پلورالیسمِ اجماع-بنیاد همچون فراروایت (مطالعه موردی: تحلیل گفتمان انتقادی برنامه‌های پرگار از شبکه بی‌بی‌سی فارسی)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی دانشگاه گنبد کاووس

10.29252/kj.2021.100809

چکیده

 این مقاله با روش تحلیل گفتمان انتقادیِ لاکلاو و موفه به بررسی مجموعه برنامه­های پرگار(شبکه بی­بی­سی فارسی) می­پردازد و می­خواهد نشان دهد که چگونه در این برنامه­ها نوعی «پلورالیسمِ اجماع-بنیاد» پیش­فرض گرفته می­شود که به ترس از تفاوت­ها منتهی می­شود. مسأله مقالۀ حاضر این است: چرا پلورالیسم آنتاگونیستی به روایت لاکلاو و موفه در برنامه­های پرگار مسکوت گذاشته شده است؟ پلورالیسم اجماع-بنیاد بر «شباهت های فرهنگی» تاکید می­کند، اما پلورالیسم آنتاگونیستی به «تفاوت­ها» معطوف است. یافته­های پژوهش حاضر نشان داد که در برنامه­های پرگار با تاکید بر شباهت­محوری، ادیان ابراهیمی در برابر ادیان شرقی جایگاه فروتری می­یابد؛ «توحید» در برابر «شرک» به ضد ارزش تبدیل می­شود و اسلام با مفهوم «شهروند جهانی» در تعارض قرار می­گیرد. اسلام­هراسی جایگزین کمونیسم­هراسی در جنگ سرد می­شود. لاکلاو و موفه معتقدند که پلورالیسمِ اجماع-بنیاد همچون فراروایت پاسخگوی جهان پیچیدۀ معاصر نیست. باید بجای یکدست­سازیِ صوری، به تفاوت­ها اجازۀ ظهور داد.قاطبۀ کارشناسان پرگار رویکردی یکجانبه به مفهوم پلورالیسم دارند و چندان به پیش­فرض­های خویش همچون باور به چندصدایی، حرمت­نهادن به ادیان و فرهنگ­های بومی پایبند نیستند. در تمامی این برنامه­ها هژمونی لیبرالیسم غربی مسلم گرفته شده است.نگارنده، فراسوی دوقطبی لیبرالیسم-کمونیسم، راه سومی را پیشنهاد می­کند که از آن به پلورالیسمِ آنتاگونیستی تعبیر می­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

consensus-based pluralism as mata-narrative (A Case Study: Critical Discourse Analysis on Pargar' BBC Persian T.V Programme)

نویسنده [English]

  • aref danyali
gonbad kavous university
چکیده [English]

 Framed in Laclau &Muffee’s critical discourse analysis, the main purpose of this study is to show how a BBC Persian TV Programme entitled "Pargar" presumes a consensus-based pluralism that leads to phobia of Difference. The main issue here is  to address “why has Laclau & Muffee’s antagonist pluralism been kept unaddressed in Pargar Programme. A consensus-based pluralism has been focusing on “ cultural differences”. Rather, antagonist pluralism has been focusing on “ differences”. Findings of the study showed that in Pargar programme, Abrahamic religions are assumed to be inferior compared to the oriental religions. The monotheism against to polytheism turns into anti-values and Islam has become in conflict with global citizenship. Therefore, according to Laclau and Mouffe, the real pluralism must not be construed as a meta-narrative. Islamophobia as replacement of communistphobia is the direct outcome of Pargar reading on pluralism. Laclau and Muffee believe that consensus-based pluralism cannot address the complexities in the contemporary world. Instead of formal assimilation, differences should be valued. Majority of Pargar experts have a biased reading on the concept of pluralism. Indeed, they are observing their own presuppositions, namely, respecting multivoices, various contextual religions and cultures. In all of these T.V programmes, western liberal hegemony has been sophisticatedly valued. The researcher goes beyond the dichotomy of liberalism-communism, providing a new solution which can be read as antagonist pluralism.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Consensus-based pluralism
  • Antagonistic pluralism
  • Rational consensus
  • Islamphobia
  • Differenc
  • Laclau and Mouffe
  • Lyotard
پترسون و دیگران (1393)، عقل و  اعتقاد دینی، ترجمۀ احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو
رشیدیان، عبدالکریم (1393)، فرهنگ پسامدرن، تهران: نشر نی
ژیژک، اسلاوی (1384)، "دموکراسی صوری و ناخرسندی‌های آن"، ترجمۀ صالح نجفی، در گزیده مقالات اسلاوی ژیژک، گزینش و ویرایش: مراد فرهادپور، مازیار اسلامی و امید مهرگان، تهران: گام‌نو
ژیژک، اسلاوی (1384)، "ژاک رانسیِر و سیاست رادیکال"، ترجمۀ صالح نجفی، در گزیده مقالات اسلاوی ژیژک، گزینش و ویرایش: مراد فرهادپور، مازیار اسلامی و امید مهرگان، تهران: گام نو
فرهادپور، مراد (1382)، بادهای غربی، تهران: انتشارات هرمس
کاظمی، اخوان (1391)، بهرام، "نقد و ارزیابی تحلیل گفتمانی لاکلا و کاربرد آن در سیاست"، در فصلنامۀ علمی-پژوهشی سیاست، زمستان، شمارۀ 14، صص1-22
لاکلاو و موفه (1393)، هژمونی و استراتژی سوسیالیستی، ترجمۀ محمد رضایی، تهران: نشر ثالث
لاکلاو، ارنستو (1384)، "واسازی،عمل‌گرایی، هژمونی"، در دیکانستراکشن و پراگماتیسم، ترجمۀ شیوا رویگران، تهران:گام نو
لیوتار، فرانسوا (1381)، وضعیت پست‌مدرن، ترجمۀ حسینعلی نوذری، تهران: گام نو
مقدمی، محمدتقی (1390)، "نظریه تحلیل گفتمان لاکلا و موف و نقد آن"، در فصلنامۀ علمی-پژوهشی معرفت فرهنگی اجتماعی، سال دوم، بهار، شماره دوم، صص90-124
موفه، شانتال (1387)، "تکثرگرایی و دموکراسی مدرن: دور و برِ کارل اشمیت"، ترجمۀ علی عباس بیگی و مجتبا گل‌محمدی، در قانون و خشونت (گزیده مقالات)، ویرایش مراد فرهادپور و دیگران، تهران: فرهنگ صبا
موفه، شانتال (1389)، "واسازی، عمل‌گرایی و سیاست دموکراتیک"، در دیکانستراکشن و پراگماتیسم، ترجمۀ شیوا رویگریان، تهران: گام نو
موفه، شانتال (1391)، دربارۀ امر سیاسی، ترجمۀ منصور انصاری، تهران: رخداد نو