بدبینی در فلسفۀ افلاطون

شفیع بیک, ایمان

بدبینی در فلسفۀ افلاطون

نوع مقاله : معرفی و نقد کتاب

نویسنده

ایمان شفیع بیک

دکتری فلسفه

چکیده

افلاطون در برخی از آثار خود، از دو بُعد معرفت‌شناختی و جهان‌شناختی، دیدگاهی بدبینانه دارد. از جنبۀ معرفت‌شناختی، افلاطون پس از آن‌که در رساله‌های آغازین خود، دیالکتیک سقراطی و در کراتولوس، هرگونه روش متکی بر زبان و واژگان را در معرفت‌بخشی ناکارآمد یافت، در فایدون به این دیدگاه فراگیرتر رسید که آدمی در این جهان به سبب موانع گوناگون جسمانی از کسب معرفت باز می‌ماند. بنابراین، بدبینی افلاطون متوجه جسم و جهان است و ریشه در دوگانه‌انگاری اورفیوسی دارد. او در برخی از آثار خود، تحت تأثیر هسیود، نگاه بدبینانه‌ای به وضع جهان و زندگی آدمی در آن دارد، و در برخی دیگر از آثارش بر زیبایی و سامان‌مندی جهان تأکید می‌ورزد؛ با این ‌حال، چنین می‌نماید که او، حتی در این دسته از آثار، جسم را منشأ شر می‌داند: شر اخلاقی را نتیجۀ گرایش روح به جسم، و شر وجودی را ناشی از قصور جسم در پذیرش صورت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Pessimism in Plato’s Philosophy

چکیده [English]

Plato’s philosophical pessimism contains two dimensions: one epistemological and the other cosmological. From the epistemological aspect, Plato realises that the method of dialectic extant in the early Socratic dialogues, and any method connected to words and language as in the Cratylus, fall short of providing true knowledge; eventually, in the Phaedo, he reaches the overall point of view that, due to the corporeal obstacles, human beings could not gain true knowledge in this world. In this way, Plato’s pessimism refers to the obstacles associated with the body and the corporeal world, a vision rooted in Orphic dualism. In some of his dialogues, under the influence of Hesiod, he draws a pessimistic perspective of the phenomenal world and human life in it, while in his other dialogues, he considers the world as totally beautiful and orderly; however, it seems that even in these works, he takes the corporeality as the source of evil, presuming the soul’s tending towards the corporeal as the source of moral evil, and the shortfall of the body in accepting the Form as the source of ontological evil.

مراجع

اقلیدی، ابراهیم. (گردآورنده و مترجم)، هسیود و هومر: کارها و روزها، تبارنامۀ خدایان، نبرد غوکها و موشها، نشر مرکز، 1388.
گمپرتس، تئودور، متفکران یونانی (ج 2)، ترجمۀ محمد حسن لطفی تبریزی، خوارزمی، 1375.
گواردینی، رومانو، مرگ سقراط، ترجمۀ محمد حسن لطفی تبریزی، طرح نو، 1376.
لطفی تبریزی، محمد حسن. (مترجم)، دورۀ آثار افلاطون (4 ج، ترجمۀ ج 1 با همکاری ر. کاویانی)، خوارزمی، 1367.
Adam, J, ‘The Myth in Plato's Politicus’, The Classical Review 10: 445–6,1891.
Burnet J. (ed.), Platonis opera (5 vols), Oxford,1900–1907.
Cherniss, H, ‘The Sources of Evil According to Plato’, Proceedings of the American Philosophical Society 98: 23–30,1954.
Cooper, J. M. (ed.), Plato: The Complete Works, Hackett,1997.
El Murr, D, ‘Hesiod, Plato, and the Golden Age: Hesiodic motifs in the myth of the Politicus’, in G. R. Boys-Stones and J. H. Haubold (eds.), Plato and Hesiod, Oxford University Press,2010.
Frede, D. ‘The Impossibility of Perfection: Socrates' Criticism of Simonides' Poem in the Protagoras’, The Review of Metaphysics 39: 729–53,1986.
Graham, D. W. (ed. and trans.), The Texts of Early Greek Philosophy: The Complete Fragments and Selected Testimonies of the Major Presocratics (2 vols), Cambridge University Press,2010.
Guthrie, W. K. C. (), A History of Greek Philosophy (vol. iv: Plato: The Man and His Dialogous, Earlier Period), Cambridge University Press,1975.
Hamilton, E. and Cairns, H. (eds.), The Collected Dialogues of Plato, Pantheon Books,1973.
Hoffleit, H. B, ‘An Un-Platonic Theory of Evil in Plato’, The American Journal of Philology 58: 45–58,1937.
Liddell, H. G. and Scott, R, A Greek-English Lexicon, revised and augmented by H. Stuart Jones, with the assistance of R. McKenzie and with the co-operation of many scholars, Oxford University Press,1996.
McGibbon, D. D, ‘The Fall of the Soul in Plato's Phaedrus’, The Classical Quarterly 14: 56–63,1964.
Mohr, R, ‘Plato's Final Thoughts on Evil: Laws X, 899–905’, Mind 87: 572–5, 1978.
Most, G. W. (trans.), Hesiod: Theogony, Works and Days, Testimonia, Loeb Classical Library,2006.
Robin, L. (trad.), Platon: Œuvres completes (2 vols, avec la collaboration de M.-J. Moreau), Paris,1968.
Robinson, T. M., Logos and Cosmos: Studies in Greek Philosophy, Academia Verlag,2010.
Sedley, D. and Long, A. (eds.), Plato:Meno and Phaedo, A. Long (trans.), Cambridge University Press,2011.
Tanner, R. G, ‘ΔΙΑΝΟΙΑ and Plato's Cave’, The Classical Quarterly 20: 81–91,1970.
Waterfield, R. (trans.), Plato: Phaedrus, Oxford University Press,2002.
Way, A. S. (trans.), Euripides iv: Ion, Hippolytus, Medea, Alcestis, Loeb Classical Library,1928.
White, D. A, Myth, Metaphysics and Dialectic in Plato’s Statesman, Ashgate,2007.
Wright, J. H. ‘The Origin of Plato's Cave’, Harvard Studies in Classical Philology 17: 131–42,1906.