences are in human s mind.

کلیدواژه‌ها [English]

  • unity
  • fundamental reality of existence
  • Extended Being
  • allame Tababtabai
  • effusion
  1. شتیانی، سیدجلال الدین، "شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، قم، بوستان کتاب" ، 1387
  2. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، "وجود رابط و مستقل در فلسفه اسلامی" تهران، انتشارات موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، ویرایش دوم،1383
  3. جوادی آملی ، عبدالله ،" تلخیص رحیق مختوم"،ج2 ، انتشارات اسراء ، قم ، 1387
  4. جوادی آملی ، عبدالله ،" رحیق مختوم"،ج9 ،قم، انتشارات اسراء ، 1387
  5. جوادی آملی ، عبدالله ،" رحیق مختوم"،ج10 ، قم، انتشارات اسراء، 1387
  6. علامه طباطبایی، تعلیقات بر اسفار، بیروت، انتشارات دار احیاء التراث ،1408
  7. علامه طباطبایی ،" نهایة الحکمة" ، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی ، قم، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ، 1385
  8. علامه طباطبایی، اصول فلسفه و روش رئالیسم، قم، موسسه بوستان کتاب، 1387
  9. لاهیجی، ملا محمد جعفر، شرح المشاعر،تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، قم، موسسه بوستان کتاب، 1386
  10. مصباح یزدی، محمدتقی، شرح اسفار اربعه، ج1، قم، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1380
  11. ملاصدرا ، "الحکمة المتعالیة فی الاسفارالاربعة العقلیة" ،بیروت، انتشارات دار احیاء التراث، 1408
  12. ملاصدرا ، "الشواهدالربوبیة فی مناهج السلوکیة" ، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی ، مشهد، انتشارات المرکزالجامعی للنشر، 1360
  13. ملاصدرا ،" المشاعر"، به اهتمام هانری کربن ، تهران، انتشارات طهور، 1363
  14. ملاصدرا،" المسایل القدسیة"، تصحیح و تقدیم سیدجلال الدین آشتیانی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1387
  15. ملاصدرا، رساله اصالة الجعل، تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران، انتشارت حکمت،1375
  16. ملاصدرا، العرشیة، تهران، انتشارات مولی،1361