بررسی تحلیلی جایگاه و نقش برخی اصطلاحات ایرانی _ زرتشتی در فلسفۀ سهروردی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشگاه آزاد اسلامی / واحد تهران مرکزی

چکیده

شیخ شهاب­الدین سهروردی در شکل دادن به حکمت اشر‌‌اقی خود، تحت تأثیر افکار یونیان و ایرانیان باستان پیش از اسلام و نیز اندیشه­های دوره­ اسلامی به ویژه آثار صوفیه و فلسفه­ مشائی بوده است. از منابع پیش از اسلام یونانی می‌توان مکتب‌های فیثاغورسی و افلاطونی را نام برد و از منابع ایرانی می‌توان به سلسلۀ حکمای باستانی اشاره کرد که برخی از ایشان حکیمان و شاه­کاهنان داستانی همچون کیخسرو، کیومرث، فریدون و جمشید بودند. سهروردی با دسترسی به منابع زرتشتی و تعمق در حکمت ایرانی و یونانی، حکمت ایرانیان را احیاء نموده و ضمن برقراری پیوند میان تعالیم بنیادی این دو گرایش شرقی و غربی و عرفان اسلامی، با به کار گیری برخی از اصطلاحات زرتشتی و ایران باستان، حکمت فهلویون را به تصویر کشیده و در بیان حکمت اشراقی خویش از آن‌ها بهره برده است. در پژوهش حاضر تلاش بر این است که به بازشناسی و بررسی برخی از این نمادها و اصطلاحات رمزآمیز و نقش و جایگاه آنها در فلسفه سهروردی پرداخته شود. 

عنوان مقاله [English]

Analytical study of Iranian-Zoroastrian terms in Suhrawardi's philosophy

نویسنده [English]

  • khosro zafarnavaei
Islamic Azad university-central branch
چکیده [English]

Sheikh Shahabuddin Suhrawardi has been influenced by the thoughts of Greece and ancient Persia before Islam, as well as the thoughts of the Islamic period, especially the works of Sufism and the philosophy of Persia, in shaping its illuminative wisdom. From pre-Islamic Greek sources, the Pythagorean and Platonic schools He referred to Iranian sources for a series of ancient scholars, some of whom were wise men and masterpieces of the story, such as Keykhosrow, Kiyomars, Fereydoun and JamshidSuhrawardi is familiar with ways of pre-Islamic Iran's beliefs: one through the treatment of Zoroastrians who were still in the corners of Iran and meeting with the priests and going to the Zoroastrian fire temples and others through the study of works by language Pahlavi were translated into Arabic or Persian and also by studying works such as Tabari date, Shahnameh, Ferdowsi, al-Fahrst ibn al-Nidim, works of al-Baqiyah al-Biruni, Nahl al-Shahrastānī and others.
According to the above, Suhrawardi uses hints and terms from the sources mentioned above, especially from the source of ancient Persia and Zoroastrianism. Terms such as Light and Darkness, Amishaspandan, or the Lord of all kinds ... are trying to do this short time. Which deals with the expressions related to Iranian sources of Suhrawardi's thoughts, which has been very effective in shaping his philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Suhrawardi
  • Zoroaster
  • Wisdom Fars
  • Amishaspandan
  • Wisdom of ancient Persians
  1. امین رضوی، مهدی، سهروردی و مکتب اشراق، تهران: مرکز، 1387.
  2. بهار، مهرداد، اساطیر ایران، تهران: بی نا، 1352.
  3. بهزادی، رقیه (مصحح)؛ بندهش هندی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی، تهران: 1368.
  4. بوریس، مری، زرتشتیان باورها و آداب دینی، ترجمه عسگر بهرامی، تهران: انتشارات ققنوس، 1382.
  5. پورداوود، ابراهیم، یشت ها، ج1-2، تهران: زبان و فرهنگ ایران، 1347 الف.
  6. پورداوود، ابراهیم، یسنا، تهران: اساطیر، 1347ب.
  7. پورنامداریان، تقی، رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، تهران: علمی و فرهنگی، 1375.
  8. پورجوادی، نصرالله، عرفان و اشراق، تهران: مرکز، 1382.
  9. رضی، هاشم، حکمت خسروانی؛ حکمت اشراق و عرفان از زرتشت تا سهروردی سیر تطبیقی فلسفه و حکمت و عرفان در ایران باستان، تهران: بهجت، 1380 الف.
  10. رضی، هاشم، زرتشت پیامبر ایران باستان، تهران: انتشارات بهجت، 1380 ب.
  11. سهروردی، شهاب الدین یحیی، حکمةالاشراق، به کوشش دکتر سیدجعفر سجادی، تهران: دانشگاه تهران، 1377.
  12. سهروردی، شهاب الدین یحیی، مجموعه مصنفات شیخ اشراق ، ج 2-3 ، تصحیح هانری کربن، تهران: انستیتو ایران و فرانسه، 1331.
  13. سهروردی، شهاب الدین یحیی، مجموعه اول مصنفات شیخ اشراق، به کوشش هانری کربن، استانبول، 1945.
  14. سهروردی ، شهاب الدین یحیی، مجموعه اول مصنفات شیخ اشراق ، به کوشش هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380 الف.
  15. سهروردی، شهاب الدین یحیی، مجموعه دوم مصنفات شیخ اشراق، به کوشش هانری کربن، تهران، 1952.
  16. سهروردی، شهاب الدین یحیی، مجموعه سوم مصنفات شیخ اشراق ، به کوشش سید حسین نصر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380 ج.
  17. سهروردی، شهاب الدین یحیی، عقل سرخ، شرح و تفسیر مهران سلگی، تهران: مؤلف، 1376.
  18. سهروردی، شهاب الدین یحیی، مجموعه رسائل پارسی، به کوشش دکتر حسین نصر، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1348.
  19. شایگان، داریوش، هانری کربن؛ آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی، تهران: فرزان روز، 1387.
  20. شهرزوری، شمس الدین محمد، شرح حکمةالاشراق، تصحیح و تحقیق و مقدمه حسین ضیایی تربتی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372.
  21. صفا، ذبیح الله، حماسه سرایی در ایران باستان، تهران: امیر کبیر، 1352.
  22. کربن، هانری، روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان، ترجمه عبدالمحمد روح بخشان، تهران: اساطیر، 1382.
  23. معین، محمد، مزدیسنا و تأثیر آن در ادب پارسی، تهران: دانشگاه تهران، 1326.
  24. مجتبایی، فتح الله، شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران، باستان، تهران: انجمن فرهنگ ایران باستان، 1352.
  25. نصر، سید حسین، سه حکیم مسلمان، ترجمه احمد آرام، تهران: علمی و فرهنگی، 1382.