نقدی بر نظریه کارکردگرایی ذهن بر اساس تعریف کارکرد و مساله تحقق چندگانه

کلانتری, سید علی

نقدی بر نظریه کارکردگرایی ذهن بر اساس تعریف کارکرد و مساله تحقق چندگانه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

سید علی کلانتری

استادیار گروه فلسفه دانشگاه اصفهان

چکیده

نظریه اینهمانی نوعی، حالات ذهنی را با حالات مغزی اینهمان می‌داند. در مقابل نظریه کارکردگرایی ذهن حالات ذهنی را بر اساس کارکردهای مربوط به آن حالات در ساختار عصبی موجودات زنده تعریف می‌کند. نظریه اینهمانی نوعی، از زوایای مختلفی در ادبیات فلسفی مورد نقد قرار گرفته که یکی از مهمترینِ این نقدها ناظر به مسئله تحقق چندگانه است. مسئله تحقق چندگانه بیان می‌دارد که حالات مغزیِ متفاوت علیرغم تنوع در آرایشِ مادی می‌توانند محقق کنندۀ حالات ذهنی یکسانی باشند؛ این بدین معنا است که موجودات گوناگون، علی‌رغم تفاوت فاحش در ساختار مغزی می‌توانند دارای حالات ذهنی یکسانی باشند. انتقاد اصلی کارکردگرایان به نظریه اینهمانی نوعی آن است که این نظریه، بر خلاف نظریۀ کارکردگرایی، تبیین قانع کننده‌ای از مسئله تحقق چندگانه ارائه نمی‌دهد. مدعای کلیدی این مقاله آن است که نظریه کارکردگرایی نیز با اشکال و اتهام مشابهی روبرو است. برای بیان این مطلب ابتدا نسخه‌ای جدید از مسئلۀ تحقق چندگانه را تشریح کرده و سپس استدلال خواهیم کرد که نظریه کارکردگرایی، تبیین قانع کننده‌ای از مسئلۀ مذکور ارائه نمیدهد. در انتها نتیجه خواهیم گرفت که، بر خلاف نظر فلاسفۀ کارکردگرا، نظریۀ کارکردگرایی از حیث تبیین پدیدۀ تحقق چندگانه مزیتی نسبت به نظریۀ رقیب آن یعنی نظریۀ اینهمانی ندارد و لذا از این حیث دلیل موجهی برای ترجیح نظریه کارکردگرایی نسبت به نظریۀ اینهمانی وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

نقدی بر نظریه کارکردگرایی ذهن بر اساس تعریف کارکرد و مساله تحقق چندگانه

چکیده [English]

چکیده:
نظریه اینهمانی نوعی، حالات ذهنی را با حالات مغزی اینهمان میداند. در مقابل نظریه کارکردگرایی ذهن حالات ذهنی را بر اساس کارکردهای مربوط به آن حالات در ساختار عصبی موجودات زنده تعریف میکند. نظریه اینهمانی نوعی از زوایای مختلفی در ادبیات فلسفی مورد نقد قرار گرفته که یکی از مهمترینِ این نقدها ناظر به مساله تحقق چندگانه است (بنگرید به Putnam1960, 1975b). مساله تحقق چندگانه بیان میدارد که حالات مغزیِ متفاوت علیرغم تنوع در آرایشِ مادی میتوانند محقق کنندۀ حالات ذهنی یکسانی باشند؛ این بدین معناست که موجوداتِ گوناگون علیرغمِ تفاوتِ فاحش در ساختارِ مغزی میتوانند دارایِ حالات ذهنیِ یکسانی باشند. انتقاد کارکردگرایان به نظریه اینهمانی نوعی آن است که این نظریه، بر خلاف نظریۀ کارکردگرایی، تبیین قانع کننده ای از مساله تحقق چندگانه ارائه نمیدهد. ادعای این مقاله آنست که نظریه کارکردگرایی نیز با مشکل مشابهی روبروست. بدین منظور نسخه ای از مسالۀ تحقق چندگانه را توضیح داده و سپس استدلال خواهیم کرد که نظریه کارکردگرایی تبیین قانع کننده‌ای از مسالۀ مذکور ارائه نمیدهد.

کلیدواژه‌ها [English]

حالت ذهنی
اینهمانی نوعی
کارکردگرایی
تحقق چندگانه

مراجع

Block, N., âTroubles with functionalismâ, in Block (1980a), 1978.
Block, N., Readings in the Philosophy of Psychology, Vol. 1 Cambridge, MA: Harvard University Press, 1980a.
Block, N., âWhat is functionalism?â, in Block (1980a), 1980b.
Block, N., âInverted earthâ, in Philosophical Perspectives, 4, ed. J. Tomberlin, Northridge: Ridgeview Publishing Company, 1990.
Block, N., âAnti-reductionism slaps backâ: Mind, causation, worldâ, Philosophical Perspectives, 11, pp. 107â33, 1997.
Brusca, R. C. and Brusca, G. J. Invertebrates 2nd Eds, Sinauer, Associates, Sunderland, Mass, 2003.
Guttenplan, S., A Companion to the Philosophy of Mind Cambridge, MA: Blackwell, 1995.
-Jackson, F., âWhat Mary didnât knowâ, Journal of Philosophy, 83, pp. 291â5, 1986.
Kim, J., âPhysicalism and the multiple realizability of mental statesâ, in Block (1980a), 1972.
Lewis, D., âMad pain and Martian painâ, in Block (1980a), 1980.
Lycan, W.G., âFunctionalismâ, in Guttenplan ,1995.
Nasrin, M., 'Multiple Realizability: Also a Difficulty for Functionalism', Journal of Consciousness Studies, Vol. 7: pp. 25-34, 2000.
Putnam, H., âMinds and machinesâ, in Putnam (1975b), 1960.
Putnam, H., âThe nature of mental statesâ, in Block (1980a), 1967.
Putnam, H., âPhilosophy and our mental lifeâ, in Block (1980a), 1975a.
Putnam, H., Mind, Language and Reality: Philosophical Papers. Vol. 2, London: Cambridge University Press, 1975b.