گودل طی مقالۀ مفصلی در 1931 برهان پیچیده و نبوغ‌آمیزی بر ناتمامیت ریاضیات مطرح ساخت. در آن قضیه گودل نشان داده بود که در هر سیستم اکسیوماتیک شامل حساب (تحت شرایط خاصی)، گزاره‌هایی تصمیم‌ناپذیر وجود دارند. ایدۀ به کار رفته در برهان گودل شبیه پارادوکس ریچارد است، و همین باعث شده است که عده‌ای در پذیرش آن تردید کنند. در این مقاله نخست نگاهی اجمالی به برهان گودل می‌اندازیم، تا مشخص شود که این برهان دچار تعارضات ناشی از خودـ‌ارجاعی نمی‌شود. در ادامه به یکی از تبعات فلسفی آن می‌پردازیم. نشان خواهیم داد که این برهان در کنار استدلال معروف «تعین ناقص»، واقع‌گرایی در فیزیک را با تردیدهایی روبه‌رو می‌سازد.
جیمز، ویلیام، پراگماتیسم، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1375.
ناگل، نیومن و تارسکی، برهان گودل و حقیقت و برهان، ترجمه محمد اردشیر، تهران: انتشارات مولی، 1364.
Barrow, J. D. "Gödel and Physics", in Kurt Gödel and the Foundations of Mathematics: Horizons of Truth, Matthias Baaz et al. (eds.), Cambridge: Cambridge University Press, 2011.
Brown, J. R. Philosophy of Mathematics, London: Routledge, 2008.
Devitt, M. "Realism/Anti-realism", in The Routledge Companion to Philosophy of Science, Psillos, S. and Curd, M. (eds.), London: Routledge, 2008.
Eddington, A. The Nature of the Physical World, Cambridge: Cambridge University Press, 1928.
Grattan and Guinness The Search for Mathematical Roots: 1870-1940, Princeton University Press, 2000.
Hawking, S. The Theory of Everything, Phoenix Books2005.
Hilbert, D."On the Infinite", in Philosophy of Mathematics, Benacerraf, P. and Putnam, H. (eds.), 2nd edition, Cambridge: Cambridge University Press, 1983.
Husserl, E. The Crisis of European Sciences and Transcendental Phenomenology, trans. David Carr, Evanston: Northwestern University Press, 1997.
Peirce, C. S. "How to Make Our Ideas Clear", in Popular Science Monthly, vol. 12, January 1878, 286-302, 1878.
Poincare, H. Science and Hypothesis, trans. W. J. Green-street, New York: Dover Publications Inc, 1952.
Potter, M. Set Theory and its Philosophy, Oxford: Oxford University Press, 2004.
Sklar, L. Philosophy of Physics, Oxford: Oxford University Press, 1992.
Smith, P. An Introduction to Gödel's Theorems, Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
)