مهدی جنگجو گورچین قلعه؛ حسن عرب
دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 87-108
چکیده
فرگه یکی از نخستین منتقدان جدی روان‌شناسی‌گرایی در منطق و سمانتیک محسوب می‌شود. در این مقاله، نخست به بررسی انتقادات وی به نظریۀ ایده‌انگارانۀ معنا می‌پردازیم. این انتقادات در چارچوب کلی پروژۀ فکری فرگه، یعنی لوجیسیزم، و اصل اول مبانی علم حساب یعنی تمایز امر ابژکتیو/منطقی و امر سوبژکتیو/روانشناختی صورت می‌گیرد. از دید فرگه، چنین ...
بیشتر
فرگه یکی از نخستین منتقدان جدی روان‌شناسی‌گرایی در منطق و سمانتیک محسوب می‌شود. در این مقاله، نخست به بررسی انتقادات وی به نظریۀ ایده‌انگارانۀ معنا می‌پردازیم. این انتقادات در چارچوب کلی پروژۀ فکری فرگه، یعنی لوجیسیزم، و اصل اول مبانی علم حساب یعنی تمایز امر ابژکتیو/منطقی و امر سوبژکتیو/روانشناختی صورت می‌گیرد. از دید فرگه، چنین نظریهای نه تنها صدق را به خطر میاندازد، بلکه معنا و لذا امکان مفاهمه را نیز با چالش مواجه میکند. سپس برخی وجوه این انتقاد فرگه را با استدلال ویتگنشتاین متأخر علیه زبان خصوصی مقایسه میکنیم. کاوش در جزئیات تحلیل فرگه از مفهوم ایده نشان میدهد که وی فروضی در مورد رابطۀ واژههای زبان عمومی و جهان خصوصی ایدههای ذهنی دارد که مستعد نقد هستند؛ بررسی مفهوم زبان خصوصی و استدلال ویتگنشتاین علیه آن (و طرح مباحثی چون تعریف خصوصی نشانه، پیروی از قاعده و معیار اینهمانی) واسطهای خواهد بود تا به این فروض پی ببریم و آنها را نقد کنیم.
