تبیین نسبت معرفت شناسی ابزارانگارانه ی جان دیویی و رهیافت هرمنوتیکی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه هنر، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه پژوهش هنر. دانشکده پژوهش های عالی هنر و کارآفرینی. دانشگاه هنر اصفهان. ایران

چکیده

هدف این مقاله بررسی همانندی میان معرفت‌شناسی جان دیویی و رهیافت هرمنوتیکی در فلسفه است. در این مقاله تلاش بر آن است که نشان­ داده­ شود، با وجود سرچشمه‌های فکری متفاوتی که میان دیویی و هرمنوتیسین‌هایی مانند دیلتای وجود دارد، می‌توان همپوشانی‌های قابل توجهی میان رهیافت دیویی در معرفت‌شناسی و رهیافت هرمنوتیکی پیدا کرد، و نشان داد که در اساس جهت‌گیری کلی این دو رهیافت فلسفی یکی است. آنچه در به­وجود آمدن این پیوند نقشی کانونی ایفا می‌کند مفهوم «تجربه» است. از سویی دیویی با صورتبندی مفهومی از تجربه- که البته خواهیم دید با مفهوم تجربه‌گرایانه‌ی آن متفاوت است- تلاش می‌کند بدون توسل به انگاره‌های متافیزیکی و استعلایی، معرفت‌شناسی خود را بنا نهد. از سوی دیگر، در هرمنوتیکِ  ویلهلم دیلتای نیز مفهوم «تجربه‌ی زیسته» جایگاهی کانونی دارد. این تطبیق آشکار می­کند که فهم این دو رهیافت از مفهوم «تجربه» تا چه حد همانند یکدیگر است و همچنین چگونه این همانندی در فهم آن‌ها از تجربه منتهی به موضع‌گیری‌های فلسفی بسیار نزدیک به یکدیگر شده ‌است، تا جایی که می‌توان رهیافت معرفت‌شناسی ابزارانگارانه­ی دیویی را هرمنوتیکی دانست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assaying the relation of Instrumentalist epistemology of John Dewey and Hermeneutical Approach

نویسندگان [English]

  • mahnaz ansari 1
  • nader shayganfar 2
1 Science and Research Branch, Islamic Azad University,Tehran ،Iran
2 Assistant Professor, Isfahan university of art
چکیده [English]

The aim of the current essay is studying the similarity between the epistemology of John Dewey and hermeneutical approach in philosophy. The author has sought to show that despite difference in intellectual origins of Dewey and such hermeneuticists as Dilthey one can find considerable overlaps between the epistemological approach of Dewey and the hermeneutical approach and discern that they are basically of the same philosophical orientation. What is of a key role in the emergence of this interrelation is the concept of "experience". On the one hand, Dewey seeks via formation of a specific notion of experience – that as we see is different from empiricist's notion of experience – to found his epistemology without the mediation of any metaphysical and transcendental idea. On the other hand, in hermeneutics of Wilhelm Dilthey the notion of "lived experience" is of central place. This comparison reveals that understanding these two approaches to the concept of experience are of numerous similarities and how these similarities close their philosophical stances to each other insofar as one can state that Dewey's instrumentalist epistemology is indeed hermeneutical in its essence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dewey
  • experience
  • Instrumentalism
  • hermeneutics
  • Hermeneutic Circle

مراجع

  1. بووی، اندرو، زیبایی شناسی و ذهنیت از کانت تا نیچه، ترجمه‌ی فریبرز مجیدی، تهران، فرهنگستان هنر، 1385.
  2. بیورن رَمبرگ و کریستین گسدال، هرمنوتیک (دانشنامه ی فلسفه ی استنفورد)، تهران، ققنوس، 1393.
  3. جیمز، ویلیام، پراگماتیسم، ترجمه‌ی عبدالکریم رشیدیان، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1386.
  4. دیلتای، ویلهلم، مقدمه بر علوم انسانی، ترجمه‌ی منوچهر صانعی‌دره‌بیدی، تهران، ققنوس، 1388.
  5. دیلتای، ویلهلم، دانش هرمنوتیک و مطالعه ی تاریخ، ترجمه‌ی منوچهر صانعی‌دره‌بیدی، تهران، نشر ققنوس، 1391.
  6. دیویی، جان، بنیاد نو در فلسفه، ترجمه‌ی صالح ابوسعیدی، تهران، نشر اقبال، 1337.
  7. دیویی، جان، منطق: تئوری تحقیق، ترجمه‌ی علی شریعتمداری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1376.
  8. دیویی، جان، هنر به منزله تجربه، ترجمه‌ی مسعود علیا، تهران، ققنوس، 1393.
  9. رُرتی, ریچارد، فلسفه و امید اجتماعی، ترجمه‌ی عبدالحسین آذرنگ و نگار نادری، تهران، نشر نی، 1384.
  10. رشیدیان, عبدالکریم، فرهنگ پسامدرن. تهران، نشر نی، 1394.
  11. شایگانفر، نادر، زیبایی شناسی زندگی روزمره دیویی و هنر پاپ، تهران، هرمس، 1391.
  12. کالینسون، دایانه، تجربه‌ی زیبایی‌شناختی، ترجمه‌ی فریده فرنودفر، تهران، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران، 1388.
  13. مانتزاوینوس, کریسوستموس، هرمنوتیک طبیعت‌گرایانه، ترجمه‌ی علیرضا حسن‌پور و رقیه مرادی، تهران، نقش و نگار، 1355.
  14. موسی اکرمی و محسن محمودی، «ریچارد رورتی: از نو عمل گرایی ضد مابعدالطبیعی تا طرد فلسفه»، متافیزیک، 3و4، 43-64، پاییز و زمستان 1388.
  15. شایگان‌فر،نادر، «رویکرد فلسفی دیویی به هنر»، hamshahrionline.ir، دوازده آبان 1385، بازیابی در فروردین 1395، از http://hamshahrionline.ir/service/Thoughts/detail/7192.
  16. Dewey, John. "Experience And Nature", London: George Allen & Unwin, LTD, 1929.
  17. Dalton, Thomas C. "Becoming John Dewey", Dilemmas of a Philosopher and Naturalist. Indiana: indiana university press, 2002.
  18. Grange, Joseph. "John Dewey, Confucius, and Global Philosophy", New York: State University of New York Press, Albany, 2004.
  19. P.McDonald, Hugh. "Jhon Dewey and Environmental Philosophy", New York: State University of New York Press, Albany, 2004.
  20. Mathur, D. C. "Naturalistic Philosophies of Experience", Missouri, U.S.A.: WARREN H. GREEN, INC., 1971.
شناخت
دوره 12، شماره 2
بهمن 1398
صفحه 29-48

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 خرداد 1397
  • تاریخ بازنگری: 13 دی 1400
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار