شناخت فطری انسان در آیه فطرت

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

استادیار دانشگاه مفید قم

چکیده

در آیه 30 از سوره روم که به آیه «فطرت» معروف است به فطری بودن چیزی برای انسان اشاره شده است. اما از آنجا که درباره معنای مفردات و نیز ترکیب آیه اختلافات زیادی به وجود آمده، معنای کلی آیه و برداشت از آن متفاوت شده است. ادعای این نوشتار این است که می‌توان معنا و ترکیبی از آیه ارائه داد که هم سرراست و روشن باشد و هم نیاز به دست برداشتن از ظاهر آیه و در تقدیر گرفتن کلمه‌ای نباشد. مطابق این ترکیب، این آیه بر مطلب روشنی که در آیات و روایات دیگر به صورت‌های متفاوت بیان شده، تأکید می‌کند. انسان‌ها وظیفه دارند که حق‌پرستانه، که همان فطرت الاهی و ثابت است که انسان‌ها به آن سرشته شده‌اند، به این دین روی کنند و اگر چنین کنند حقانیت آن را درمی‌یابند. این آیه، اگر این گونه ترکیب و معنا شود، دو تکلیف مهم و اساسی انسان را، که نجات و رستگاری او در گرو انجام آنهاست، بیان می‌کند: یکی اینکه به اصل حقیقت گردن نهد؛ و دوم اینکه به اندازه توان خود برای شناخت مصادیق حق تلاش کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

a

چکیده [English]

The verse 30 of Surah Ar-Rome (The Rome) which is known as "the pure innate nature of man" verse alludes to a thing which is innate in human beings. However, due to large differences between the meanings of every single word of the verse and the meaning of the verse as a whole, the general meaning of the verse as well as the perception of it have been different. This article's claim is that it is possible to present a sense and a textual meaning of the verse which is both straightforward and clear, and also no need to ignore the surface meaning of the verse and present an interpretive meaning. According to the textual meaning of the verse, the verse has emphasized on a lucid and clear theme which has been represented unclear and distinct in other verses. All men have a duty to convert to the religion on which their primordial nature is based and if they do so they will surely recognize its rightness. According to such textual meaning of this verse, two major tasks of man, which his eternal salvation is depended on his doing, are: first, comply with the principle of truth; second, as far as he can, attempt to determine each instance of the truth

مراجع

  1. قرآن مجید.
  2. ابن سینا، الشفاء (البرهان)، تحقیق ابراهیم المذکور و...، القاهره: وزارة التربیه و التعلیم، 1375 ق.
  3. ابن‌اثیر، النهایه، القاهره، دارالکتب المصری، بی‌تا.
  4. ابن‌عربی، محی‌الدین، تفسیر ابن‌عربی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1422.
  5. آلوسی، سید محمود، روح المعانی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1415.
  6. پترسون، مایکل و...، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و...، تهران: طرح نو، 1387.
  7. جلالین، تفسیر الجلالین، بیروت: مؤسسة النور، للمطبوعات، 1416.
  8. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن کریم (ج 12) فطرت در قرآن، قم: اسراء، 1376.
  9. خطیب، عبدالکریم، التفسیر القرآنی للقرآن، بی‌جا، بی‌تا.
  10. الدرویش، محی‌الدین، اعراب القرآن و بیانه، سوریه: دارالارشاد، 1415.
  11. دعاس، حمیدان، قاسم، اعراب القرآن الکریم، دمشق: دارالمنیر، 1425.
  12. دکارت، رنه، تأملات در فلسفه اولی، ترجمه احمد احمدی، تهران: سمت، 1384.
  13. راسل، برتراند، تاریخ فلسفه غرب، ترجمه نجف دریا بندری، تهران: کتاب پرواز، 1373.
  14. زمخشری، الکشاف ...، بیروت: دارالمعرفه للطباعة و النشر، بی‌تا.
  15. شبر، سید عبدالله، تفسیر القرآن الکریم، بیروت: دارالبلاغة للطباعة و النشر، 1412.
  16. صدرالدین شیرازی، الحکمة المتعالیه، تهران: دار المعارف الاسلامیه، 1383.
  17. طباطبایی،‌ سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1363.
  18. طبرسی، جوامع الجامع، تهران: دانشگاه تهران و ...، 1377.
  19. الطریحی، مجمع البحرین، بیروت: مکتبه الهلال، 1985.
  20. طنطاوی، سید محمد، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، بی‌تا.
  21. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
  22. فخررازی، مفاتیح الغیب، بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1420.
  23. فرانکنا، ویلیام کی.، فلسفه اخلاق، ترجمه هادی صادقی، قم: طه، 1376.
  24. قرشی، سید علی اکبر، قاموس القرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1352.
  25. کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، ج1، ترجمه سید جلال‌الدین مجتبوی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1368.
  26. کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، ج5، ترجمه امیر جلال‌الدین اعلم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1370.
  27. کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، ج6، ترجمه اسماعیل سعادت و...، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1380.
  28. کاشانی، محمد بن مرتضی، تفسیر المعین، قم: کتابخانه مرعشی نجفی، 1410.
  29. کاشانی، ملافتح‌الله، زبدة التفاسیر، قم: بنیاد معارف اسلامی، 1423.
  30. لاهیجی، تفسیر شریف لاهیجی، شرکت چاپ و انتشارات علمی، 1363
  31. مجلسی، بحارالانوار، بیروت: داراحیاء التراث العربی، 1403.
  32. مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، ج1، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، 1364.
  33. مصباح یزدی، محمدتقی، فلسفه اخلاق، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1388.
  34. مصباح یزدی، معارف قرآن (خداشناسی)، قم: انتشارات در راه حق، 1365.
  35. مطهری، مرتضی، عدل الاهی، تهران: صدرا، بی‌تا.
  36. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار (ج 3) فطرت، تهران: صدرا، 1375.
  37. مظفر، محمد رضا، المنطق، ترجمه علی شیروانی، قم: دارالعلم، 1384.
  38. مغنیه، محمدجواد، التفسیر المبین، قم: بنیاد بعثت، بی‌تا.
  39. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب اسلامیه، 1374.
  40. میبدی، رشیدالدین، کشف الاسرار، تهران: امیرکبیر، 1371.
  41. نصیرالدین طوسی، اساس الاقتباس، تهران: دانشگاه تهران، 1356.
  42. Raziel Abelson…, “History of Ethics”, in The Encyclopedia of Philosophy, Paul Edwards (ed.), V.3, New York, Macmillan Publishing co., 1972, p.81-117.
  43. Kai Nielsen, “Problems of Ethics”, in The Encyclopedia of Philosophy, Paul Edwards (ed.), V.3, New York, Macmillan Publishing co., 1972, P. 117-134.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 اردیبهشت 1394
  • تاریخ بازنگری: 11 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار