فلسفۀ اسلامی
ضرورت مطلقه و نسبت آن با امکان فقری در اندیشۀ ابن‌سینا و ملاصدرا

غلامحسین عمادزاده؛ فرزاد فرشید

دوره 15، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 213-230

چکیده
  در این مقاله جهات در منطق ابن‌سینا، انواع ضرورت و ضرورت مطلقه و همچنین رابطۀ معنای منطقی و فلسفیِ جهات بررسی می‌شود. در ادامه، تفسیر ملاصدرا از ضرورت مطلقه و تعبیر آن به‌ضرورت ازلی موردبحث قرار می‌گیرد و نتایج فلسفی‌ای که صدرا از طرحِ این ضرورت گرفته برجسته می‌شود و مشخص می‌گردد که ضرورت در هلیات بسیطه از نوع ضرورت ازلی و ضرورت ...  بیشتر

عینیت و خارجیت حرکت در فلسفه ابن‌سینا

محمدجعفر جامه بزرگی

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1400، ، صفحه 53-73

چکیده
   استدلال پارمنیدس و زنون در انکار وجود حرکت اولین بار این مسئله را از شکل ظاهراً بدیهی خود به‌صورتِ مسئله‌ای نظری درآورد. ارسطو، با طرح نظریۀ قوه، امکان وجود حرکت را نشان داد ولی استدلالی بر اثبات وجود حرکت به‌عنوانِ امری متصل و تدریجی ارائه نداد، زیرا برای او وجود طبیعت و، به‌دنبالِ آن، وجود حرکت امری بدیهی محسوب می‌شد. بسیاری ...  بیشتر

امکان معرفت به حقیقت اشیاء از دیدگاه ابن‌سینا

محمدجعفر حیدری

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1400، ، صفحه 75-92

چکیده
  : یکی از مسائل بسیار اساسی در فلسفۀ ابن‌سینا امکان شناخت حقیقت موجودات ازطریقِ تعریف ماهوی به حدّ تام است. تعریف در نظام حکمت سینوی مبتنی بر پذیرش ذاتیات و انطباق معلوم بالذات با معلوم بالعرض است و مسئلۀ انطباق نیز از فروعات علم حصولی است. ابن‌سینا در برخی عبارت‌های خود وقوف به حقایق اشیا را خارج از قدرت بشر دانسته و تعریف به حد را ...  بیشتر

تبیین ادراک فیلم با بهره‌گیری از نظریة ادراک ابن‌سینا

جواد امین خندقی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 25-42

چکیده
  در میان هنرها، فیلم به دلیل دارا بودن ویژگی‌های منحصر به فردش از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از مسایل مهم در فلسفۀ فیلم، مسئلة «ادراک» است. تبیین و بررسی چیستی و چگونگی ادراک فیلم، زمینة پرداختن به مسایل دیگر در زمینۀ نسبت فیلم و شناخت است. در میان نظریه‌های فیلم، جریانی با عنوان «نظریة شناختی» پدید آمده است که به مسایلی ...  بیشتر

تحلیل و نقد شرح خواجه نصیرالدین طوسی بر واژه «نیل» درباره لذت در کتاب اشارات و تنبیهات ابن‌سینا

مهدی بهرامی؛ نصرالله حکمت؛ سید رضی موسوی گیلانی

دوره 13، شماره 1 ، مرداد 1399

چکیده
  ابن‌سینا در کتاب «اشارات و تنبیهات» لذت را ادراک و نیل به آن چیزی که نزد مدرِک، کمال و خیر است دانسته است. او در این عبارت بر خلاف دیگر عباراتش، از واژه «نیل» استفاده کرده است. در مفهوم این واژه میان شارحان ابن‌سینا اختلاف وجود دارد. برخی همچون فخررازی این واژه را فاقد هرگونه منظور و معنای خاصی می‌دانند و معتقدند که حذف آن هیچ خللی ...  بیشتر

ذات در فلسفه ابن‌سینا

mohammad Saeedimehr؛ sakineh karimi

دوره 12، شماره 1 ، مرداد 1398، ، صفحه 179-212

چکیده
  با تأمل در آثار ابن­سینا مشخص می­شود ابن­سینا ذات را در حوزه ذات نوعی در دو معنای ماهیت و طبیعت و در حوزه ذات فردی به­ویژه، درباره واجب تعالی در معنای وجود به­کار ­گرفته است. در این میان، معنای دوم (طبیعت) که حاصل پژوهش او در شناخت اشیاء است، بر معنای اول (ماهیت) ابتناء دارد. بر اساس همین معنای از ذات، وی در فرآیند آزمایش فکری ...  بیشتر