تعامل ادبیات و هنر با جامعه از منظر آدورنو

نوع مقاله : -

نویسنده

دانشگاه علوم و تحقیقات

چکیده

مهمترین نقش اجتماعی ادبیات و هنر از منظر آدورنو، کارکرد انتقادی آن در برایر سلطه و سرکوب است و از این رو نویدی است برای رهایی‌بخشی. اما از سوی دیگر در آثار این فیلسوف و منتقد اجتماعی، او را هوادار استقلال هنر و اصالت زیبایی‌شناسی نیز می‌یابیم؛ رویکردی در زیبایی‌شناسی که برای هنر معیارهایی در ورای جامعه قائل است و در ارزیابی آثار، مجال چندانی به کارکردهای اخلاقی و اجتماعی نمی‌دهد. با این حال آدورنو ضمن بیان انتقادات خود به این جریان فکری، از آن دفاع می‌کند. نگارندگان در این مقاله قصد دارند نشان دهند که چگونه این دو موضع متفاوت از بابت کارکرد اجتماعی ادبیات و هنر در اندیشه آدورنو درهم تنیده شده و در یک راستا قرار گرفته است. متن ادبی با حفظ جنبه‌ تکثر، چند معنایی و ابهام، خود در برابر سلطه‌ معنای تک‌ساحتی و به‌ویژه در برابر معنای ایدئولوژیک مقاومت می‌کند. همچنین اشکال هنری دارای یک محتوای حقیقی هستند که مانع می‌شوند تا اثر هنری به آسانی در جامعه‌ معاصر خود تحلیل و دریافت شود. هنر مدرن با موضع سرسختانه خود در قبال جامعه با آن درگیر می‌شود. به همین دلیل، برای آدورنو، ادبیات و هنر که به عنوان نوید سعادت و خوشبختی است، نمی‌تواند وحدت بین انسان و جهان را بیان کند، مگر به روشی سلبی. در نظر آدورنو هنر و ادبیات نمی‌توانند صرفاً منعکس کننده‌ نظام اجتماعی باشند، بلکه در درون واقعیت و به مثابه‌ عاملی که نوعی معرفت غیر مستقیم پدید می‌آورد عمل می‌کند و  هنر به تعبیر او، معرفت منفی دنیای واقعی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Interaction between Literature and Society from the Perspective of Adorno

چکیده [English]

Literature and its relationship with society sometimes have obvious and sometimes hidden states. Due to the complex network implications linked with social life Even when the author has no intention of addressing social issues, text,. As a literary text, the most telling expression of interaction between text and society, and even when the content of the work, its relationship with the hides. Literary text means not one-dimensional and thus to a worldview or ideology of a particular social group does not end. Maintaining the diversity of literary text, a sense of ambiguity, in the sense of ideological resistance against the dominance of a particular Tksahty. The resistance is a critical aspect of the text can be seen. All art forms have a real content that will be obstacle to the work of art in contemporary society to analyze and received easily. That's why, for Adorno, art is a promise of happiness, can not express the unity between man and the world, except in a negative way. Adorno in art and literature not only reflects the social system, but in reality as a factor that creates an indirect knowledge of acts and art as he puts it, no knowledge of the real world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • آدورنو
  • ادبیات
  • جامعه
  • شیئ وارگی
  • متن ادبی
  • هنر متعهد
  1. آدورنو، تئودور و هورکهایمر، ماکس. دیالکتیک روشنگری، ترجمة مراد فرهادپور و امید مهرگان، تهران: گام‌نو، 1384.
  2. احمدی، بابک، مدرنیته و اندیشه انتقادی ،تهران، نشر مرکز ، 1373
  3. جامعه شناسی هنر، گرداوری و ترجمه شهریار وقفی پور، تهران ، انتشارات مروارید، 1389 .
  4. جیمسون،فردریک، زیبایی‌شناسی و سیاست ،ترجمه ، حسن مرتضوی ، تهران، نشر ‍ژرف ،1391.
  5. سلدن، رامان و پیتر ویدوسون، راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، تهران، طرح نو، 1384.
  6. ژیمنز، مارک، زیباشناسی چیست؟،محمد رضا ابوالقاسمی، تهران، نشر ماهی، 1390.
  7. کانرتون، پل، جامعه شناسی انتقادی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر اختران، 1387.
  8. مهرگان، امید، زیبایی‌شناسی انتقادی، تهران، نشر گام نو، 1382.
  9. ویلسون، راس، تئودور آدورنو، ترجمه ، پویا ایمانی، تهران، نشر مرکز،1389.
  10. لئولوونتال،رویکرد انتقادی در جامعه شناسی ادبیات، ترجمه محمد رضا شادرو، تهران، نشر نی،1390.
  11. Adorno, Theodor Aesthetic Theory. Ed. Gretel Adorno and Rolf Tiedemann. Trans. Robert Hullot-Kentor. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1997.
  12. ـــــــــ Philosophy of Modern Music, translated by A. G. Mitchell & W. V. Blomster, New York & London: Continuum. 2003.
  13. ـــــــــ Aesthetic Theory, translated by Robert Hullot-Kentor, London & New York: Continuum. 2002.
  14. ـــــــــ Negative Dialectics, translated by E.B. Ashton, New York: Continuum. 1992.
  15. Marx, Economic and Philosophic Manuscripts of 1844 in The Marx-Engels Reader Second Edition, edited by Robert Tucker, New York: Norton, 1978
  16. Dean kolbas, Critical Theory and the Literary Canon, publisher in 2001 in the united states of america by westview press.
  17. David Cunningham, Nigel Mapp, Adorno and Literature, London, continumm, 2006.