رویکرد نوخاسته‌گرایی به مسئله ذهن در پاسخ به چالش‌های آفرینش‌گرایی و فیزیکالیسم

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفه اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس

2 استاد گروه فلسفه و منطق، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

مسئله ذهن ـ بدن و چگونگی وجود امر ذهنی در جهان فیزیکی، یکی از مهم‌ترین مسائل در تاریخ اندیشه بشری است و دیدگاه‌های فراوانی برای تبیین آن عرضه شده است. آفرینش‌گرایی و دوگانه‌انگاری منبعث از آن، در تبیین نحوه تعامل ذهن ـ بدن موفقیتی نداشتند. همین ناکامی باعث طرح دیدگاه‌های فیزیکالیستی و نظریات تقلیلی شد. در این نظریه، ویژگی‌های ذهنی حذف یا در بهترین حالت به امر فیزیکی قابل تقلیل است. اما پاسخ‌های فیزیکالیسم نیز تنها به حذف صورت مسئله منجر شده و توان تبیین نحوه وجود ویژگی‌های غیرفیزیکی در جهان فیزیکی را نداشته است. در این میان، نظریه نوخاسته‌گرایی پاسخی جدید به این مسئله پیش روی نهاده است. بر اساس نوخاسته‌گرایی، ذهن و ویژگی‌های ذهنی، برآمده از فرآیند تکامل بدن فیزیکی است و در عین حال، غیر قابل تقلیل به آن است. به عبارت دیگر بدن فیزیکی، سیستمی سیال و پویا است که در بالاترین سطح پیچیدگی سیستمی، موجب ظهور ذهن و آگاهی می‌شود.  همچنین این نظریه مزیت‌هایی در تقابل با دوگانه‌انگاری و تقلیل‌گرایی در تبیین ارتباط ذهن ـ بدن دارد، زیرا برخلاف آفرینش‌گرایی ضمن پذیرش دوگانگی، تصویری از تکامل بیولوژیکی ذهن و ارتباط آن با مغز ارائه می‌کند و از سوی دیگر، ضمن پذیرش فیزیکالیسم و تکامل طبیعی تقلیل‌گرایی را مردود می‌شمارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. افلاطون، دوره آثار افلاطون، جلد سوم، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، چاپ سوم، 1380.
  2. بیورک راسل. سی.، هوش مصنوعی و روح، ترجمه میترا سرحدی، اطلاعات حکمت و معرفت، شماره 7، آبان 1393.
  3. خاتمی، محمود، جستارهای صدرایی، تهران: نشر علم، 1386.
  4. دی هارت، ویلیام و دیگران، فلسفه نفس، ترجمه امیر دیوانی، انتشارات سروش، 1381.
  5. ریونزکرافت، ایان، فلسفه ذهن، ترجمه حسین شیخ رضایی، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط، چاپ دوم، 1392.
  6. سرل، جان، درآمدی کوتاه به ذهن، ترجمه محمد یوسفی، تهران: نشر نی، چاپ اول، 1392.
  7. لاهوری، اقبال، بازسازی اندیشه اسلامی، ترجمه محمد بقایی، انتشارات فردوس، چاپ دوم، 1388.
  8. نویرات. اتو، فیزیکالسیم، ترجمه علی مرتضویان، فصلنامه فلسفی، ادبی، فرهنگی ارغنون، سال دوم، شماره 7و8، چاپ دوم، تهران: 1374.
  9. Beckermann, Ansgar, “Supervenience, Emergence and Reduction”, in Beckermann, A., Flohr, H. & Kim, J. (eds.), 94118, 1992.
  10. Bickle.john, Multiple Realizability, Stanford Encyclopedia of Philosophy,First published Mon Nov 23, 1998; substantive revision Tue Jan15,http://plato.stanford.edu/entries/multiplerealizability/#WhaMulRea, 2013.
  11. Boogerd.Et Al.F.C., “Emergnce and its Place In the Nature”: A Case Study of Biochemical Network, 2005.
  12. Broad.c.d. “The Mind and Its place in Nature”, London Ondon Kegan Paul, Trench, Trubner & Co., LTD. New York: Harcourt, Brace & Company, INC,1925.
  13. Chalmers, D. J., Conscious Mind, in Search of a Fundamental Theory, Oxford University Press, 1996.
  14. Churchland, Paul, “Reduction, Qualia and the Direct Introspection of Brain States”, The Journal of Philosophy 82, 828., 1985.
  15. Churchland, Paul, Matter and Consciousness. Revised Edition. Cambridge,MA, London: MIT Press., 1988.
  16. Davidson, Donald, Essays on Actions and Events, Second Edition (2001), CLARENDON PRESS · OXFORD, Philosophy of Psychology, Essay 11,207,Mental Event, 1970.
  17. El Hani, Charbel N. & Pihlström, Sami, “A Pragmatic Realist View of Emergence”, Manuscrito 25, 105154., 2002b.
  18. El Hani, Charbel N. & Pihlström, Sami, “Emergence Theories and Pragmatic Realism”, Essays in Philosophy 3(2). Available online at http://www.humboldt.edu/~essays. 2002a.
  19. Eronen.markus, Emergentism in the philosophy of mind, Department of university of Helsinki, 2004.
  20. Fodor, Jerry, “Special Sciences: Or the Disunity of Science as a Working Hypothesis”, Synthese, 28: 97–115, 1974.
  21. Hasker. William, why Emergence? ,www. Gmail.com. Email address: mj.jamebozorgi@gmail.com.october, 2015.
  22. Humpheryse, P., “Emergence, Not Supervenience”, in Philosophy of Science, vol. 64, pp. S337-S345, online edition: http://www.people.virginia.edu/~pwh2a/., 1997a.
  23. Kim, Jaegwon, “Mental Causation and Consciousness: The Two MindBody Problems for the Physicalist” in Gillett, C., & Loewer B. (eds.), 271283., 2002.
  24. Kim, Jaegwon, “Supervenience, Emergence, and Realization in the Philosophy of Mind” in Carrier, M., & Machamer, P. K. (eds.) Mindscapes: Philosophy, Science, and the Mind. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 271293., 1997.
  25. Kim, Jaegwon, Mind in a Physical World: An Essay on the Mind-body Problem and Mental Causation. Cambridge, MA: MIT Press.1998.
  26. Kim, Jaegwon, Philosophy of Mind. Boulder: West view Press., 1996.
  27. Levin. Janet, Functionalism, Stanford Encyclopedia of Philosophy, First published Tue Aug 24, 2004; substantive revision Wed Jul 3, 2013, http://plato.stanford.edu/entries/functionalism/#FutFun.
  28. Martine Nida-Rümelin, Dualist Emergentism, University of Fribourg (Switzerland), Final Version published in Brian Mc Laughlin & Jonathan Cohen (eds.), Contemporary Debates in Philosophy of Mind, Blackwell, 2006.
  29. Moergan, Emergent Evolution, the Gifford lecture, delivered in the university of st. Andrews, 1922.
  30. Nagel, Thomas, “What Is It Like to Be a Bat?”, The Philosophical Review 83, 435450., 1974.
  31. Oppenheim, Paul & Putnam, Hilary, “Unity of Science as a Working Hypothesis” in Feigl, H., Scriven, M., & Maxwell, G. (eds.) Minnesota Studies in the Philosophy of Science, Volume II. Minneapolis: University ofMinnesota Press, 1958.
  32. Plantinga. Alvin, Science, Religion, and Naturalism, Oxford: Oxford University Press, 2011.
  33. Silverberge.Arnold, Putnam on Functionalism, Philosophical Studies 67: 111-131,Kluwer Academic publisher, printed in the Netherland, 1992.
  34. Stephan, A., “Phenomenal Emergence”, in Networks, Vol. 3-4, pp. 91-102., 2004.
  35. Stephan, A., “Varieties of Emergence”, in Evolution and Cognition, Vol. 5, No. 1, 50-59., 1999.
  36. Stoljar.Daniel, Physicalism, Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/physicalism/.
  37. Swinburne. Richard.,The Evolution of the Soul, revised edition, Oxford: Clarendon Press, 1998.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 21 تیر 1396
  • تاریخ بازنگری: 05 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار