تبیین و بررسی نسخه‌ی انسجام‌گرایی نیکولاس رشر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران ؛ دانش‌پژوه سطح چهار حوزه‌ی علمیه قم، قم، ایران

10.48308/kj.2024.233139.1188

چکیده

یکی از نسخه‌های پیچیدۀ انسجام‌گرایی نسخه‌ای است که فیلسوف معاصر نیکولاس رشر در مجموعه‌ای از آثارش با تفاصیلی ویژه طراحی کرده است و مدعی است دربرابرِ ایرادات معمول انسجام‌گرایی مقاوم است و بهره‌وری بیشتری در روش‌شناسی‌های تحقیق خواهد داشت. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به نگارش درآمده و درصدد است که، پس از تبیین اجمالی کلیت این دیدگاه و بیان امتیازاتش نسبت به نسخه‌های معمول انسجام‌گرایی، مدعیاتِ اصلی آن را نقد و بررسی کند. کلیت نظرگاه رشر با شرح اجمالی برخی از انگاره‌‌های اصلی دستگاه معرفت‌شناسی او، ازجمله «داده‌ها»، «مدل شبکه‌ای شناخت»، «بیشینه‌گرایی»، و همچنین با اشاره‌ای اجمالی به دیدگاه فرامعرفت‌شناختی او، که نسخه‌ای از پراگماتیسم با عنوان «پراگماتیسم روشی» است، تبیین‌پذیر است. اما باوجودِ امکاناتی که در این نسخه‌ تعبیه شده و امتیازاتی که در مقایسه با نسخه‌های کلاسیک دارد، به نظر می‌رسد که همچنان برخی از مهم‌ترین ایرادات معمول انسجام‌گرایی بر آن وارد است و سازوکارهای جدید تعبیه‌شده در این نسخه نیز برای رفع آن ایرادات ناکافی و حتی بعضاً خود دچار ایراداتی دیگر هستند. همچنین باوجودِ اصرار رشر بر انسجام‌گرابودنش، به نظر می‌رسد که دیدگاه او به‌نحوی به اصلی‌ترین ملاک انسجام‌گرایی آن‌چنان وفادار نمانده و اصلاحات به‌کاررفته در این نسخه درواقع تمایزش با برخی نسخه‌های مبناگروی را مخدوش ساخته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Explanation and Review of Nicolas Rescher's Version of Coherentism

نویسندگان [English]

  • hossein valeh 1
  • Arash Jamshidpour 1
  • Ahmad Ebrahimzadeh 2
1 Department of Philosophy. Faculty of Letters and Human sciences. Shahid Beheshti Universty. Tehran. Iran
2 Department of Philosophy. Faculty of Letters and Human sciences. Shahid Beheshti Universty. Tehran. Iran
چکیده [English]

One of the more complex versions of coherentism is the version designed by the contemporary philosopher Nicholas Rescher in a series of his works with special detail. This version claims to be resistant to the usual criticisms of coherentism and more productive in research methodologies. This article, written with a descriptive and analytical method, aims to criticize the main claims of Rescher's version after briefly explaining the generality of this view and expressing its advantages compared to the usual versions of coherentism. The generality of Rescher's point of view can be explained through a brief description of some of the main concepts of his epistemological system, such as "data," "network model," "maximalism," and also with a brief reference to his meta-epistemological perspective, which is a version of pragmatism called "methodological pragmatism." Despite the precision used in this version and its advantages, it seems that some of the main problems of coherentism still persist. The new mechanisms proposed in this version to address these issues are insufficient, and some even introduce additional problems. Furthermore, despite Rescher's insistence on being a coherentist, it appears that his view somehow deviates from the main criterion of coherentism. The amendments used in this version have actually blurred its distinction from some foundationalist versions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nicholas Rescher
  • coherentism
  • maximalism. methodological pragmatism
  • systematization