ارتباط شر اخلاقی و شر طبیعی در آگوستین و علامه طباطبایی

دانش پژوه, فاطمه; علی زمانی, امیرعباس

ارتباط شر اخلاقی و شر طبیعی در آگوستین و علامه طباطبایی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ فوق لیسانس فلسفه دین دانشگاه علامه طباطبایی

² دانشیار گروه کلام و فلسفه اسلامی، انشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران

چکیده

مسئلۀ شر همواره مانعی برای توجیه باور به خدایی عالم، قادر و خیرخواه مطلق بوده است. از این رو، فیلسوفان و متکلمان به راه‌های گوناگون در پی پاسخ‌گویی به این مسئله برآمده‌اند. علامه طباطبایی و آگوستین از جمله فیلسوفانی هستند که به شیوه‌ای متفاوت، به این مسئله پرداخته‌اند. در نظریاتی که هر یک از آنها ارائه کرده اند، شر به عنوان کیفر گناه و نتیجۀ ارادۀ آزاد انسان معرفی می‌شود. با توجه به این نظریه، به نوعی می توان بین شر اخلاقی و شر طبیعی ارتباط بر قرار کرد و به توجیه باور به خدایی خیرخواه پرداخت. نکته ای که در بررسی آراء علامه و آگوستین جالب توجه است، عدل محور بودن نظریۀ این دو متفکر در باب مسئلۀ وجود شرور اخلاقی و طبیعی است. در پژوهش حاضر با در نظر گرفتن این نکته، ارتباط شر اخلاقی و شر طبیعی از دیدگاه این دو متفکر بررسی شده و مقایسه‌ای بین آنها صورت می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

َAgustine

نویسندگان [English]

fateme daneshpazhooh ¹
AmirAbbas Alizamani ²

¹ دانشگاه علامه طباطبایی

² Faculty of Theology and Islamic Studies, Tehran University, Tehran, Iran

چکیده [English]

allameh

کلیدواژه‌ها [English]

allame

مراجع

ابن سینا، حسین بن عبد الله، منطق المشرقین، تهران، بی تا، 1328
ایلخانی، محمد، تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رنسانس، انتشارات سمت، تهران، چاپ سوم، 1386
آگوستین، شهر خدا، ترجمۀ حسین توفیقی، تهران، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1392
آوگوستین، اعترافات، ترجمه سایه میثمی، دفتر پژوهش و نشر سهروردی، تهران، چاپ دوم، 1380
پترسون، مایکل، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، انتشارات طرح نو، چاپ هفتم، 1389
پورسینا، زهرا، تأثیر گناه بر معرفت با تکیه بر آراء آگوستین، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، چاپ اول، 1385
دورانت، ویل، تاریخ تمدن، ترجمه حمید عنایت؛ پرویز داریوش؛ علی اصغر سروش، سازمان انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، تهران، چاپ اول، 1366
ژیلسون، اتین، روح فلسفه قرون وسطی، ترجمه علیمراد داوودی، انتشارات علمی و فرهنگی، 1379
طباطبایی، سید محمدحسین، نهایۀ الحکمه، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی، 1362
طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمد باقر موسوی همدانی، انتشارات جامعه مدرسین، قم، چاپ بیست و دوم، 1386
قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم، بی تا
مجتهدی، کریم، فلسفه در قرون وسطی، انتشارات امیر کبیر، تهران، چاپ چهارم، 1387
مک گراث، آلیستر، الهیات مسیحی، ترجمه بهروز حدادی، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، قم، 1384
مک گراث، آلیستر، مقدمه ای بر تفکر نهضت اصلاح دینی، ترجمه بهروز حدادی، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، قم، 1382