فلسفه جز کلمه چیزی برای بیان مفاهیم خود در دست ندارد. هرگونه آسانگیری و بی‌دقتی و بی‌اعتنایی به تفاوتها و تمایزهای مفهومی کلمات به آشفتگی و پریشانی در فهم اندیشه‌ها می‌انجامد. از همین رو، در فلسفه، زبان و اصطلاحات و دقت در انتخاب کلمات برای بیان مفاهیم اهمیتی اساسی دارد. نقل و نقد نمونه‌ای از این پریشانی و آشفتگی در کار ترجمه و نیز در کار تفسیر و تأویل نخستین مقصود این مقاله است. «عقل» و «خرد» دو معادلی است که داریوش آشوری در ترجمۀ ممتاز و پُرخوانندۀ خود از چنین گفت زرتشت به ترتیب برای دو واژۀ آلمانی “Vernunft” (انگلیسی: “reason”) و “Weisheit” (انگلیسی: “wisdom”) به کار برده است. این دو معادل گرچه فی‌نفسه برای هریک از این دو اصطلاح درست است، از آنجا که مترجم در ترجمۀ خود گاهی این دو را به جای یکدیگر به کار برده است، به‌واسطۀ ترادفی که این دو واژه در زبان فارسی دارند، کلمۀ “Vernunft” نیز گاهی به «خرد» (“Weisheit”) ترجمه شده است و در نتیجه، با از میان رفتن تمایز مفهومی میان «عقل» و «خرد»، سوء تفاهمی بنیادی در فهم اندیشۀ نیچه پدید آمده است. اما کار به همین جا پایان نمی‌یابد. در موارد دیگری، علاوه بر «خرد»، معادلهایی دیگر برای “Weisheit” در فارسی اختیار شده است: «فرزانگی»، «حکمت»، «خردمندی». برای کلمۀ آلمانی “Klug” نیز گاهی از معادل «فرزانه» استفاده شده است، و گاهی از معادل «زیرک» و .... این ترجمه‌های گوناگون برای کلمه‌ای واحد در متن آلمانی، و نیز ترجمه‌های انگلیسی، به فهم این «مفهوم» سخت آسیب رسانده است. از همین رو، برای کسی که بخواهد بر اساس این ترجمۀ فارسی به پژوهشی مفهومی در آثار نیچه دست یازد، آشفتگی بسیار در متن موجود است. بنابراین، اصل رجوع به متن اصلی و مطالعۀ انتقادی در اینجا باز ضرورت خود را نشان می‌دهد. خانم نوشین شاهنده، نویسندۀ زن در تفکر نیچه (قصیده‌سرا - روشنگران، ۱۳۸۲؛ پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد ۱۳۸۱)، با استفادۀ غیرانتقادی از ترجمۀ آشوری و بی‌توجهی به منبع اصلی، و همچنین نداشتن روش‌شناسی از پیش اندیشیده و معیار برای مطالعۀ متن و تأویل و تفسیر آن، در فصلی از کتاب خود، در شرح تشبیه «خرد» به «زن» در فلسفۀ نیچه، مرتکب اشتباهی بزرگ در داوری دربارۀ معنا و اهمیت و ارتباط این دو مفهوم در اندیشۀ او شده است. روشن کردن رابطۀ «عقل» و «خرد» و مقصود نیچه از تشبیه «خرد» به «زن» دومین مقصود این مقاله است. من، در این پژوهش، با پیروی از سنت علمای مسیحی کتاب مقدس از دو قاعدۀ «نقد فروتر» و «نقد برتر» در بازیابی «متن اصلی» و نیز «فهم متن» و «تأویل و تفسیر» آن پیروی می‌کنم.
)