اندیشه‌های منطقى فخررازى و طرح چالش‌های نوین او در مکتب منطقی سینوی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

شناخت اندیشه‌های منطقی، فخرالدین محمد رازى، در فهم آرای منطق‌دانان قرن هفتم و هشتم، اهمیت به‌سزایی دارد. نقش او در رشد و بالندگى منطق‌نگارى دوبخشى مکتب منطقی سینوی و طرح چالش‌هاى نوین در این دانش، انکارناپذیر است. مرکب‌انگارى تصدیق، بدیهى‌انگارى همۀ تصورات، بسط و توسعۀ انواع تعریف و رویکرد خاص به تعریف اسمی، تلازم طرفینی دلالت مطابقه و التزام، انواع ششگانۀ کلی و اعرفیت آن نسبت به جزئى، حمل ناپذیری مفهوم جزئی، دیدگاه حداقل‌گرایانه در شرائط تناقض میان قضایا، تمایز میان قضیۀ حقیقیه و خارجیه،

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Fakhr Razi’s logical innovations and his his challenges in Avicennan school of lagic

چکیده [English]

Fakhr Razi’s logical innovations and his his challenges in Avicennan school of lagic Akbar Faydei Member of philosophy department of university martyr madani Azarbaijan Abstract : Understanding abaut Fakhr Razi’s logical innovations, prominent logician century AD, are very important for understanding the vote of seventh and eighth century logicians. His role in the development of tow fold logic in Sinai's logic and new challenges in this knowledge can not be denide. Compound of theorem, self-evidence of all concepts, attendance of formity and obligation significations, abandonment of obligation signification in science, six kinds of universal and to be clear than the particular, abandonment of predicate of particular contents, returning conditions of contradictory in two or three units, distinguish between external proposition and actual proposition, modality of conditionals, extraction result of the forth syllogism are Fakhr Razi’s logical innovations. In this article we'll explain some of them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Obvious
  • Imagine
  • Commit
  • Implying
  • The modal

مراجع

  1. ابن سینا، حسین بن عبدالله، الإشارات و التنبیهات، شرح خواجه نصیر طوسی، تهران: دفتر نشر کتاب، 1403ق.
  2. _______ ، الشفا، المنطق، البرهان، تصحیح و مقدمۀ ابراهیم مدکور، تحقیق أبوالعلا عفیفی، قم، مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی‌النجفی، 1404ق‌الف.
  3. _______ ، الشفا، المنطق، العباره، تحقیق الأب قنواتی و دیگران، قم: مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی‌النجفی، 1405ق‌الف.
  4. _______ ، الشفا، المنطق، القیاس، با تصحیح و مقدمۀ ابراهیم مدکور، تحقیق سعید زاید، قم: مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی‌النجفی، 1404ق‌ب.
  5. _______ ، الشفا، المنطق، المقولات، تحقیق الأب قنواتی و دیگران، قم: مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی‌النجفی، 1405ق‌ب.
  6. _______ ، منطق‌المشرقین، مقدمۀ شکری النجار، بیروت: دار الحداثه، 1982م.
  7. _______ ، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات،‌ ویرایش و دیباچۀ محمد تقی دانش‌پژوه، تهران: دانشگاه تهران، 1364ش.
  8. ابن سهلان ساوی، عمر بن سهلان، البصائر‌النصیریه فی علم المنطق، تعلیقات شیخ محمد عبده و مقدمه و تحقیق حسن المراغی، تهران: شمس تبریزی، 1383ش.
  9. _______ ، تبصره (مجموعۀ تبصره و دو رسالۀ دیگر در منطق)، به‌کوشش محمد تقی دانش‌پژوه، تهران: دانشگاه تهران، 1337ش‌الف.
  10. _______ ، رساله در منطق پیوست مجموعۀ تبصره و دو رسالۀ دیگر در منطق، به‌کوشش محمد تقی دانش‌پژوه، تهران: دانشگاه تهران، 1337ش‌ب.
  11. ابهری، اثیرالدین محمد بن عمر، تنزیل الافکار فی تعدیل الاسرار، ضمن تعدیل المعیار فی نقد تنزیل الافکار نصیرالدین طوسی، نسخۀ خطی، کتابخانۀ آستان قدس رضوی، شمارۀ 974، 1107ق.
  12. ارسطو، متافیزیک (مابعدالطبیعه)، ترجمۀ محمد حسن لطفی، تهران: طرح نو، 1385ش.
  13. _______ ، منطق ارسطو، تحقیق عبد الرحمن بدوی، بیروت: دار القلم، 1980م.
  14. بغدادی، محمد بن احمد، المعتبر فی الحکمه، اصفهان: دانشگاه اصفهان، 1373.
  15. ارموی، سراج‌الدین محمود(بی‌تا)، مطالع‌الانوار فی المنطق، نسخۀ خطی، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، شمارۀ 15789.
  16. بدوی، عبد الرحمن، المنطق الصوری و الریاضی، کویت: وکاله المطبوعات، 1981م.
  17. حلی، حسن بن یوسف، الجوهر‌النضید، شرح منطق‌التجرید خواجه‌نصیر، قم: بیدار، 1363ق.
  18. _______ ، کشف‌المراد فی شرح تجرید‌الاعتقاد، قم: مؤسسۀ مطبوعات دینی، 1366ش.
  19. سبزواری، هادی بن مهدی، شرح‌المنظومه، تعلیقات آیت‌الله حسن‌زادۀ آملی، مقدمه و تحقیق مسعود طالبی، بیروت: مؤسسه ‌التاریخ ‌العربی، 1432ق.
  20. سهروردی، شهاب‌الدین یحیی، کتاب حکمه الاشراق، پیوست مجموعۀ دوم مصنفات شیخ اشراق، تصحیح و مقدمۀ هانری کربن، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372ش.
  21. شهابی خراسانی، محمود، رهبر خرد، قسمت منطقیات، تهران: خیام، 1361ش.
  22. طوسی، محمد بن حسن، اساس‌الاقتباس، تصحیح مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران، 1367ش.
  23. _______ ، تلخیص‌المحصل، معروف به نقد المحصل بانضمام رسائل و فوائد کلامى، تهران: دانشگاه تهران، 1359ش.
  24. غزالی، ابوحامد محمد، معیار‌العلم فی فن المنطق، مصر: المطبعه العربیه، 1927م.
  25. فارابی، محمد بن محمد، التعلیقات (ضمن مجموعۀ نُه رساله)، نسخۀ خطی، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، شمارۀ 64489 ، تحریر 1330ق.
  26. _______ ، المنطقیات الفارابی، با تحقیق محمد تقی دانش پژوه، قم: مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی‌النجفی، 1408ق.
  27. فخررازی، محمد بن عمر (بی‌تا)، الرساله‌الکمالیه فی الحقایق‌ الإلهیه، تحقیق محی‌الدین علی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  28. _______ ، منطق الملخص، مقدمه و تصحیح و تعلیق احد فرامرز قراملکی و آدینه اصغری‌نژاد، تهران: انتشارات امام صادق(ع)، 1381ش.
  29. _______ ، شرح الإشارات و التنبیهات، تصحیح علیرضا نجف‌زاده، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1384ش.
  30. _______ ، شرح عیون‌الحکمه، تحقیق احمد حجازی السقا، تهران: مؤسسه‌الصادق للطباعه و‌ النشر، 1373ش.
  31. _______ ، کتاب‌المحصل و هو محصل افکار‌المتقدمین و‌المتأخرین من الحکماء و‌المتکلمین، تحقیق حسین أتای، قاهره: مکتبه دار التراث، 1411ق.
  32. _______ ، المطالب‌العالیه من ‌العلم‌الالهی، تحقیق احمد حجازی السقا، بیروت: دارالکتاب العربی، 1407ق.
  33. فرامرز قراملکی، احد، مقدمه منطق الملخص فخررازی، تهران: انتشارات امام صادق(ع)، 1381ش.
  34. قطب‌الدین رازی، محمود بن محمد، شروح‌الشمسیه، تحقیق احمد حجازی السقا، قاهره: مکتبه الازهریه للتراث، 1432ق.
  35. ملکشاهی، حسن، ترجمه و شرح اشارات و تنبیهات ابن سینا، منطق، تهران: سروش، 1369ش.
  36. Berg, Jan, Aristotle's theory of Definition, 1982, ACTS of the International Congress of the History of Logic, San Gimignano. 4 to 8 December 1982. CLUEB, Bologna (Italy) in 1983, pp. 19-30
  37. Ibrahim, Bilal, un-dated, freeing Philosophy from Metaphisics: Fakhr al-Din al-Razi’s Philosophical Approach to the Study of Natural Phenomena, A thesis presented for the degree of Doctor of Philosophy in the Institute of Islamic Studies, MacGill University of Montreal.
  38. Kennedy-Day, Kiki, Definition in the Philosophy of al-Kindi, al-Farabi, Ibn Sina, A thesis presented for the degree of Doctor of Philosophy, New York University, 1996.
  39. Louise Deslauriers, Marguerite, Aristotle of Definition, A thesis presented for the degree of Doctor of Philosophy, University of Toronto, 1986.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 اردیبهشت 1394
  • تاریخ بازنگری: 16 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار